Ks. Adalbert Wojciech Zink uhonorowany tytułem „Sprawiedliwy”

Trzech „Sprawiedliwych”

Rafał Lemkin, Armin Wegner i ks. Adalbert Wojciech Zink zostali uhonorowani tytułem „Sprawiedliwy”. Uroczystość odbyła się w niedzielę, 4 marca podczas gali w Muzeum Żydów Polskich POLIN, organizowanej również przez Dom Spotkań z Historią. Tytuł „Sprawiedliwy” jest pojęciem szerszym od przyznawanego przez Jad Waszem tytułu „Sprawiedliwego wśród Narodów Świata”, nadawanego przez Izrael osobom nieżydowskiego pochodzenia za pomoc okazaną Żydom podczas II wojny światowej.

Nazwiska „Sprawiedliwych”, wyłonione z siedmiu nominowanych, ogłosił przewodniczący Komitetu Ogrodu Sprawiedliwych w Warszawie, Zbigniew Gluza. Aktorka Maja Komorowska przedstawiła ich sylwetki. Galę poprowadził Jerzy Kisielewski. 18 czerwca w warszawskim Ogrodzie Sprawiedliwych dla tegorocznych wyróżnionych posadzone zostaną upamiętniające ich drzewka.

Czytaj także:
Duchowni, którzy ratowali Żydów

Ks. Adalbert Wojciech Zink

Ks. infułat Adalbert Wojciech Zink (1902-1969) z nominacji kard. Wyszyńskiego był wikariuszem generalnym – rządcą diecezji warmińskiej. Z racji objęcia tej funkcji przyjął polskie obywatelstwo.

Jako jedyny w polskim episkopacie sprzeciwił się uwięzieniu w 1953 r. prymasa Wyszyńskiego, za co został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Protestował przeciw aresztowaniom warmińskich księży, nie przyjmował do posługi tzw. księży patriotów.

Stojąc ponad podziałami lokalnymi, łagodził napięcia między autochtonami a napływową ludnością, był zaangażowany w dialog międzyreligijny i pojednanie polsko-niemieckie.

„Ksiądz infułat Zink szybko i chętnie został zapomniany. Dla Kościoła, jedyny sprawiedliwy, był uwierającym wyrzutem. Dla PRL, ksiądz więzień stalinowski tym bardziej nie wart był pamięci” – podkreśliła Maja Komorowska.

Rafał Lemkin: twórca pojęcia „ludobójstwo”

Armin Wegner (1886-1978), niemiecki sanitariusz ochotnik, który podczas I wojny światowej udokumentował ludobójstwo Ormian. W liście do Adolfa Hitlera potępił antysemicką działalność kanclerza III Rzeszy. Był prześladowany przez nazistowskie Niemcy. Jad Waszem ogłosiło go „Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata”. Działał na rzecz praw człowieka.

Rafał Lemkin (1900-1959), wybitny polsko-amerykański prawnik z żydowskiej rodziny kresowej. Twórca pojęcia „ludobójstwo”. W 1948 r. doprowadził do uchwalenia konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, nazywanej jego nazwiskiem. Dwukrotnie nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla.

Galę „Sprawiedliwych” uświetnił koncert zespołu Acoustic Acrobats.

Czytaj także:
Duchowni z Auschwitz. Ogniowa próba wiary

Ogród Sprawiedliwych w Warszawie

Parlament Europejski w 2012 roku ustanowił 6 marca Europejskim Dniem Pamięci o Sprawiedliwych. Inicjatywa ma na celu uhonorowanie osób, które walcząc o godność i prawa człowieka, bohatersko sprzeciwiały się reżimom totalitarnym i zbrodniom XX i XXI wieku.

Jest to pojęcie szersze od przyznawanego przez Jad Waszem tytułu „Sprawiedliwego wśród Narodów Świata”, nadawanego przez Izrael osobom nieżydowskiego pochodzenia za pomoc okazaną Żydom podczas II wojny światowej. Za pomysłem stoi włoski Komitet Światowego Ogrodu Sprawiedliwych (GARIWO). Postuluje się utworzenie takich ogrodów na całym świecie.

Otworzony w 2014 r. w Warszawie Ogród Sprawiedliwych mieści się na Muranowie. Co roku zasadzeniem rajskiej jabłoni i granitowym obeliskiem z informacjami upamiętnia się tu trzech Sprawiedliwych, nie tylko Polaków. W 2014 r. uhonorowana została s. Antonia Locatelli, a w 2016 r. ks. Jan Zieja. W czerwcu do 15 drzewek dojdą trzy uhonorowane podczas dzisiejszej gali.

Sama data 6 marca odnosi się do dnia śmierci urodzonego w Polsce Mosze Bejskiego (1921–2007), który jest współtwórcą definicji „Sprawiedliwy wśród narodów świata” oraz Ogrodów Sprawiedliwych w Jerozolimie.

Czytaj także:
Przez 50 lat milczał o Auschwitz. Po wylewie zaczął rysować. Zobacz wstrząsającą wystawę! [galeria]