Czego nie wiesz o Astrid Lindgren? Nieznane fakty o autorce „Dzieci z Bullerbyn”

Jedna z najbardziej znanych autorek literatury dziecięcej na całym świecie. Wydała ponad trzydzieści książek dla dzieci, pierwszą w 1944 roku, a ostatnią w 1981 roku. Spod jej pióra wyszły takie utwory jak: „Dzieci z Bullerbyn”, „Pippi Pończoszanka”, „Emil ze Smalandii”, „Karlsson z Dachu” czy „Bracia Lwie Serce”. Znamy je wszyscy, ale o jej trudnym życiu mało kto wie. Poznaj nieznane fakty o Astrid Lindgren.

Została uhonorowana wieloma wyróżnieniami i nagrodami, m.in. w 1958 roku otrzymała Medal im. H. Ch. Andersena (najważniejsze na świecie wyróżnienie za książkę dla dzieci), w 1979 r. – międzynarodową nagrodę literacką im. Janusza Korczaka za „Braci Lwie Serce”, w 1993 uhonorowano ją International Book Award UNESCO, a w 1978 r. otrzymała od polskich dzieci Order Uśmiechu.

Kiedy domagano się, aby wreszcie przyznano jej Nagrodę Nobla, stwierdziła: „Prośmy Boga, by uchronił mnie od Nagrody Nobla. Nelly Sachs od tego zmarła i, jestem o tym przekonana, ze mną to samo by się stało”.

Astrid Lindgren przyszła na świat 14 listopada 1907 roku w Nas, w pobliżu Vimmerby, małego miasteczka w Smalandii, jako Astrid Ericsson, drugie dziecko rolnika Samuela Augusta Ericssona i jego żony Hanny z domu Jonsson. Miała wielkie szczęście wychowywać się w domu pełnym życzliwości, miłości, szacunku dla ludzi i ciężkiej pracy, a przede wszystkim w domu, w którym rodzice okazywali sobie czułość (co na początku XX wieku w Szwecji nie było taką oczywistością).

Po latach wspominała: „My, dzieci, przywykliśmy do widoku naszego ojca codziennie przynajmniej przez chwilę obejmującego pieszczotliwie naszą matkę”. Ericssonowie konsekwentnie uczyli dzieci pracy i posłuszeństwa, jednak mieli zupełnie różne style wychowania.

Matka była dobrym, sprawiedliwym człowiekiem, ale przy tym surowa i zajęta gospodarstwem poświęcała dzieciom tylko niezbędną uwagę. Ojciec był czuły, kochający, rozpieszczający, miał wielkie poczucie humoru. Dzięki takiemu klimatowi Astrid wraz z trójką rodzeństwa wiodła szczęśliwe życie wypełnione poczuciem bezpieczeństwa i wolnością, co podkreślała słowami: „Żyliśmy w Nas beztroskim życiem Bullerbyn, w zasadzie zupełnie jak w książce o dzieciach z Bullerbyn”.

Niestety, wraz z końcem dzieciństwa skończyło się beztroskie życie Astrid. Kiedy w 1926 roku ledwo skończyła 18 lat, zaszła w ciążę, a w dodatku zdała sobie sprawę, że nie chce mieć już nic wspólnego z ojcem swojego dziecka. Dla rodziny Astrid i małej społeczności był to wielki wstrząs i ogromny skandal. Ericssonowie bardzo to przeżyli. „Moi rodzice byli naturalnie zdruzgotani, ale nie robili mi strasznych wyrzutów. Uważali tylko, że jeśli już koniecznie musiałam zajść w ciążę, to ojcem dziecka powinien być ktoś inny”.

Astrid, chcąc oszczędzić wstydu rodzicom i odpokutować swoją winę, postanowiła opuścić dom. Wyjeżdżając do Sztokholmu, bardzo bała się o przyszłość swoją i dziecka, ale nie mogła postąpić inaczej. W stolicy wynajęła maleńki pokoik, zaczęła kurs stenografii i maszynopisania i zaczęła samodzielną pracę.

Dzięki pomocy otrzymanej od organizacji wspierającej młode kobiety, Astrid wyjechała do Kopenhagi, aby tam w bezpiecznym środowisku urodzić dziecko. Tuż przed Bożym Narodzeniem 1926 roku na świecie pojawił się Lars. Niestety, Astrid niezbyt długo nacieszyła się swoim synkiem, gdyż musiała wracać do pracy w Sztokholmie. Chłopczyk został w Kopenhadze pod czujnym okiem zastępczej matki, która opiekowała się nim do czasu, aż jego rodzicielka mogła samodzielnie się nim zająć.

Czytaj także:
„Jestem pediatrą w literaturze”. Odeszła pisarka Wanda Chotomska

Astrid odwiedzała synka tak często, jak tylko mogła, wszystkie oszczędności przeznaczała na bilety kolejowe. Wspominała ten okres tak: „Lassemu było dobrze przez te lata. Ale mnie nie (…). Musiałam przecież żyć w Sztokholmie, by mieć go u siebie. Pamiętam to jako czas harówki, sporej biedy i wiecznej tęsknoty do dziecka, które było tak daleko ode mnie”.

Sytuacja Astrid znacznie się poprawiła, kiedy znalazła zatrudnienie jako prywatna sekretarka w Szwedzkiej Centrali Księgarskiej, skąd szybko awansowała i została asystentką redaktora w Królewskim Klubie Automobilowym. Jej szefem został Sture Lindgren, za którego wyszła w 1931 roku. Małżeństwo i ustabilizowana sytuacja życiowa pozwoliły jej zabrać synka do siebie. W 1934 roku państwo Lindgrenowie przywitali na świecie córkę Karin. Czas harówki i biedy zakończył się wreszcie dla Astrid, znalazła swoje miejsce na ziemi.

Astrid Lindgren jeszcze jako młoda dziewczyna podejmowała pierwsze próby pisarskie, jednak dopiero czas, kiedy z dziećmi wspominała swoje dzieciństwo, stał się inspiracją do pisania na serio. W 1944 roku z okazji 10. urodzin córki napisała „Pippi Pończoszankę” i wysłała ją do wydawnictwa, ale maszynopis został odrzucony.

W międzyczasie jej nowelka „Zwierzenia Britt-Mari” dostała drugą nagrodę w konkursie na książkę dla dzieci, dzięki czemu Astrid nie poddawała się. Wierzyła, że przygody Pippi to dobra i potrzebna książka, dlatego postanowiła ją poprawić. W 1945 ponownie wysłała ją, tym razem na konkurs na książkę dla dzieci w wieku 6-10 lat. Decyzja okazała się słuszna, bo perypetie najsilniejszej dziewczynki na świecie zdobyły główną nagrodę i zostały wydane! Pomimo wielkiej krytyki, która wylała się na Astrid za stworzenie Pippi, która stała się manifestem w dziecięcym ruchu wyzwoleńczym przeciwko autorytetom, nie przestała pisać, a wręcz zaczęła tworzyć więcej.

Czytaj także:
Bajki polskiej misjonarki. Czego się z nich nauczymy?

Wraz z kolejnymi książkami Astrid stała się popularna na całym świecie. Jej wszystkie powieści przetłumaczono na 73 języki! Pomimo sławy pozostała skromną osobą z niewielkimi potrzebami materialnymi. Do końca życia mieszkała w tym samym mieszkaniu, do którego wprowadziła się z rodziną w latach 40. Jej twórczość przyniosła jej ogromny majątek, co z lękiem opisywała: „Pieniędzy zarobiłam tyle, że Boże zmiłuj się, jest gorzej niż kiedykolwiek. To przeraża. Ja nie chcę mieć pieniędzy. Na szczęście Strang chce” (czyli minister finansów – przyp. red.).

Astrid dzieliła się pieniędzmi, wspierała wiele organizacji charytatywnych, a mimo to spotykała się z krytyką. Było jej bardzo przykro z powodu pomówień, gdyż zarabiała uczciwie, płacąc najwyższe podatki.

Astrid Lindgren zmarła 8 stycznia 2002 roku w wieku 95 lat. Do końca życia pozostała skromną, dobrą, dowcipną dziewczyną z Nas. Kiedy w 1997 przyjmowała tytuł „Szwedki Roku” stwierdziła: „Przyznajecie nagrodę Szwedka Roku osobie bardzo starej, na wpół ślepej, na wpół głuchej i całkowicie postrzelonej. Musimy uważać, żeby to się nie rozniosło!”.

*Korzystałam z książki Margarety Stromstedt „Astrid Lindgren. Opowieść o życiu i twórczości” (Wyd. Marginesy)

Czytaj także:„Cześć, tu Astrid Lindgren”. Jak pisarka zaprzyjaźniła się ze zbuntowaną nastolatką

Czytaj także:Pisarze, którzy w swojej twórczości inspirowali się Panem Bogiem