Marlena Bessman-Paliwoda: Widząc niemowlę na zdjęciu “w stylu Montessori”, możemy dostrzec lustro, niewiele kolorów, minimalizm. Dlaczego?
Gabriela Daszczyk*: Ponieważ tak właśnie wygląda odpowiednio przygotowane otoczenie niemowlęcia, które w pedagogice Montessori odnosi się do przestrzeni urządzonej z myślą o dziecku i o jego rzeczywistych potrzebach. Niemowlę nie potrzebuje sterty pluszaków, wielkiego pudła grających i migoczących zabawek, wymyślnych gadżetów i niezliczonych dekoracji.
Potrzebuje pokarmu matki, miłości i poczucia bezpieczeństwa. Potrzebuje też przestrzeni, która sprzyja koncentracji, pozwala skupić się na obserwacji osób i przedmiotów. Dlatego właśnie elementem przygotowanego otoczenia jest wyodrębniona strefa snu oraz strefa aktywności, na którą składa się położony na podłodze twardy materac lub mata, tuż obok zawieszonego na ścianie lustra.
Materac jest idealnym i bezpiecznym dla maluszka punktem obserwacyjnym, który nie ogranicza dziecka ruchowo. Lustro dostarcza rozrywki, pomaga w wizualnym odwzorowaniu pokoju, zachęca do obserwacji własnego odbicia, do poruszania się, wspomaga koncentrację i po prostu pomaga dziecku zobaczyć więcej. Minimalizm w pomieszczeniu również ma na celu wspomagać koncentrację i skupianie uwagi, a bałagan, chaos, mnogość kolorów i przedmiotów niestety w tym nie pomagają.
Jak wspierać niemowlę w jego rozwoju? Co rozwój takiego maluszka może zahamować?
Jest to bardzo rozległy temat. Wspierać rozwój niemowląt można na wiele sposobów. Przede wszystkim istotna jest bliskość, dotyk, mówienie i śpiewanie dziecku. U niemowląt już od pierwszych dni życia w ekspresowym tempie rozwija się zmysł wzroku. Idealnymi narzędziami, które pomagają w stymulacji zmysłu wzroku, są mobile wizualne Montessori. Mobile zostały dostosowane do umiejętności postrzegania kształtu i koloru przez niemowlę. Dzięki mobilom dziecko nie jest bombardowane bezsensownymi bodźcami, których nie potrafi dostrzec, lecz otrzymuje serię doznań potrzebnych na danym etapie życia.
Nie należy również zapominać o innych zmysłach: słuchu, węchu czy dotyku. To głównie poprzez dotyk niemowlę poznaje otaczający je świat. Od około 2-3 miesiąca życia dobrze jest dziecku zapewnić kontakt z różnymi powierzchniami, teksturami, zapachami, umożliwić badanie przedmiotów ustami i dłońmi. Bardzo dobry jest masaż niemowląt, stymulująca może być kąpiel, zabawy – naprawdę wiele jest sposobów na wsparcie rozwoju naszego maleństwa.
Rozwój maluszka może zakłócić niedostatek podstawowych potrzeb – miłości, bliskości, potrzeb fizjologicznych. Może to być również nieodpowiednio przygotowane otoczenie, nieodpowiednie aktywności i zabawki, dostarczające zbyt wielu bodźców, z którymi słabo rozwinięty układ nerwowy niemowlęcia nie jest sobie w stanie jeszcze poradzić. Przebodźcowanie prowadzi do zmęczenia, nadwrażliwości, płaczliwości, nadpobudliwości, a oczywiście to wszystko zakłóca prawidłowy rozwój.
Jakich zabawek unikać?
W pierwszej kolejności powiedziałabym, że należy unikać zabawek potencjalnie niebezpiecznych, a więc takich, które nie posiadają odpowiednich certyfikatów bezpieczeństwa, znaku CE. Nieprzebadane zabawki mogą zagrażać zdrowiu i życiu dziecka, a zabawki przeznaczone dla niemowląt w szczególności powinny spełniać wymagania norm bezpieczeństwa.
Jeśli zaś chodzi o rodzaje i funkcjonalność zabawek, to unikałabym zabawek, które mogą prowadzić do przebodźcowania, o którym wspominałam wcześniej. Wielobarwne migoczące i grające zabawki – nie, to nie jest najlepszy wybór. Nie jestem również zwolenniczką zabawek sztucznych, plastikowych, niejednokrotnie kiczowatych, które niestety zalewają nas z każdej strony. Lubimy otaczać się pięknymi i naturalnymi przedmiotami – zapewnijmy również takie otoczenie naszemu dziecku.
Jak dobierać zabawki dla niemowlaka?
Tam, gdzie tylko mogę, staram się wybierać dla córki zabawki z naturalnych materiałów – zabawki drewniane, zabawki mądre. I znowu muszę w tym momencie wspomnieć o zabawkach w duchu pedagogiki Montessori – prostych w swej budowie, solidnych, drewnianych, które wspomagają prawidłowy rozwój dziecka. Dla mnie idealna zabawka to zabawka bezpieczna, dostosowana do wieku dziecka, która poza funkcją zabawową również czegoś uczy, rozwija umiejętności, oraz która pięknie i estetycznie wygląda.
Przykładowe zabawki dla niemowlęcia to…
Pierwsze zabawki dla niemowląt to mobile Montessori, choć w zasadzie zabawkami nie są, bo służą jedynie do patrzenia. Obok mobili bardzo dobrze spisują się obrazki i książeczki kontrastowe, kontrastowe pluszaki, piłka puzzlowa Takane, zabawki dotykowe, proste drewniane gryzaki i grzechotki, które wydają przyjemne dźwięki.
Dla nieco starszych niemowląt jako przykład mogę podać proste układanki i sortery kształtów, wieżę, przebijaki i książeczki – już nie tylko kontrastowe. Proszę jednak nie zasypywać maluszka wszystkimi tymi zabawkami w jednym czasie, bo utracą one swoje właściwości edukacyjne i atrakcyjność. Najważniejszy jest umiar i zdrowy rozsądek.
*Gabriela Daszczyk – po narodzinach córki, chcąc tworzyć wartościowe pomoce dla dzieci, razem z mężem otworzyła pracownię LittleDot.pl
Czytaj także:
Jak wychować szczęśliwe niemowlę?
Czytaj także:
Wesele z małym dzieckiem – tak czy nie?
Czytaj także:
Poznajcie Saybie – najmniejsze dziecko, które przyszło na świat
Dziś świętujemy...