Testament to dokument zawierający rozrządzenie spadkodawcy na wypadek jego śmierci dotyczące jego majątku. Może go sporządzić osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Musi być on sporządzony osobiście – nie można tego dokonać przez pełnomocnika, przedstawiciela. Nie można także sporządzić testamentu w kilka osób (np. jednego testamentu przez małżeństwo). O treści testamentu decyduje sam spadkodawca – testator.
Ograniczony jest jedynie przez przepisy prawa (testament nie może zawierać rozrządzeń sprzecznych z nimi lub mających na celu ich obejście) oraz przez zasady współżycia społecznego. Poza tymi granicami testator zachowuje pełną swobodę w decydowaniu o swoim majątku. Każda próba ingerencji w to przez inne osoby jest surowo zakazana przez prawo i może skutkować wyłączeniem takiej osoby od dziedziczenia.
Na samym początku konieczny jest wybór właściwej formy testamentu. Prawo przewiduje trzy formy zwykłe (i kilka szczególnych w wyjątkowych sytuacjach). Testament można napisać własnoręcznie, pismem ręcznym (nie na maszynie lub komputerze!), opatrzyć datą i własnym podpisem. Jest to najprostsza forma. Testament można też sporządzić w formie aktu notarialnego lub jako testament allograficzny. Ten ostatni sporządza się poprzez ustne oświadczenie testatora złożone w obecności dwóch świadków wobec wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego.
Jak spisać testament?
Najpowszechniej oczywiście funkcjonują testamenty własnoręczne lub w formie aktu notarialnego. Jeżeli majątek jest rozległy, składa się z wielu składników, a testator ma autorskie pomysły na rozrządzenie nimi, to wskazane jest skorzystanie z pomocy notariusza, który zadba o to, by treść testamentu była czytelna, klarowna i zgodna z prawem.
W wyborze odpowiedniej formy testamentu pomoże na pewno przeanalizowanie swojego majątku, jego składników, ale także potencjalnych spadkobierców. Trzeba pamiętać, że chociaż testament ma pierwszeństwo w stosunku do dziedziczenia ustawowego, to osoby, które byłyby powołane do dziedziczenia z mocy ustawy mogą się starać o zachowek. Przysługuje on zstępnym, małżonkowi i rodzicom spadkodawcy w wysokości połowy udziału, który przypadałby im przy dziedziczeniu ustawowym lub nawet 2/3 tego udziału, jeśli uprawniony jest małoletni bądź trwale niezdolny do pracy.
Trzeba wziąć pod uwagę w testamencie odpowiedni podział swoich składników majątkowych dla uniknięcia ewentualnych przyszłych sporów. W ostateczności możliwe jest dokonanie wydziedziczenia, czyli pozbawienia prawa do zachowku.
Dobra śmierć
Testament warto sporządzić nie tylko w sytuacji, kiedy majątek jest bardzo duży. Ułatwia on podział spadku także przy mniejszych majątkach. Pomoże w sytuacjach, w których obok interesów poszczególnych osób trzeba uwzględnić ich sytuację życiową. Można wtedy wziąć pod uwagę, jak rozwiązać sprawy spadkowe, gdy jeden syn miesza w jednym domu z ojcem-spadkodawcą i roztacza nad nim swoją opiekę, a drugi syn nie utrzymuje z rodziną żadnego kontaktu. W przypadku istnienia różnorakich rodzinnych sporów testament może pomóc w rozwiązaniu spraw majątkowych, by nie przenosić ich na drogi prawne czy sądowe.
Ponadto, warto pamiętać o możliwości ustanowienia wykonawcy testamentu, czyli osoby, która zajmie się wykonaniem jego treści. Powołanie takiej osoby usprawnia zarządzanie majątkiem spadkowym do czasu objęcia go przez spadkobierców.
Kropką nad „i” w temacie testamentów niech będzie odwołanie do mądrości Kościoła. Kapłani są zobowiązani instrukcjami do przygotowania własnych testamentów i złożenia ich we właściwej kurii biskupiej. W wypadku śmierci kapłana jego sprawy spadkowe są wtedy prostsze do ogarnięcia. Testament zapewnia swobodę wyrażenia woli spadkodawcy i jednocześnie ułatwia całe postępowanie. Może jest to także jakaś forma przygotowania się do dobrej śmierci?
Czytaj także:
Testament zakonnicy: 10 rzeczy, których nigdy nie będę żałować przed śmiercią
Czytaj także:
Spadek, który nie prowadzi do podziału – czy to w ogóle możliwe?
Dziś świętujemy...