Czym jest dobre wychowanie?
Jestem mamą chłopaków. Całymi dniami słucham o „Gwiezdnych Wojnach”, „Transformersach” i „zabijaniu złych”. Ta przedszkolno-wojenna mentalność doprowadza mnie często do rozpaczy – mój starszy syn musi pokonać wszystko, co widzi. Obaj moi synowie (trzy i pół, i półtora roku) wykazują wprawdzie czasami dużo empatii – przynoszą mi pluszowe zwierzątka, koce i wodę, kiedy jestem chora – ale przed nami jeszcze wiele nauki.
Matkując małym wojownikom, często próbuję znaleźć równowagę między opanowaniem naturalnego instynktu obrony a dobrym wychowaniem. Ostatnio Sesame Workshop (instytucja edukacyjna związana z „Ulicą Sezamkową”) przeprowadziło ankietę wśród ponad 2000 rodziców i 500 nauczycieli, z którymi rozmawiano o wadze empatii i dobroci.
86 proc. nauczycieli i 70 proc. rodziców uważa, że nasze dzieci rosną w nieprzyjaznym świecie, a większość z nich twierdzi, że kształtowanie dobroci u dzieci jest ważniejsze niż ich osiągnięcia. Ale, o dziwo, nauczyciele i rodzice zupełnie inaczej rozumieją empatię.
Czytaj także:
Nie ma idealnego modelu wychowania. Nie prześcigajmy się!
Rozdźwięk między rodzicami a nauczycielami
Nauczyciele definiowali empatię jako bycie pomocnym i uważnym, a rodzice twierdzili, że dzieci są dobre, ale niekoniecznie pomocne. Pomijając empatię, rodzice stawiali znak równości między dobrocią a grzecznością.
Rozumiem ich. Tyle razy martwię się zachowaniem dzieci poza domem, zawstydzona, że zachowują się jak dzieci (tak!) zwłaszcza w miejscach publicznych. Każę im siedzieć cicho, mówić dziękuję i „przestać się bić – jesteśmy w sklepie, litości!”. Zamiast poświęcić czas na uczenie ich empatii i troski o innych, często bardziej zależy mi na tym, żeby automatycznie wypluwały „właściwe” słowa i tym sposobem okazywały dobre maniery. To chyba w porządku (powinniśmy doceniać siłę właściwych słów), ale jeśli moje dzieci będą je tylko powtarzać jak papugi, to znaczy, że nie spisałam się jako matka.
Co tydzień chodzimy z dziećmi do kościoła i co wieczór czytamy Biblię dla dzieci, mamy wielu podobnie myślących przyjaciół, którzy pomagają nam wieść naszą trzódkę ku miłości i miłosierdziu, ale tak łatwo wpaść w zachęcanie dzieci do zachowania pozorów, zamiast zastanowić się, co dzieje się w tych małych głowach i sercach…
Nie oceniaj po pozorach
Dobroć, miłość, współczucie – to rzeczy dla mojej wiary najważniejsze, i wolałabym, żeby moim dzieciom zależało na dobru innych. Nie chcę, żeby powtarzały „przepraszam” i „dziękuję”, kiedy w rzeczywistości nie czują skruchy albo wdzięczności. Wielu rodziców przypuszcza, że empatii można nauczyć przez naukę dobrych manier. Tymczasem zdarza się, że najgorsze szkolne łobuzy umieją się świetnie zachowywać przy dorosłych.
Dostrzeganie potrzeb innych ludzi pomaga dzieciom zrozumieć, że empatia i współczucie płyną z serca i sięgają głębiej niż jakiekolwiek słowa. Każdy może powiedzieć „dziękuję” i nalegam, żeby moje dzieci to robiły, ale dużo też rozmawiamy o tym, że to, co najważniejsze, jest wewnątrz nas i o tym, jak pokazać tę miłość innym. I pozwalam im oglądać „Ulicę Sezamkową” – to dobra lekcja empatii i prawdziwej dobroci. Mnie też się przydaje.
Czytaj także:
Do czego prowadzi wolnościowe wychowanie?
Czytaj także:
Wiesz, jaki jest klucz do wychowania dziecka?
Dziś świętujemy...