Tuż przed ogłoszeniem stanu pandemii w Polsce, żyliśmy w dużym stopniu tematem, który – podobnie zresztą, jak wirus – dotyczył nas wszystkich bez wyjątku. Segregacja śmieci, bo o niej mowa, zaprzątała nam głowy, wprowadzała niejednokrotnie w stan irytacji i pogubienia. Do tego o ciarki na plecach przyprawiały niektóre nowe ceny wywozu odpadów i opłat karnych za niestosowanie się do przyjętych zasad. A wszystko za sprawą nowych przepisów, które od 1 marca 2020 r. weszły w życie w Polsce. Kto to wymyślił i po co?
Segregowanie śmieci warte zachodu
To jedno z pierwszych pytań, jakie mogą przychodzić nam do głowy – kto wymaga od nas segregowania odpadów? Warto znaleźć na nie odpowiedź, ponieważ gdy połączymy kropki, zarządzanie odpadami domowymi będzie bardziej znośne, a może nawet budujące, bo cel to tak naprawdę zdrowie – nasze i przyszłych pokoleń.
Bezpośrednio segregowania wymaga od nas spółdzielnia/ wspólnota mieszkaniowa lub gmina, która po prostu stosuje się do ustawy z 19 lipca 2019 r.1, a tę Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął w ramach wdrożenia tzw. pakietu odpadowego przyjętego przez Parlament Europejski. Jeden z najważniejszych dla każdego z nas zapisów mówi o osiągnięciu poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych w wysokości co najmniej:
- 50% wagowo – za każdy rok w latach 2020–2024;
- 55% wagowo – za każdy rok w latach 2025–2029;
- 60% wagowo – za każdy rok w latach 2030–2034;
- 65% wagowo – za 2035 r. i za każdy kolejny rok.
Jak widać, poprzeczka jest podniesiona wysoko, ale damy radę do niej doskoczyć. W końcu kto, jak nie my? 😉
Wytwarzamy mniej odpadów
Polska jest jednym z krajów wytwarzającym najmniej odpadów w Europie (wg danych Eurostatu), jak widzimy na poniższym wykresie:
Zatem można by rzec, że właściwie mamy z górki. Ale wymagania są coraz wyższe, więc nie możemy spocząć na laurach, a wręcz powinniśmy włączyć piąty bieg. Od czego zacząć?
3 kroki do czystszej planety
Oto 3 kroki do czystszej planety i lepszej ochrony naszego życia i zdrowia. Dwa proste, jeden wymagający. Ale spokojnie – nie chodzi o umiejętność władania świetlnym mieczem. To coś bardziej możliwego dla każdego z nas.
1Zapobiegaj
Unikaj wytwarzania śmieci. Jak? W sklepach wybieraj produkty, które są zapakowane tylko raz albo wcale. Pasta do zębów w tubce i dodatkowo w pudełku? NIE. Banany czy pieczarki opakowane w folię? NIE. Do sklepu bierz własne torby na zakupy, a jeśli to możliwe (choć to pewnie high level, ale czemu nie) także pudełka i woreczki (na warzywa, owoce, świeże mięso). Tak, by po powrocie do domu jak najmniej wrzucić do kosza na śmieci. Oczywiście, w obliczu epidemii, gdy korzystamy więcej z zakupów dowożonych, może być to trudniejsze.
2Unieszkodliwiaj
Zużyty bądź nie nadający się już do użycia przedmiot czy produkt może komuś zaszkodzić, jeśli wyrzucisz go gdziekolwiek – baterie, żarówki, leki oddawajdo punktów odbioru w sklepach z elektroniką i aptekach. Od niedawna baterie można oddawać w popularnej sieciowej drogerii dostępnej w prawie każdym mieście.
3Segreguj
To jak segregować, aby nie zwariować?
Po pierwsze, staraj się robić to dobrze, ale pozwól sobie na popełnianie błędów. Wciąż uczymy się, co wrzucić do jakiego kosza. To jest PROCES. Lista odpadów jest bardzo długa, a od każdej reguły mnóstwo wyjątków. Gdy nie wiesz, gdzie wrzucić jakąś rzecz, poszukaj w internecie lub włącz zwykły ludzki rozsądek, pamiętając o tym, co dalej wydarzy się z twoimi śmieciami:
– papier zostanie przerobiony np. na tekturę opakowaniową. Najpierw zostanie posortowany na odpowiednie odmiany jakościowe, oczyszczony, odbarwiony i sprasowany w maszynach belujących. Dlatego nadaje się tu tylko papier nieofoliowany (kartony po sokach i mleku – NIE) i niezatłuszczony (ręczniki papierowe i chusteczki higieniczne – NIE). Aha, paragony też NIE – ponieważ jest to papier termiczny, który nie nadaje się do recyclingu.
– szkło – tu też jest dość prosta zasada: tylko opakowania (butelki, słoiki). Po żywności, kosmetykach, chemii gospodarczej. Nie trzeba ich myć. Wszelkie inne szkło wrzuć do zmieszanych. Tak, stłuczoną szklankę też, i naczynie żaroodporne. Chodzi o to, że mają różną temperaturę topienia. Nie musisz usuwać etykiet i metalowych elementów – szkło zostanie oczyszczone, gdy trafi do sortowni. Stamtąd stłuczka szklana przejdzie w ręce hutników, którzy wytworzą z niej nowe produkty.
– metal i tworzywa sztuczne – te opakowania nie muszą być czyste, ale powinny być puste i w miarę możliwości zgniecione. Tu nie wrzucamy opakowań po lekach (choć są plastikowe) – oddaj je w aptece, a zabawki wrzuć do zmieszanych, bo zwykle są zrobione z kilku rodzajów plastiku, którego nie da się rozdzielić i przetworzyć.
– bio – czym są bioodpady, wyjaśnia ustawa: rozumie się przez to ulegające biodegradacji odpady z ogrodów i parków, odpady spożywcze i kuchenne z gospodarstw domowych. Możesz też wrzucić tu biodegradowalne środki higieniczne (są wykonane ze skrobi ziemniaczanej/ kukurydzianej i olejów). Jeśli chodzi o żywność, wyjątkiem są: mięso, kości, nabiał, tłuszcze i resztki gotowanych potraw, które wrzucamy do zmieszanych. Po co? By uniknąć powstawania larw. Resztki jedzenia w kompoście mogą też przyciągać zwierzęta – te dzikie, ale i domowe.
– zmieszane – tu wrzuć wszystko, czego nie da się ponownie przetworzyć (z wyjątkiem wspomnianych baterii, żarówek, elektroniki, leków i opakowań po nich), a także zużyte jednorazowe rękawiczki i maseczki, jeśli nie chorujesz na Covid-19, nie miałeś styczności z osobą chorą i nie przebywasz na kwarantannie. W przeciwnym przypadku zapoznaj się ze szczególnymi zasadami utylizacji tych rzeczy na stronie gov.pl2.
Celowo nie piszę o kolorach kontenerów na śmieci, ponieważ mogą się różnić w zależności od odbiorców odpadów. Tu po prostu czytaj etykiety i informacje dostępne w punkcie oddawania odpadów właściwym twojemu miejscu zamieszkania.
Jeśli jeszcze chodzi ci po głowie pytanie: ale po co to wszystko?, z odpowiedzą przychodzi sama ustawa z 14 grudnia 2012 roku3:
Ustawa określa środki służące ochronie środowiska, życia i zdrowia ludzi zapobiegające i zmniejszające negatywny wpływ na środowisko oraz zdrowie ludzi (…).
Czy nie jest to wystarczający powód?
Źródło: naszesmieci.mos.gov.pl/jak-segregowac
1 http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190001579/U/D20191579Lj.pdf
2 https://www.gov.pl/web/ukraina/koronawirus-a-odpady—sa-wytyczne-gis
3 http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130000021/U/D20130021Lj.pdf
Czytaj także:
Ekonomia Franciszka – jak przejść od kultury marnotrawienia do odpowiedzialnej gospodarki?
Czytaj także:
Jeśli nie w sklepie, to gdzie? 4 alternatywne sposoby na zakup ubrań (i pomoc innym)
Dziś świętujemy...