Tryptyk Hansa Memlinga do prywatnego nabożeństwa
Dzieło flamandzkiego artysty to tryptyk będący ruchomym ołtarzem, który pozwalał na sprawowanie Eucharystii w domowym zaciszu właściciela lub podczas podróży. Ten służący do prywatnych nabożeństw obraz namalował Hans Memling – słynny malarz szkoły brugijskiej z XV wieku. Każde skrzydło przedstawia inną scenę, wszystkie jednak łączy jednolity pejzaż w tle. Co ciekawe, scena centralna nie ma źródła bezpośrednio w Biblii. Rozgrywa się tuż przed odkryciem pustego grobu opisanym w Ewangelii wg św. Łukasza (Łk 24,1-12).
Chrystus zwycięzca śmierci
Środkowa część tryptyku przedstawia zmartwychwstanie Chrystusa. Pod arkadą, złożoną z girland podtrzymywanych przez aniołki putti, przywodzącą na myśl antyczne łuki triumfalne, stoi Chrystus – zwycięzca śmierci. Odziany w czerwoną draperię Jezus wychodzi z grobu i kreśli znak błogosławieństwa. Artysta nie przedstawił „odsuniętego kamienia”, o którym mowa w Ewangelii, ale grób charakterystyczny dla swojej epoki, poprzestając na płycie nagrobnej unoszonej przez anioła. Obok śpi dwóch żołnierzy, podczas gdy pozostałych dwóch z trudem się przebudza.
Trzy kobiety, które odkryją pusty grób, są jeszcze w drodze – możemy je dostrzec u początku wijącej się ścieżki, kiedy niosą flakoniki z wonnościami. Za nimi widnieje Święte Miasto wraz ze Świątynią Jerozolimską. Po lewej stronie, na wzgórzu Golgota wznoszą się trzy krzyże przypominające o Pasji. Środkowa część tryptyku wkomponowuje się pomiędzy lewe skrzydło przedstawiające męczeństwo św. Sebastiana przeszytego strzałami, a Wniebowstąpienie na prawym skrzydle, z interesującym umiejscowieniem stóp Chrystusa w górnej części kompozycji.
Przedstawienia Zmartwychwstania w XV i XVI wieku
Choć motyw ten pojawiał się często w malarstwie drugiej połowy XVI wieku, to dopiero Antoine Caron zaczyna przedstawiać zmartwychwstanie wedle reguł manieryzmu: stosując dynamiczną kompozycję, wydłużone sylwetki, ruchy pełne gracji i żywą kolorystykę. Jest jednym z tych, którzy, podobnie jak czynił to Benvenuto di Giovanni przed nim i El Greco po nim, przedstawiają Chrystusa zwycięskiego, triumfującego, jaśniejącego, który rzeczywiście wyłania się z grobu, obalając żołnierzy na swojej drodze.
Fra Angelico zaś pozostaje wierny Pismu i na swoim fresku dla klasztoru św. Marka maluje święte kobiety z wonnościami przyjęte przez aniołów przed pustym grobem. Zmartwychwstały Chrystus, pełen chwały w jaśniejącej mandorli, pozostaje niewidoczny dla ich oczu.
Czytaj także:
„Chrystus spowity całunem”. Cud przezroczystego marmuru
Czytaj także:
Palec w boku Zmartwychwstałego. Zastanawiające detale obrazu Caravaggia
Czytaj także:
Mężczyzna z Całunu zrekonstruowany w 3D. Ewangelia mówi prawdę
Dziś świętujemy...