Papież: Sztuczna pogoda ducha nie jest dobra. Konieczny jest zdrowy niepokój

O konieczności stanowczego stawiania czoła trudnościom w życiu duchowym mówił papież Franciszek podczas dzisiejszej audiencji ogólnej, kontynuując cykl katechez na temat rozeznawania.

Drodzy bracia i siostry, dzień dobry i witajcie! Powracamy dzisiaj do naszych katechez na temat rozeznawania. Widzieliśmy, jak ważne jest odczytywanie tego, co się w nas dzieje – by nie podejmować decyzji pochopnych, na fali chwilowych emocji, tylko po to, żeby ich żałować, gdy jest już za późno.

Dlatego też także stan duchowy, który nazywamy strapieniem, kiedy w sercu wszystko jest mroczne, smutne itd., ten stan strapienia może być okazją do rozwoju. Jeśli bowiem nie ma odrobiny niespełnienia, odrobiny zbawiennego smutku, zdrowej zdolności do przebywania w samotności, do przebywania z samym sobą bez ucieczki, to grozi nam, że zawsze będziemy trwali na powierzchni rzeczy i nigdy nie nawiążemy kontaktu z centrum naszego istnienia.

Czytaj także:Papież: “Wolno patrzeć na człowieka z góry tylko po to, by pomóc mu się podnieść”

Strapienie powoduje „wstrząs duszy”. Kiedy człowiek jest smutny, to tak jakby dusza doznała wstrząsu, utrzymuje nas w gotowości, sprzyja czujności i pokorze, chroni przed wiatrami kaprysu. Są to niezbędne warunki dla postępu w życiu, a zatem i w życiu duchowym.

Doskonała, ale „aseptyczna” pogoda ducha, gdy staje się kryterium wyborów i zachowań, czyni nas nieludzkimi, obojętnymi na cierpienie innych i niezdolnymi do zaakceptowania swojego cierpienia.

Nie możemy nie zwracać uwagi na uczucia. Nie bylibyśmy ludźmi, a uczucia są częścią naszego człowieczeństwa. Bez zrozumienia uczuć będziemy obojętni na cierpienie innych i niezdolni do zaakceptowania własnego. Nie mówiąc o tym, że takiego „doskonałego spokoju” nie osiąga się na drodze obojętności, tego aseptycznego dystansu: „Nie mieszam się do różnych spraw, trzymam się z daleka”. To nie jest życie. To tak, jakbyśmy żyli w laboratorium, zamknięci, żeby nie mieć bakterii, żeby nie mieć chorób!

Dla wielu świętych mężczyzn i kobiet niepokój był decydującym bodźcem dla dokonania przełomu w życiu. Ta sztuczna pogoda ducha nie jest zbyt dobra. Przeciwnie, konieczny jest zdrowy niepokój, niespokojne serce szukające drogi.

Tak jest na przykład w przypadku Augustyna z Hippony, czy Edyty Stein, czy Józefa Benedykta Cottolengo, czy też Karola de Foucauld. Ważne decyzje mają cenę, jaką stanowi życie; cenę, która jest w zasięgu każdego z nas.

Ważne decyzje nie biorą się z loterii: mają swoją cenę i trzeba ją zapłacić. To cena, której trzeba dokonać sercem, jest to cena decyzji, którą trzeba realizować przy odrobinie wysiłku: nie jest ona darmowa, ale jest w zasięgu każdego. Wszyscy musimy zapłacić tą decyzją, aby wyjść ze stanu obojętności, który nas zawsze niszczy.

Strapienie jest też zachętą do bezinteresowności, do niedziałania zawsze i tylko z myślą o satysfakcji emocjonalnej. Stan strapienia daje nam szansę na rozwój, na rozpoczęcie bardziej dojrzałej, piękniejszej relacji z Panem i z bliskimi; relacji, która nie sprowadza się jedynie do wymiany dawania i brania.

Wróćmy myślami do naszego dzieciństwa. Jako dzieci często szukamy rodziców, żeby coś od nich dostać: zabawkę, pieniądze na lody, czy pozwolenie… W ten sposób szukamy ich nie dla siebie, lecz ze względu na korzyść. Jednak największym darem są oni – rodzice. Rozumiemy to w miarę dorastania.

Również wiele naszych modlitw też trochę tak wygląda – są to prośby o łaski skierowane do Pana, bez prawdziwego zainteresowania Nim samym. Idziemy, aby prosić, prosić bez końca…

Czytaj także:Papież o rozeznawaniu: Bóg nigdy nie narzuca nam swojej woli. Dlaczego?

Ewangelia zauważa, że Jezus był często otoczony przez wielu ludzi, którzy szukali Go, żeby coś uzyskać: uzdrowienie, pomoc materialną… Ale nie po to, żeby po prostu z Nim być. Napierały na niego tłumy, a jednak był sam.

Niektórzy święci, a nawet niektórzy artyści, medytowali nad tym stanem Jezusa. Dziwne, nierealne może się wydawać pytać Pana: „Jak się masz?”. Jest to natomiast bardzo piękny sposób wejścia w prawdziwą, szczerą relację z Jego człowieczeństwem, z Jego cierpieniem, a także z Jego samotnością. Z Nim, z Panem, który zechciał w pełni dzielić się z nami swoim życiem.

Jakże to dla nas dobre, gdy uczymy się przebywania z Nim, przebywania z Panem, bez jakiegokolwiek innego celu. Właśnie tak, jak to się dzieje z osobami, które kochamy: chcemy je coraz bardziej poznawać, bo dobrze z nimi być.

Drodzy bracia i siostry, życie duchowe nie jest techniką, którą dysponujemy, nie jest programem wewnętrznego „komfortu”, którego zaplanowanie należy do nas. Nie. Życie duchowe jest relacją z Żyjącym, z Bogiem. Relacją, której nie da się sprowadzić do naszych kategorii.

Strapienie jest najbardziej oczywistą odpowiedzią na zarzut, że doświadczenie Boga jest jakąś formą sugestii, zwykłą projekcją naszych pragnień. W takim przypadku zawsze byśmy je programowali, zawsze bylibyśmy szczęśliwi i zadowoleni, jak płyta powtarzająca tę samą melodię.

Natomiast ten, kto się modli, zdaje sobie sprawę, że rezultaty są nieprzewidywalne: doświadczenia i fragmenty Biblii, które często nas ekscytowały, dziś, o dziwo, nie wzbudzają żadnego uniesienia. I równie niespodziewanie doświadczenia, spotkania i lektury, na które nigdy nie zwracało się uwagi lub których wolelibyśmy unikać – jak na przykład doświadczenie krzyża – przynoszą nieoczekiwany pokój. Nie bójcie się strapienia. Znoście je wytrwale, nie uciekajcie. W strapieniu trzeba starać się szukać serca Chrystusa, znaleźć Pana. Odpowiedź zawsze przychodzi.

W obliczu trudności nigdy nie wolno się zniechęcać, ale trzeba stawić czoła próbie stanowczo, z pomocą łaski Bożej, której nigdy nam nie zabraknie. A jeśli usłyszymy w sobie natarczywy głos, który chce nas odciągnąć od modlitwy, nauczmy się go demaskować jako głos kusiciela; i nie dajmy się zwieść: po prostu uczyńmy wręcz coś przeciwnego, niż to, co nam podpowiada! Dziękuję!

Z bólem i niepokojem dowiedziałem się o nowym i jeszcze bardziej intensywnym ataku rakietowym na Ukrainę, który wyrządził wiele szkód w licznych obiektach infrastruktury cywilnej. Módlmy się, aby Pan nawrócił serca tych, którzy wciąż skłaniają się ku wojnie i sprawił, by pragnienie pokoju zwyciężyło na udręczonej Ukrainie, aby uniknąć wszelkiej eskalacji i otworzyć drogę do zawieszenia broni i dialogu.

Wznoszę modlitwę za niewinne ofiary zamachu terrorystycznego w Stambule w minionych dniach. Nasza nieustanna modlitwa wznoszona jest także za udręczoną Ukrainę: niech Pan obdarzy Ukraińców pocieszeniem, męstwem w tych trudnych doświadczeniach i nadzieją na pokój.

[Do wiernych z Polski]

Witam polskich pielgrzymów. Pozdrawiam członków Fundacji SOAR oraz artystów z Polski, z Ukrainy, z Izraela i z innych krajów, uczestników Festiwalu Psalmów Dawidowych, którzy przybyli do Rzymu, aby zaprezentować koncert „Psalmy pokoju i miłosierdzia”. Życzę, aby to wydarzenie artystyczne i duchowe sprzyjało intencjom i projektom braterstwa i zgody. Wszystkim błogosławię.

tłum. o. Stanisław Tasiemski OP
KAI/ks

Czytaj także:Papież tłumaczy jak rozeznawać „przypadkowe” zdarzenia i czytać znaki od Boga