„Zostało nam 10 lat, by uratować Ziemię”. Franciszek i naukowcy apelują do uczestników szczytu COP26

4 października 2021 r. papież Franciszek zaprosił do Watykanu naukowców, ekspertów i przywódców religijnych na spotkanie „Wiara i nauka: w kierunku COP26”. Wydarzenie miało związek z trwającym właśnie szczytem klimatycznym ONZ.

Uczestnicy watykańskiego spotkania wystosowali do krajów biorących udział w konferencji wspólny apel. Zaakcentowali przy tym, że ludzkości pozostało zaledwie 10 lat, aby odwrócić skutki katastrofy ekologicznej. Podkreślili również, że ocalenie planety i troska o wspólny dom powinny być traktowane jako sprawy najwyższej wagi.

W przesłaniu do uczestników COP26 wezwał on do przyjęcia postaw i podjęcia działań w oparciu o «współzależność» i «współodpowiedzialność». Dzięki temu ludzkość zdolna będzie przeciwstawiać się «zapalnikom konfliktu», zadającym poważne rany środowisku naturalnemu i rodzinie ludzkiej. Wśród tych ran Franciszek wymienił m.in. zmiany klimatyczne, pustynnienie, zanieczyszczenie czy utratę bioróżnorodności.

„Wszystko jest ze sobą połączone, wszystko na świecie jest ze sobą ściśle powiązane: nauka, wiara, człowiek i stworzenie" – zauważył Ojciec Święty. Dlatego też koniecznie musimy zaangażować się w działania i rozwiązania pobudzane „energią miłości i wezwaniem do poszanowania”. Dzięki temu możemy przeciwstawić się wspomnianym zapalnikom konfliktu: chciwości, obojętności, ignorancji, strachowi i przemocy. Działają one na szkodę nie tylko człowieka, lecz także ogółu stworzenia.

W trakcie spotkania „Wiara i nauka: w kierunku COP26” papież Franciszek wskazał, że „wszystko jest ze sobą połączone". Nie tylko nauka, ale także nasze wyznania i tradycje duchowe podkreślają ten związek między nami a resztą stworzenia. Ojciec Święty stwierdził także, iż „żadne stworzenie nie jest samowystarczalne. Każde istnieje jedynie w zależności od innych, aby się wzajemnie uzupełniać, aby służyć jedno drugiemu”.

Franciszek wyjaśnił ponadto, że „nie możemy działać w osamotnieniu. Konieczne jest, aby każdy z nas zaangażował się w troskę o innych i o środowisko”. Zaangażowanie to, które ma doprowadzić nas „do jakże pilnie potrzebnej zmiany kursu”, musi być także „wspierane przez wiarę i duchowość każdego z nas. Dla chrześcijanina wizja współzależności wypływa z samej tajemnicy Trójjedynego Boga”.

Papież Franciszek wezwał również uczestników COP26 (i nas wszystkich) do działania pod wpływem „siły napędowej miłości”, która „każdego dnia się odnawia”. W ten właśnie sposób nasze religie i duchowe tradycje mogą walnie przyczynić się „do ułatwienia niezbędnej zmiany kursu”.

Ojciec Święty wezwał uczestników COP26 także do przeciwstawienia się „kulturze odrzucenia”. Położył przy tym nacisk na dwa wymiary, w których ma się wyrażać nasze zaangażowanie: wymiar przykładu i działania oraz edukacji.

Swoje przemówienie Ojciec Święty zakończył słowami:

Wspólny apel,, podpisany przez blisko 40 przywódców religijnych, papież Franciszek złożył na ręce przewodniczącego konferencji klimatycznej, Aloka Sharmy oraz włoskiego ministra spraw zagranicznych, Luigiego Di Maio.

Sygnatariusze apelu dla COP26 postulują o jak najpilniejsze osiągnięcie zerowej emisji dwutlenku węgla. Dzięki temu istnieje szansa na ograniczenie wzrostu średniej globalnej temperatury do 1,5 stopnia powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej.

Uczestnicy spotkania wzywają też bogatsze kraje, na których spoczywa większa odpowiedzialność, do przejęcia inicjatywy w zmniejszaniu własnych emisji i finansowaniu redukcji emisji krajów uboższych, aby te również były w stanie stawić czoła klimatycznym wyzwaniom. Sygnatariusze apelują także do światowych polityków o spotęgowanie wysiłków na rzecz: międzynarodowej współpracy w zakresie przejścia na czystą energię, dobrych praktyk w rolnictwie ekologicznym, ekologicznych systemów żywieniowych oraz odpowiedzialnej polityki finansowej.

Dokument skierowany do uczestników COP26 zobowiązuje również samych przywódców religijnych do podjęcia intensywniejszych działań na rzecz powstrzymania kryzysu klimatycznego. W szczególności konieczne są działania na płaszczyźnie edukacji i formacji wyznawców danej religii czy duchowości. Apel nawołuje jednocześnie do aktywnego udziału w debacie publicznej na temat ochrony środowiska. Konieczne jest także wspieranie inicjatyw mających na celu zrównoważone wykorzystywanie zasobów danej wspólnoty religijnej, takich jak nieruchomości czy inwestycje.

Z racji, że mamy coraz mniej czasu na uratowanie planety, przywódcy religijni i naukowcy wzywają międzynarodową społeczność do szybkiej reakcji na bezprecedensowy kryzys ekologiczny. Przestrzegają, iż "przyszłe pokolenia nigdy nam nie wybaczą, jeśli stracimy okazję, by ocalić nasz wspólny dom. Otrzymaliśmy w spadku ogród: nie możemy zostawić naszym dzieciom pustyni”.

Wspólny apel jest owocem dialogu, od wielu miesięcy prowadzonego przez przywódców religijnych i ekspertów z dziedziny nauki. Prowadzony był on w duchu pokory, odpowiedzialności i wzajemnego szacunku, aby określić wspólny dla wszystkich obowiązek moralny powstrzymania zmian klimatu.

Zaproszeni na spotkanie goście reprezentowali bardzo różnorodne środowiska, co bezpośrednio przekłada się na siłę oddziaływania dokumentu. Zarówno w kontekście zbliżającego się szczytu klimatycznego COP26, jak też w perspektywie długofalowej. Wskazują bowiem, że aż 84% ludności świata identyfikuje się z jakimś systemem religijnym.