Zdrowe i adaptacyjne poczucie własnej wartości to przekonanie, że jesteśmy wystarczająco dobrzy w życiu i spełniamy jego wymagania. Umiemy ocenić się realistycznie (widząc swoje trudności, niedociągnięcia, błędy itp.), ale jednocześnie doceniamy siebie i generalnie dobrze o sobie myślimy. Nie czujemy się ani lepsi, ani gorsi od innych – każdy człowiek jest wart tyle samo. Jesteśmy zadowoleni z siebie, ale mamy w sobie również pokorę, gdyż wiemy, ile musimy się jeszcze nauczyć. Doceniamy innych i również dajemy im czas na nabywanie wiedzy i doświadczeń. Czujemy się dobrze ze sobą wtedy, gdy odnosimy sukces, osiągamy ważny cel, ale również czujemy się nadal dobrze, gdy nam się coś nie uda, nawet coś ważnego czy znaczącego.
Czytaj także:
Chcesz być pewnym siebie? Zacznij przyjmować komplementy
Dzieciństwo – nasza baza
Zasadniczo poczucie własnej wartości kształtuje się w relacji dziecka z rodzicami już od urodzenia. Większość rodziców stara się dbać o dziecko i jego potrzeby. Niestety, czasem okoliczności życiowe, np. choroby, trudności zewnętrzne, brak umiejętności empatycznej opieki nad dzieckiem, własne braki czy wpływ osób towarzyszących wychowywaniu sprawiają, że – choć dziecko podstawową opiekę otrzymuje, jego poczucie własnej wartości jest chwiejne – jest, gdy dziecku uda się coś zrobić dobrze, a znika, gdy ponosi porażkę.
Taki sposób przeżywania siebie i reagowania na okoliczności, jeśli nie zostanie zauważony wystarczająco wcześnie i zmodyfikowany (jest to możliwe), zostaje w dorosłości. Może przez to sprawić, że gdy różne rzeczy nam się udają (w pracy, w życiu osobistym) czujemy się wartościowi i zadowoleni, ale gdy coś się psuje, stracimy pracę (lub stanowisko), ktoś bliski odrzuci lub wyrządzi dużą przykrość albo nawet zdradzi, znajomi i przyjaciele są zajęci sobą itp., przestajemy widzieć i czuć własną wartość. A ponieważ w życiu nic nie jest dane „na zawsze”, jesteśmy cały czas narażeni na zmiany i frustracje, większe lub mniejsze, które wpływają na nasze poczucie własnej wartości. I jeśli jesteśmy bardzo zależni od czynników zewnętrznych budujących naszą wartość, każde, nawet drobne niepowodzenie bardzo na to wpływa. Jeśli mamy wartość w sobie, a nie na zewnątrz, to oczywiście trudności czy porażki wpływają na nas, ale nie rujnują naszej wartości.
Czytaj także:
Jak przestać przejmować się tym, co myślą o nas inni?
Jak zbudować poczucie własnej wartości?
Zdrowe poczucie własnej wartości to w istocie silna motywacja do ciężkiej pracy. Gdy dobrze o sobie myślimy, to mamy odwagę próbować nawet trudnych rzeczy i dokładać starań, żeby się udało. A jak się nie udaje, zmieniamy strategie, szukamy nowych możliwości, i ufni we własne siły, próbujemy dalej.
Poczucie własnej wartości można odbudować lub wzmocnić (ustabilizować) również w dorosłości. I w każdym momencie życia warto się do tego zabrać (a szczególnie wtedy, gdy myślimy: „Już za późno na zmiany…”, „Nie ma sensu nic robić”, „I tak mi się nie uda..”, „Nie warto się sobą zajmować”). Nadwątlone poczucie własnej wartości można powoli odbudowywać w dobrym środowisku, do jakiego możemy trafić w dorosłym życiu (nowa rodzina, praca, wspólnota). Najbardziej zaawansowanym sposobem na odbudowanie poczucia własnej wartości jest psychoterapia (na ogół długoterminowa). Jest również sporo różnych sposobów pomagających podnieść nasze poczucie wartości. Przy stałym ich stosowaniu widać efekty i warto próbować.
Podkreślę natomiast podstawową i chyba najważniejszą cechę, jaka jest tu potrzebna, czyli wytrwałość i systematyczność. To mało popularne w dzisiejszym świecie cechy – promowana jest bowiem raczej impulsywność i tymczasowość. Natomiast w przypadku odbudowy czy wzmocnienia poczucia własnej wartości, podobnie jak w przypadku nauki, potrzebna jest regularność i powtarzanie. Nasz mózg potrzebuje nowych wzorów, powtarzania ich, zmiany nawyków, utrwalenia nowych. Naprawdę WARTO regularnie zajmować się sobą!
Oto kilka sposobów (kliknij w galerię):
Nastaw sobie „przypominajkę” w telefonie i codziennie o stałej porze przećwicz każdy z tych punktów. Pamiętaj – przez dłuższy czas! Możesz zapisywać codziennie swoje osiągnięcia, modyfikując niektóre punkty, dopasowując do aktualnych potrzeb. Sprawdź, jak ci idzie, doceń efekty i starania, jakie wkładasz w pracę nad sobą. Zapytaj rodzinę, przyjaciół, znajomych o to, czy widzą jakąś zmianę.
Potraktuj siebie jak ukochane dziecko, o które dbasz w każdym aspekcie, kochasz i doceniasz, ale równocześnie wymagasz i stawiasz granice, i któremu pomagasz spakować plecak na przyszłe życie.
Czytaj także:
Doceniaj siebie, a zobaczysz, jak zmienią się twoje relacje!
Dziś świętujemy...