Grzegorz Tomasiak jest pisarzem ikon. Tworzy malarstwo tablicowe na najwyższym poziomie artystycznym, które otwiera okno na transcendentalny świat, dający nadzieję dla osoby wierzącej lub poszukującej. Wybór tej formy sztuki uzasadnia pragnieniem zachowania i przetrwania w przyszłości „Słowa” – Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga (Ewangelia wg Św. Jana, Prolog).
Kod QR do odczytania… ikon
Ikona w tradycji jest przedstawieniem postaci Pantokratora, Matki Bożej, świętych Bożych. Jednak już we wczesnych pracach artysty to przedstawienie nie było oczywiste. Od 2012 r. postaci, głównych bohaterów ikon, przykrywa abstrakcyjny gest, który w pierwszym momencie nasuwa skojarzenie ze zminimalizowaną formą przedstawienia rachunku prawdopodobieństwa Ryszarda Winiarskiego.
Wskazówka, że jest to kod QR, pozwala go odczytać. Późniejsze ikony są pisane przy pomocy wariacji zawierających kody dwuwymiarowe, kody matrycowe, które już nie tylko przykrywają, ale wręcz zastępują główną postać ukazywaną w ikonie. Pełne zakrycie tradycyjnego obrazu ma sprowokować odbiorcę do poszukiwania i odnajdywania zakodowanych treści.
Dla autora bardzo ważne jest przesłanie filozoficzno-teologiczne, zapisane przy pomocy nowoczesnych, współczesnych technik i technologii warsztatowych. Ta forma ma niejako przemycić znane od wieków treści, w sposób, który zainteresuje również młodsze pokolenie odbiorców, całkowicie wychowane w świecie nowych technologii. W rozmowie z Jakubem Staroniem dla portalu Rudy24pl Tomasiak tak mówił o swej twórczości:
Kulminacyjny moment przedstawiający wybraną scenę jest zasłonięty kodem, będącym formą ukazującą na pierwszy rzut (oka) niezrozumiały układ kwadratów. Połączone ze sobą kwadraty kryją w sobie zapisaną informację. Skonstruowane formy zawierają zapisany temat ikony wraz z inskrypcją wybranej księgi Starego lub Nowego Testamentu. Wygenerowany kod napisany na ikonie daje się odczytać w pełni przez aplikację na smartfonie. Jest to nowy rodzaj ukazania współczesnych ikon.
Czytaj także:
Dlaczego Jezus na ikonach wykonuje ten gest ręką?
Ikonokod – tajemnica do odczytania
Wybór tekstów, które zostały zapisane na ikonach wydaje się być przestrogą dla odbiorcy. Jednak to nie przestrzeżenie, ale poruszenie było celem autora – mocny w odbiorze tekst miał zapaść w pamięć, zadziałać na odbiorcę, który być może szuka relacji ze Stwórcą.
To jest idealistyczne postawienie celu pisania ikonokodów – zapisanie na deskach pewnej tajemnicy, próba intelektualnej potyczki z widzem. We wspomnianej rozmowie z serwisem Rudy24.pl Tomasiak przyznawał, że zależy mu na efektywnej komunikacji, ale nie traktuje odbiorców ulgowo. Wyjaśniał:
Z góry zakładam określony poziom znajomości tematu, nie prowadząc za rękę. Jak wiemy Ikony rządzą się prawami w stosunku konwencji i kanonów. W moich pracach możemy zobaczyć, że wyszedłem z tych konwencji i kanonów. Paradoksalnie jestem zwolennikiem ścisłych, bardzo ukształtowanych konwencji, konwencji warsztatowych, zwolennikiem stosowania się do kanonów. Myślę, że w takim założeniu im mocniejsza jest konwencja i im bardziej rygorystyczne są kanony, tym bardziej można zaprezentować autonomię twórczą. W moich pracach można to właśnie zobaczyć.
Zanim ikona odczytana przy pomocy aplikacji ukaże swój transcendentny świat, warto przyjrzeć się jej formie materialnej. Prezentowane prace są podobnej wielkości, nie większej niż 30 x 40 cm. Powstają zgodnie ze sztuką pisania ikon na deskach, odpowiednio do tego przygotowanych. Są malowane, rzeźbione, wypalane, wykładane płatkami złota.
To kunsztowne wykonanie pokazuje, że mimo unowocześnienia ostatniego etapu pisania, gdzie obszerna treść zostaje zapisana kodem, to nadal jest „tradycyjna” ikona – tworzona z uwagą, mająca być nie tylko zapisem Słowa Bożego, ale również uwielbieniem pokazanym przez uczynienie jej piękną. Dla tych, którzy nie są zainteresowani poszukiwaniami filozoficznymi, spotkanie z ikonami Tomasiaka może stanowić odkrycie nowej dziedziny sztuki, jaką jest ikona.
Czytaj także:
Chciałam tworzyć piękne ikony. Okazało się, że to Piękno tworzy mnie
Czytaj także:
Dlaczego Matka Boża na tej ikonie ma trzy ręce?
*Prace Grzegorza Tomasiaka można oglądać w galerii sztuki Po Prawej Stronie Wisły, przy ulicy Konopackiej 15/ 1a, na Pradze Północ (Warszawa), w godzinach otwarcia galerii lub po umówieniu się telefonicznym: 48 604267955 lub e-mailowym: info@poprawejstroniewisly.pl
Dziś świętujemy...