O dramacie II wojny światowej opowiadano już na wiele sposobów - literaturą, filmem czy fotograficznie. Tym razem temat okupacji został podjęty graficznie, balansując tym samym pomiędzy książką a filmem. 11 maja odbyła się oficjalna premiera dzieła unikatowego, najnowszego wydawnictwa Państwowego Muzeum na Majdanku – „Chleba wolnościowego”.
Jest to komiks oparty na relacjach byłych więźniów niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego. Głównym celem tej publikacji jest zainteresowanie tematem młodego widza. Forma obrazkowa ma zachęcić go do poznania i zrozumienia historii, łącząc walory artystyczne z edukacyjnymi. Komiksowi towarzyszą: krótkie posłowie historyczne, słownik terminów i biogramy więźniów, których historie stały się kanwą narracji.
Autorem i pomysłodawcą publikacji jest Paweł Piechnik, artysta grafik pochodzący z Poznania, wielokrotnie wyróżniany w różnych konkursach komiksowych. Na pomysł stworzenia komiksu wpadł w 2012 roku, po pierwszej wizycie na Majdanku, ale, jak przyznaje, musiało minąć trochę czasu, zanim dojrzał do jego realizacji.
Wielki wpływ na powstawanie tego projektu miała Danuta Brzosko-Mędryk, autorka wspomnień z obozu koncentracyjnego pt. „Niebo bez ptaków”. Pani Danuta była więźniarką KL Lublin, w 1971 była świadkiem w procesie o deportację zbrodniarki wojennej Hermine Braunsteiner-Ryan.
W swoich książkach przedstawia warunki bytowania w obozach, prześladowania, wyniszczającą pracę, wewnętrzną organizację więźniarek, samoobronę, samopomoc i kontakty z ludźmi zza drutów. To właśnie ona była motywacją, inspiracją i wielką pomocą w tworzeniu „Chleba wolnościowego”.
Czytaj także:
Sceny, które obserwuje przewodnik muzealny na Majdanku, budzą grozę…
„Chleb wolnościowy” – komiks o więźniach
„W rysunkowej części komiksu nie ma nawet wzmianki ode mnie. Wszystkie słowa, które tam padają, pochodzą z relacji byłych więźniów złożonych tuż lub kilka lat po wojnie. Miałem okazję rozmawiać z dwójką z nich osobiście” – mówił na premierze autor.
„Chleb wolnościowy” to zbiór graficznych opowieści o losach jedenastu więźniów Konzentrationslager Lublin. A jest to opowieść poruszająca, często przerażająca, bez żadnych upiększeń ani cenzury. Jak podkreśla autor, relacje są tak mocne, że nie wymagają żadnego komentarza.
Oprócz wspomnień z książek „Niebo bez ptaków” Danuty Brzosko-Mędryk, wykorzystano w niej również „Pole śmierci” Andrzeja Stanisławskiego i „Majdanek. Obóz koncentracyjny w relacjach więźniów i świadków” w opracowaniu Marty Grudzińskiej oraz relację Jolanty Nowakowskiej-Korzeniewskiej, jako dziecko osadzonej na Majdanku. Komiks składa się z trzech części przedstawiających różne postawy ludzkie: O głodzie, O śmierci, O wolności.
„To pierwszy komiks w 75-letniej historii Państwowego Muzeum na Majdanku. Jest on wyrazem hołdu dla więźniów KL Lublin” – dodaje Agnieszka Kowalczyk-Nowak, rzecznik prasowy Państwowego Muzeum na Majdanku. Tytuł „Chleb wolnościowy” odnosi się do sformułowania, które było używane przez więźniów obozów koncentracyjnych. Nazywano tak chleb, który był wypiekany poza obozem, jakże symboliczny z perspektywy więźnia. Wyrażał tęsknotę za domem i wolnością.
Konzentrationslager Lublin, nazywany Majdankiem, funkcjonował od października 1941 r. do lipca 1944 r. Pod względem liczby uwięzionych i bilansu ofiar należał do największych obozów, jakie Trzecia Rzesza założyła w Europie w latach 1933 – 1945. Deportowano tu ok. 150 tys. więźniów wielu narodowości, najwięcej Żydów, Polaków i Białorusinów. W wyniku rozstrzeliwań i eksterminacji w komorach gazowych, a także z powodu głodu i chorób zginęło tutaj ok. 80 tys. osób.
Czytaj także:
„Pani serca ujarzmia” – pisali w grypsach. Antonina Grygowa, anioł z Majdanka
Czytaj także:
Księża z Majdanka. Duchowni, którzy służyli w „fabryce śmierci”
Dziś świętujemy...
