Tomasz Królak: Odwiedzając teren byłego obozu Auschwitz, papież Franciszek nie wygłosi żadnego przemówienia…
Rabin Michael Schudrich: Według mnie lekcja, jaka wypływa z Auschwitz jest taka: gdy tam jestem – stoję w milczeniu i refleksji, ale kiedy już będę na zewnątrz – nie mogę milczeć w sytuacjach, kiedy jeden człowiek występuje przeciwko drugiemu.
Żyjemy w bardzo dziwnym czasie. Przez ostatnie dwa tysiące lat my, Żydzi, nie zawsze przeżywaliśmy dobre czasy, niestety. Mieliśmy pogromy, mieliśmy Holokaust. Natomiast dziś, po raz pierwszy od prawie dwóch tysięcy lat, na wielkie ryzyko narażeni są chrześcijanie. Tak, jak niegdyś Żydzi. Spójrzmy na ich sytuację w Chinach, Iraku Syrii, Afryce…
My, Żydzi, odczuwamy żal wobec świata za to, że milczał podczas Holokaustu. Dziś mamy zaś szczególny obowiązek by nie milczeć, gdy inne grupy wyznaniowe narażone są na ryzyko utraty życia, jak w krajach, o których wspomniałem.
Co nam powinno mówić milczenie papieża w Auschwitz?
Milczenie jest bardzo biblijne, przypomina milczenie Aarona po śmierci jego dwóch synów. Jak mogę mówić na miejscu gorszym od piekła? Tam zabito ponad milion ludzi! Ale to nie znaczy, że nie mogę mówić o tym godzinę później, czy następnego dnia.
Myśli Pan, że wspólnota żydowska na świecie odbierze tę decyzję właśnie jako gest o głębokim znaczeniu duchowym?
Głęboko wierzę, że cały świat to zrozumie. Bo przecież papież mówił o Zagładzie wcześniej i zapewne zabierze głos także w przyszłości. Ale tam – milczenie.
Każdy z papieży wybrał inny sposób obecności na terenie byłego obozu Auschwitz. Który sposób ocenia pan rabin najwyżej?
Wszystkie trzy. To jest dla nas znak, nauka. Każdy człowiek ma swoją drogę do Boga, swój sposób przeżywania żałoby, swoją pamięć. Każda droga jest ważna, każda ma swój duchowy wymiar. Ważne, bym wybrał swoją własną drogę.
Rozmawiał Tomasz Królak, KAI
Michael Schudrich – urodził się w Nowym Jorku. W latach 80. ubiegłego wieku opiekował się społecznością żydowską w Japonii. W 2000 roku został wybrany głównym rabinem Warszawy i Łodzi. Od 2004 roku jest Naczelnym Rabinem Polski.
Dziś świętujemy...