W niektórych krajach Ameryki Południowej, np. w Kolumbii, Wenezueli czy Ekwadorze, panuje zwyczaj odmawiania tzw. nowenny podarunkowej (novena de aguinaldos). Przez dziewięć dni przed Bożym Narodzeniem – od 16 do 24 grudnia – rodziny spotykają się na codziennej modlitwie. Ta tradycja ma również wymiar towarzyski: przy okazji wspólnych praktyk religijnych spotykają się członkowie rodziny, znajomi, sąsiedzi lub całe wspólnoty. Wspólnie śpiewa się kolędy i przygotowuje tradycyjne bożonarodzeniowe przekąski.
Trzystuletnia tradycja
Nowennę stworzył franciszkanin Fernando de Jesús Larrea, który urodził się w Quito w 1700 roku. Napisał ją na prośbę założycielki kolegium nauczycielskiego w Bogocie. Wiele lat później, pod koniec XIX wieku, inna siostra zakonna z tego samego kolegium, matka María Ignacia, zmodyfikowała nowennę. Wzbogaciła ją w pieśni ku czci nowonarodzonego Jezusa. Język nowenny jest trochę archaiczny, dlatego współcześnie powstało kilka zmodernizowanych jej wersji. W tej modlitwie wspomina się czas od chwili, gdy Jezus przebywał w łonie Maryi, aż do narodzenia w stajence w Betlejem.
Nowenna krok po kroku
Codziennie, na początku odmawia się modlitwę ułożoną przez brata Fernanda de Jesúsa. Później następuje rozważanie na poszczególny dzień nowenny. Poniżej fragment refleksji z 16 grudnia:
Na początku czasów Słowo spoczywało w łonie swego Ojca na wysokości niebios, a wraz z Nim przyczyna i cel całego stworzenia. W tych głębokościach niezmierzonej wieczności przebywało Dzieciątko z Betlejem. Tam powinniśmy sięgnąć, by odkryć Odwiecznego, który nie ma przodków i móc kontemplować życie Tego, który jest nieskończonym upodobaniem swego Ojca.
Życie Odwiecznego Słowa w łonie Ojca było życiem cudownym, ale jednak, o wzniosła tajemnico, szuka Ono innego mieszkania w stworzonym świecie. Nie z tej przyczyny, jakoby w Jego wiecznym domu miałoby Mu czegoś zabraknąć do bezgranicznego szczęścia, lecz dlatego, iż Jego nieskończone miłosierdzie pragnęło odkupienia i zbawienia rodzaju ludzkiego, które bez Niego nie mogły się dokonać (autor: br. Fernando de Jesús Larrea, tłumaczenie własne).
Następnie odmawia się specjalne modlitwy do Matki Bożej i do świętego Józefa, po czym przychodzi kolej na tzw. radości, w których jeden głos recytuje fragment pieśni, a chór odpowiada mu śpiewem. Po nich następuje modlitwa do Dzieciątka Jezus. Poniżej jej fragment:
Wspomnij, o najsłodsze Dzieciątko Jezus, że powiedziałeś czcigodnej Małgorzacie od Najświętszego Sakramentu, a przez nią wszystkim wierzącym w Ciebie, owe słowa tak pełne pociechy dla naszej biednej ludzkości, utrudzonej i cierpiącej: „O cokolwiek chcesz prosić, proś przez zasługi mojego dzieciństwa, a zostaniesz wysłuchany”.(adaptacja: s. María Ignacia Samper, tłumaczenie własne).
Na koniec wypowiadane są modlitwy własne do Dzieciątka Jezus: o pomyślność dla rodziny i domu oraz o błogosławieństwo na nadchodzący rok.
Chcesz podjąć to wyzwanie w swojej rodzinie?
Tradycja odmawiania nowenny bożonarodzeniowej jest na tyle piękna, że może warto byłoby przenieść ją na nasz rodzimy grunt. To może być świetna okazja, by w napiętym czasie przygotowań kuchennych, biegania po sklepach po ostatnie prezenty i sprzątania domów regularnie przypominać sobie, do czego się w ogóle szykujemy. Jest szansa, że również dzieci, już od listopada zalewane reklamami i gwiazdkową konsumpcją, zobaczą głęboki sens Bożego Narodzenia.
Możemy przygotować już wcześniej, przed 16 grudnia, okazałą szopkę (w galerii zdjęć kilka prawdziwych przykładów ze znajomych domów). Codziennie wieczorem zgasić wszystkie światła, zapalić tylko lampki w szopce i wspólnie pomodlić się, zaśpiewać kolędę, dołożyć kolejną figurkę do Betlejem. Podjeść po pierniczku albo przyrządzić coś ekstra: chlebek aniołów, słodkie placuszki , które nosili w torbach pastuszkowie albo po prostu gorące kakao z cynamonem. Ogranicza nas tylko wyobraźnia, a przecież dzieciom (ale i dorosłym!) takie wspólne przeżywanie oczekiwania na święta na pewno zapadnie głęboko w pamięć.
Dziś świętujemy...