Gustaw Holoubek i spotkania z Janem Pawłem II. Wspomnienie aktora

Gustaw Holoubek był niewątpliwie kimś więcej niż aktorem. Można powiedzieć, że mu się w życiu powiodło: zadowolony z każdej chwili, akceptował swoją rzeczywistość, cieszył się sobą, zawodem, tym, co miał, gdzie był, rodziną, przyjaciółmi. Żeglował przez życie (…).

„Pierwsze moje spotkanie z Papieżem odbyło się w nierzeczywistości i dotąd nie jestem pewien, czy w ogóle miało miejsce" – Holoubek zdaje relację z tej wizyty w swoich Wspomnieniach z niepamięci.

Przy innej okazji doda:

„Po tym nagraniu zostałem łaskawie przyjęty u papieża na prywatnej audiencji. Trwała dwadzieścia minut, bardzo długo, i właśnie wtedy papież powiedział mi, że otarł się o teatr, o aktorów, zaniechał już dawno tych zainteresowań, ponieważ los zbudował mu taką a nie inną powinność, ale pozostał wierny temu środowisku, tej atmosferze, idei tego środowiska i że ze wszystkich sztuk, sztukę aktorską, sztukę teatru uważa za jedną z czołowych – określa w sposób całkowicie niedwuznaczny całą naturę ludzką, to, co może być człowieka dylematem, począwszy od filozofii życia, a skończywszy nawet na najbardziej prostych funkcjach fizjologicznych. Kierunek słowa, które było na początku, jest nie tylko wzniosły, ale ciągle pełen tajemnic i ciągle do rozszyfrowania.

Z anegdotycznej strony tego spotkania: próbowałem komplementować papieża za jego utwory poetyckie, powiedział: Proszę pana, gdybym nie był papieżem, nikt by tego nie czytał. Pamięć o nim szalenie żywa i nieśmiertelna, wielkiego człowieczeństwa zawartego w tej skromnej, niezwykle ludzkiej postaci”.

Kiedy dostąpił przyzwolenia na zwiedzenie ogrodów watykańskich i dachów Bazyliki Świętego Piotra, stanął na jej szczycie. Zbliżał się zachód słońca.

(…) Jeszcze raz Holoubek spotka się z Ojcem Świętym w ostatnim roku mijającego tysiąclecia, podczas wizyty Jana Pawła II na Uniwersytecie w Toruniu. Papież mówi do zebranego grona bliskie też Gustawowi słowa:

(...) 7 czerwca 1999 r. był dniem wyjątkowym dla środowisk naukowych naszego kraju, a społeczności akademickiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w szczególności. Spotkanie Ojca Świętego Jana Pawła II z przedstawicielami Nauki Polskiej było z pewnością niezwykle ważnym wydarzeniem, które dostarczyło wszystkim wielu impulsów do przemyśleń, a także wielu wzruszeń.

(...) A papież Jan Paweł w liście do artystów pisze znamienne słowa:

Holoubkowi dane jest też poznać źródło wiary trzech głównych religii świata – Jerozolimę. Zostaje zaproszony do udziału w prawykonaniu utworu oratoryjnego, skomponowanego przez Krzysztofa Pendereckiego z okazji jubileuszu trzech tysiącleci istnienia tego miasta, założonego przez Sema i Ebera, przodków Abrahama – Siedmiu bram Jerozolimy.

W tutejszej State Hall międzynarodowa obsada: soliści, chóry z Monachium, Stuttgartu i Lipska oraz Jerozolimska Orkiestra Symfoniczna pod dyrekcją Lorina Maazela. Narratorem splatającym części muzyczne, czytającym psalmy biblijne, jest Holoubek. "Podniosłe słowa w jego interpretacji brzmią jeszcze donośniej" – podkreśla Magda Zawadzka.

Wyjawia też: Gustaw zostawia w Ścianie Płaczu list z życzeniem, ale nigdy nie zdradza, co w nim napisał. Wraca odrodzony duchowo, z otuchą na następne lata.

*Fragment książki Z. Turowskiej, "Gustaw. Opowieść o Holoubku", Marginesy 2021; tytuł, lead, skróty, śródtytuły pochodzą od redakcji Aleteia.pl