Głośno ostatnio było o polskiej choince, darze dla papieża Franciszka. Ma 25 m wysokości i stoi na Placu św. Piotra w Rzymie. Kilka tygodni trwała jej podróż, instalowanie i ubieranie w ozdoby. Tymczasem dużo ciekawsze rzeczy dzieją się w Jaworznie w województwie śląskim.
Choinka w Jaworznie
Oto na Rynku stanął 7-metrowy świerk. Obsiadły go ptaki, do których 800 lat temu kazanie wygłosił św. Franciszek z Asyżu. Potem je pobłogosławił i rozesłał w świat.
Ks. Mirosław Tosza – pomysłodawca projektu, duszpasterz Wspólnoty „Betlejem”, twórca artystycznego domu dla osób bezdomnych w Jaworznie – mówi, że „trochę im zeszło, ale wreszcie przyleciały”. Każdy z 7 gatunków symbolizuje wybraną wartość. Takiej choinki nie znajdziecie nigdzie na świecie.
Czytaj także:
Czego najbardziej potrzebują bezdomni? Rozmowa z duszpasterzem Wspólnoty Betlejem
Jak to się stało, że pracownia rzemiosła artystycznego TABGA z „Betlejem” ubrała miejską choinkę? Wyjaśnia Tomasz Tosza, pracownik urzędu miasta (nie jest spokrewniony z ks. Mirosławem):
W tym roku zmienił się zarządca Rynku. Wcześniej był to Miejski Zarząd Nieruchomości Komunalnych, teraz jest Miejski Zarząd Dróg i Mostów. Nie chcieliśmy sztucznej choinki. We wszystkich miastach są takie same. Przypominają stożek.
Wspólnota „Betlejem” i ptaki św. Franciszka
Urzędnicy zamarzyli o żywym drzewku, nie chcąc go jednak pozbawiać życia. Dali ogłoszenie w internecie, że szukają choinki. I zgłosiła się osoba z Mysłowic, która w najbliższym czasie planowała ściąć pokaźny świerk. Miasto dostało go za darmo, musiało tylko załatwić transport. Drzewko urzeka.
Pan Tosza podkreśla, że zwrócono się do „Betlejem”, bo „to ludzie z niesamowitą fantazją”, a ks. Tosza jest znany w mieście z tego, że ma „nieprawdopodobne pomysły”. Pomysł na zrobienie ptaków św. Franciszka spotkał się z zachwytem, nikt w niego nie ingerował. Jak usłyszałam „ks. Tosza, laureat tegorocznej nagrody im. ks. Tischnera, reprezentuje to, co najpiękniejsze w polskim Kościele”. Trudno się z tym nie zgodzić.
Czemu na waszej choince wiszą… ptaki? – pytam ks. Mirka. Przecież można było zrobić dekoracje na tysiąc różnych sposobów! „A myśmy zrobili na tysiąc pierwszy” – śmieje się. I opowiada:
Inspiracja przyszła stąd, że w naszej pracowni robimy ptaki z ceramiki. Takie jednak byłyby za ciężkie. W pewnej chwili popatrzyłem na ikonę św. Franciszka i przypomniało mi się, że on mówił kiedyś kazanie do ptaków. Bardzo ładnie się kończy – Franciszek je nazywa „szlachcicami wśród stworzeń”. Na koniec błogosławi i pozwala im odlecieć do innych miejsc. Pomyśleliśmy, że jesteśmy jednym z tych miejsc. Chcieliśmy też przypomnieć podstawowe znaczenie drzewka, pokazać ludziom jego świąteczne przesłanie. Dlatego nadaliśmy ptakom imiona, które są jednocześnie postawami, które warto wcielić w życie. Ptaki siadają na choince nie tylko po to, żeby odpocząć, ale by coś ważnego nam powiedzieć.
Czytaj także:
Franciszek publicznie podziękował Polakom za choinkę na placu św. Piotra
Czy ptaki były przy narodzeniu Jezusa?
W „Betlejem” narodziły się więc ptaki: życzliwości, wierności, cierpliwości, hojności, wdzięczności, wzajemności i otwartości. Są ekologiczne – ze sklejki i ceramiki. Ręcznie projektowane pod okiem instruktora Anny Wyjadłowskiej – rysowane, wycięte laserem, pomalowane specjalnymi farbami odpornymi na śnieg i mróz. Mieszkańcom domu pomogły panie z bloków socjalnych, które często tu przychodzą. Robiły elementy z gliny, formowały je i szkliwiły. Nakładały elementy ceramiczne.
Mnie najbardziej podoba się niebieski ptak otwartości, który – jak czytam w opisie – żywi się ziarnami dobrego słowa i humoru; zazwyczaj ma uśmiechnięty dziób. Według ks. Toszy otwartość to dobry punkt wyjścia do zrozumienia, że „świat się nie kończy na mnie. Nie wypełniam sobą całej przestrzeni, są jeszcze inni. A przede wszystkim jest Ktoś większy ode mnie”. Wyrażam wątpliwość – czemu ptaków nie było przy narodzeniu Jezusa? Ks. Mirek mówi:
Pewności nie ma, raczej nie zostały wspomniane. Św. Franciszek doskonale „czuł” Boże Narodzenie, jest autorem pierwszej w historii żywej szopki. Dostał specjalne pozwolenie od papieża, żeby odprawić mszę świętą wśród zwierząt. Ptaki, które rozesłał, są jak aniołowie. Mają ważne wiadomości do przekazania.
Obok choinki stoi tablica z opisem każdego „gatunku” i kazaniem św. Franciszka. Skłania do refleksji nad sensem świąt.
Choinka z duchem
Choinka podoba się nie tylko Jaworznianom. We wspólnocie gościła niedawno piosenkarka Antonina Krzysztoń i jest „pod olbrzymim wrażeniem. Ptaki są niezwykle oryginalne, kolorowe i piękne”. Poza tym „nareszcie jest to choinka, która ma swój charakter, swojego ducha. Jest absolutnie niepowtarzalna”.
Ptaki nieco mniejszych rozmiarów już można kupić na stoisku wspólnoty na świątecznym kiermaszu na Rynku. Jeśli ktoś chce wesprzeć „Betlejem”, może nabyć ich rękodzieło poprzez stronę internetową. Ptaki wkrótce się na niej zjawią.
Czytaj także:
Kto wymyślił choinkę? O tym, jak drzewko podbijało Europę i świat
Dziś świętujemy...