Nieodpłatna praca kobiet (m.in. opieka nad niepełnosprawnymi dziećmi i starszymi członkami rodziny) pogłębia nierówności społeczne na całym świecie – wynika z raportu opublikowanego przez międzynarodową organizację humanitarną, zajmującą się walką z głodem na świecie i pomocą w krajach rozwijających się – Oxfam. Szokujący raport pt. „Time to care“ (Czas na opiekę) został opublikowany w przeddzień rozpoczęcia Światowego Forum Ekonomicznego w Davos, który odbywał się szwajcarskim kurorcie od 21 do 24 stycznia.
Rośnie przepaść między najbogatszymi a najbiedniejszymi
Z raportu wynika, że w 2019 r. 2153 miliarderów na całym świecie miało większy majątek niż 4,6 mld ludzi na całym świecie.
Oxfam ilustruje nierówności obrazem: gdyby wszyscy usiedli na stosie banknotów o nominale 100 dolarów amerykańskich symbolizujących ich bogactwo, to dwaj najbogatsi ludzie znaleźliby się w kosmosie, a z drugiej strony absolutna większość ludzkości znalazłaby się na… krześle ustawionym na ziemi.
Jeszcze jedna ilustracja tej nierówności: gdyby odkładać 10 000 dolarów dziennie od czasu budowy piramid w Egipcie, byłaby to tylko jedna piąta średniej fortuny 5 najbogatszych miliarderów.
Organizacja zwraca uwagę na rosnącą nierównowagę w dystrybucji bogactwa. Odnosząc się do danych publikowanych przez firmę finansową Bloomberg, Oxfam zaznacza, że majątek 500 najbogatszych ludzi na świecie wzrósł w ubiegłym roku o 25 proc. Podczas gdy prawie połowa mieszkańców świata stara się przetrwać za 5,50 dolara (ok. 21 zł) dziennie lub mniej (najnowsze dane Banku Światowego).
Czytaj także:
Kilka dowodów na to, że opieka nad dzieckiem to także praca
Głównie kobiety pracują bezpłatnie
W swoim raporcie organizacja wskazuje na niesprawiedliwość w obszarze płac i podziału bogactwa między płciami, a także przedstawia analizy na przykładzie poszczególnych krajów. Według Oxfam to głównie kobiety i dziewczęta wykonują lwią część prac domowych i opiekuńczych na całym świecie bez wynagrodzenia. To w sumie ponad 12 mld godzin dziennie. Przy minimalnym wynagrodzeniu byłoby to równowartość ponad 11 bln dolarów amerykańskich rocznie.
Praca opiekuńcza ma kluczowe znaczenie dla naszych społeczeństw i gospodarki. Obejmuje opiekę nad dziećmi, osobami starszymi oraz chorymi i niepełnosprawnymi fizycznie i psychicznie, a także codzienną pracę domową, taką jak gotowanie, sprzątanie, reperacja. Bez kogoś, kto zainwestuje czas, wysiłek i zasoby w te podstawowe codzienne zadania, społeczności, miejsca pracy i całe gospodarki staną w miejscu.
42 proc. kobiet w wieku produkcyjnym jest poza zasobami płatnej siły roboczej z powodu wykonywania nieodpłatnej opieki. Dla porównania – w takiej sytuacji jest 6 proc. mężczyzn. A dziewczęta, które podejmują dużą liczbę nieodpłatnych prac opiekuńczych, mają niższe wskaźniki frekwencji szkolnej niż ich niepracujące rówieśniczki.
80 proc. prac domowych wykonują kobiety
Z około 67 proc. milionów pracowników domowych na całym świecie 80 proc. to kobiety. Tylko 1 na 10 osób wykonujących prace domowe ma równą ochronę w prawie pracy w porównaniu z innymi pracownikami. Około 50 proc. pracowników domowych nie ma zapewnionego minimalnego wynagrodzenia, a ponad 50 proc. nie ma ustawowych limitów godzin pracy. Około 90 proc. pracowników domowych nie ma dostępu do ubezpieczenia społecznego, w tym świadczeń macierzyńskich.
Czytaj także:
Macierzyństwo i praca – nie takie łatwe połączenie
Majątek 22 mężczyzn większy niż wszystkich kobiet w Afryce
Wspólne bogactwo 22 najbogatszych mężczyzn na świecie stanowi więcej niż majątek wszystkich kobiet w Afryce – zaznacza organizacja pomocy, która również analizuje różnice majątkowe między kontynentami. W odniesieniu do bezpłatnej pracy kobiet ekspert społeczny Oxfam Ellen Ehmke zwróciła uwagę na system gospodarczy, który działa przede wszystkim na rzecz bogatych mężczyzn. “Kobiety są szczególnie zagrożone ubóstwem, szczególnie w starszym wieku. Według ONZ ryzyko, że kobiety popadną w skrajne ubóstwo wzrasta, jeśli rodzą dzieci, opiekują się nimi i wychowują je” – powiedziała.
Oxfam wysuwa także wniosek, że dzisiejsze ekstremalne bogactwo opiera się również na dyskryminacji kobiet. Zdaniem organizacji obecny system gospodarczy został zbudowany przez majętnych i potężnych ludzi, którzy nadal ustanawiają zasady i czerpią lwią część korzyści. Kobiety na świecie, przeciętnie, stanowią 18 proc. składu rządów oraz 24 proc. parlamentarzystów. W efekcie – są często wyłączone z procesów decyzyjnych.
Jak zmniejszyć globalny kryzys nierówności?
Na podstawie opublikowanych wyników badań Oxfam domaga się m.in. większych inwestycji w opiekę nad dziećmi, różne placówki opieki, infrastrukturę publiczną oraz sprawiedliwy system podatkowy, który by je finansował. Organizacja pomocy apeluje również o większe wsparcie dla programów na rzecz praw kobiet i ich organizacji. Korporacje i ludzie dysponujący bardzo dużym majątkiem powinni jeszcze bardziej angażować się na rzecz dobra wspólnego. Oxfam zwraca uwagę, że przy odrobinie dodatkowego opodatkowania najbogatszych ludzi na świecie można by stworzyć miliony miejsc pracy, na przykład w dziedzinie edukacji, opieki zdrowotnej i opieki nad osobami starszymi.
Gdyby opodatkować dodatkowo 0,5 proc. bogactwa jednego procenta najbogatszych ludzi w ciągu następnych 10 lat, byłaby to kwota równa inwestycjom potrzebnym do stworzenia 117 milionów miejsc pracy w edukacji, opiece zdrowotnej i opiece nad osobami starszymi oraz w innych sektorach.
Oxfam proponuje następujące sześć działań, które pomogą urzeczywistnić prawa opiekunów i zaczną zmniejszać przepaść między nieopłacanymi i niedopłacanymi pracownikami opiekuńczymi a zamożną elitą, która najwięcej zarobiła na swojej pracy.
1Inwestowanie w krajowe systemy opieki
Aby zaradzić nieproporcjonalnej odpowiedzialności za opiekę wykonywaną przez kobiety i dziewczęta.
2Zakończyć skrajne bogactwo
Aby położyć kres skrajnej nędzy.
3Ustawodawstwo chroniące wszystkich
W celu ochrony praw i zapewnienia płacy zapewniającej utrzymanie dla pracowników opiekuńczych.
4Zapewnienie decyzyjności
Aby opiekunowie mieli wpływ na procesy decyzyjne dotyczące ich pracy
5Zmiana stereotypowych i niesprawiedliwych przekonań
Na temat nierówności płci oraz wartości pracy kobiet i mężczyzn.
6Dowartościowanie pracy opiekuńczej
Na zasadach i praktykach biznesowych.
Czytaj także:
Adidas, Decathlon, H&M, Gucci – jak światowe firmy odzieżowe traktują swoich pracowników?
Bardziej sprawiedliwy świat – to jest możliwe
Rządy na całym świecie mogą i muszą budować ludzką gospodarkę, która uwzględnia dobro kobiet i przynosi korzyści 99 proc., a nie tylko 1 proc. Świat byłby światem, w którym każdy ma bezpieczne miejsca pracy płacące przyzwoite wynagrodzenie, gdzie nikt nie żyje w strachu przed kosztem zachorowania i gdzie każde dziecko ma szansę wykorzystać swój potencjał. Na tym świecie nasza gospodarka prosperowałaby w granicach naszej planety, dając każdemu nowemu pokoleniu lepszy świat. Oxfam uważa, że do osiągnięcia tego celu potrzeba 4 rzeczy:
- Rozpoznanie nieopłacanej i źle płatnej pracy opiekuńczej, wykonywanej przede wszystkim przez kobiety i dziewczęta, jako rodzaj pracy lub produkcji o prawdziwej wartości.
- Zmniejszenie liczbygodzin spędzonych na nieodpłatnych zadaniach opiekuńczych dzięki lepszemu dostępowi do niedrogich i wysokiej jakości urządzeń oszczędzających czas oraz infrastruktury wspierającej opiekę.
- Redystrybucja nieodpłatnej pracy opiekuńczej w sposób bardziej sprawiedliwy w gospodarstwie domowym i jednoczesne przeniesienie odpowiedzialności za nieodpłatną pracę opiekuńczą na państwo i sektor prywatny.
- Reprezentowanie najbardziej marginalizowanych opiekunów i upewnienie się, że mają oni głos w opracowywaniu i realizacji polityk, usług i systemów, które mają wpływ na ich życie.
Źródło: KAI (tom) / Raport Oxfam “Time to care” https://indepth.oxfam.org.uk/time-to-care/
Dziś świętujemy...