Każdy z nas ma naturalną skłonność do autorefleksji. Jednak w obecnych czasach, kiedy tak wiele spraw zewnętrznych walczy o naszą uwagę, regularne kierowanie jej do swojego wnętrza staje się prawdziwym wysiłkiem. Warto go świadomie podejmować, bo zaglądanie do własnego wnętrza sprawia, że rozumiemy lepiej siebie, a także innych ludzi i relacje z nimi. Autorefleksja to konieczny etap w dążeniu do każdego osobistego celu.
Autorefleksja, czyli co?
Wiedzę o sobie pogłębiamy wtedy, gdy oprócz sięgania po różne doświadczenia i przeżywania ich, świadomie zastanawiamy się nad nimi. Zauważamy emocje, odczucia, myśli i zastanawiamy się, dlaczego pojawiły się w danym momencie. Analizujemy swoje reakcje i zachowania. Zobacz, jak wiele aspektów naszego „Ja” możemy poddawać autorefleksji i dlaczego warto to robić.
Autorefleksja na co dzień
EMOCJE. Nieustannie nam towarzyszą. Czasami są bardzo intensywne i tak szybko ewoluują, że za nimi nie nadążamy. Potrafią sporo namieszać, gdy w porę ich nie zauważymy. Emocje to jedna z najważniejszych kwestii, jakie warto poddawać codziennej autorefleksji. W każdej sytuacji, gdy czujesz wzmożone napięcie albo spadek nastroju, zadaj sobie pytania… Co teraz czuję? Jak to uczucie na mnie wpływa w tym momencie? O czym mówi mi to uczucie? Co chcę z tym uczuciem zrobić (jak chcę się zachować)? Czasem ciężko jest zatrzymać się w środku sytuacji i „złapać” kontakt ze swoimi emocjami. Wtedy warto pomyśleć o nich już po fakcie i zastanowić się, co te emocje mówią o moich potrzebach, wartościach, preferencjach.
POTRZEBY. Często, to właśnie emocje sygnalizują nam nasze potrzeby. Być może smutek, zazdrość, bądź szybko eskalująca irytacja pokazują nam, że jakaś istotna potrzeba (np. odpoczynku, kontaktu z ludźmi, samorealizacji itp.) od dawna pozostaje niezaspokojona. Ważne jest, by odkryć, jaka to potrzeba. Pytaj siebie często: czego w tej chwili potrzebuję? Świadomość własnych potrzeb pomoże nam zatroszczyć się o siebie i porozmawiać o tym
z bliskimi.
MYŚLI I PRZEKONANIA. Myśli i przekonania o sobie, innych ludziach i o świecie wpływają na emocje oraz nasze zachowanie. Czasami, żeby dotrzeć do źródła tego, co się z nami dzieje („Dlaczego tak ostro zareagowałam?”, „Smutno mi, ale nie wiem dlaczego”) trzeba przebadać swoje myśli. Znów warto zadać sobie pytania. Oto przykładowe pytania o myśli i przekonania: Które słowa mnie dotknęły i jak je zinterpretowałam? Co myślałam o sobie (lub o rozmówcy) w tamtym momencie? Jakie są moje przekonania odnośnie tego, jak powinnam zareagować i co powinien zrobić mój rozmówca? Jakie miałam wyobrażenia na temat intencji mojego szefa/ mojej mamy/ mojego dziecka? itd.
ZACHOWANIA I REAKCJE. Właśnie to widzą inni ludzie. Nie widzą naszych myśli czy emocji, tylko zachowanie, które często jest pochodną tego, co jest ukryte. Warto przyglądać się swoim wypowiedziom, konkretnym słowom, których używamy. Warto też przyjrzeć się temu, jak zachowujemy się pod wpływem silnego uczucia złości, albo jak na nasze zachowanie wpływa wstyd czy strach (i wszelkie inne silne emocje). Możemy wtedy świadomie starać się o zmianę naszych reakcji.
SAMOPOCZUCIE FIZYCZNE (stan wyspania się, poziom energii, poczucie siły lub słabości, symptomy chorobowe).
NAWYKI. To coś, co może nam ułatwiać bądź utrudniać codzienne życie. Dobre nawyki związane z ruchem, odżywaniem, pracą, utrzymywaniem porządku, poszerzaniem wiedzy itp. często jawią nam się jako coś pożądanego w naszym życiu. Jeżeli chcemy pracować nad wyrobieniem w sobie wymarzonego nawyku, warto monitorować go codziennie przez co najmniej miesiąc, a nawet dłużej.
Czytaj także:
Dlaczego 2019 może skończyć się bez Aleteia.pl?
Głębsza autorefleksja (raz lub kilka razy w roku)
Zobacz, jakie aspekty warto analizować raz na jakiś czas. Do każdego podpunktu podaję pytania, które możesz sobie zadać:
WARTOŚCI. Co w ostatnim okresie życia stało się dla mnie ważniejsze, a co zeszło na dalszy plan? Co jest dla mnie najważniejsze w życiu? Na ile podążam za swoimi wartościami w codziennym życiu?
TOŻSAMOŚĆ. Kim jestem? Jakie słowa najtrafniej mnie definiują? Czym jest moja kobiecość/moja męskość?
MISJA. Co jest sensem mojego życia? Po co wykonuję moją pracę?
DUCHOWOŚĆ, WIARA. W co wierzę? Jaka jest moja wiara? Jak moja wiara przekłada się na moje życie? Na ile czuję się spełniony/spełniona, szczęśliwy/szczęśliwa? Czego brakuje mi do pełni szczęścia, za czym tęsknię?
OSOBOWOŚĆ. Jaka/jaki jestem? Jak zmieniłam/zmieniłem się w ostatnim okresie życia?
W jakim kierunku najbardziej się rozwinęłam/rozwinąłem?
RELACJE, ZWIĄZEK. Jak się czuję w relacjach z najbliższymi (mężem/żoną, narzeczonym/narzeczoną, dzieckiem, rodzicami, najbliższym przyjacielem)? Jak postrzegam każdą z tych relacji? W jaki sposób staram się o rozwój każdej z tych relacji?
Aktywności sprzyjające autorefleksji i poznawaniu swojego wnętrza:
- Rozmowy z bliskimi. Mam na myśli te ważne i głębokie rozmowy, które zapadają nam w pamięć. Zazwyczaj nie odbywają się one codziennie, ale możemy się o nie starać. Rozmawiajmy z najbliższymi o tym, co dla nas ważne, o nas samych, o naszej relacji i relacjach z innymi osobami. Mówmy o tym, co sprawia nam problem, co nas boli, nawet o tym, czego sami nie rozumiemy. Druga osoba może być dla nas jak lustro.
- Psychoterapia i coaching. Psychoterapia jest dla każdego, kto czuje, że coś nie pozwala mu prowadzić satysfakcjonującego życia czy tworzyć dobrych relacji. Dla każdego, kto cierpi i chce sobie z tym cierpieniem poradzić. Coaching jest dla każdego, kto chce rozwinąć dowolne aspekty swojej osobowości, zaplanować dalekie lub bliskie cele i osiągnąć je. W obu formach rozwoju ogromną część pracy zajmuje pogłębianie wiedzy o sobie. To taki przyśpieszony kurs autorefleksji.
- Rozmowa z Bogiem, modlitwa, rachunek sumienia, spowiedź. W różnych formach pielęgnowania naszej wiary także poznajemy siebie.
- Czas spędzony w samotności, w ciszy (chociażby te kilka minut pod prysznicem!). Samotne podróże, wędrówki, spacery.
Życzę satysfakcjonującej drogi ku poznaniu swojego pięknego wnętrza!
Czytaj także:
Jak być dla siebie przyjacielem w trudnych chwilach?
Czytaj także:
Czy chrześcijaństwo to tylko dawanie siebie? A co ze mną?
Czytaj także:
Jak dobrze znasz… siebie? Wyrusz w tę fascynującą podróż!
Dziś świętujemy...