Brzoza – przyjaciel każdego gospodarza
W Boże Ciało odbywa się uroczysta procesja do czterech ołtarzy. Są one zwykle ozdobione kwiatami, obrazami i bardzo często – brzozami. Tymi sami drzewami ozdabia się kościoły na uroczystość zesłania Ducha Świętego, w nawiązaniu do Zielonych Świątek. Dlaczego akurat brzoza?
Brzoza to drzewo, które było używane w wielu zajęciach gospodarczych. Wykonywano z niej różne narzędzia, miotły, naczynia, chodaki. Popiołem z tego drzewa prano ubrania, a kora wykorzystywana była do wyrobu dziegdziu.
Brzoza ma także wiele zastosowań leczniczych. Napar z liści brzozy wzmacnia odporność, pomaga usunąć toksyny z organizmu oraz wpływa pozytywnie na cerę: łagodzi stany zapalne, zmniejsza cienie pod oczami. Zapobiega także przetłuszczaniu się włosów i przyśpiesza ich wzrost.
Sok z brzozy jest bogaty w witaminy C i B oraz mikroskładniki: żelazo, wapń czy miedź. Wpływa pozytywnie na układ krwionośny, pokarmowy i moczowy.
Od natury do zabobonu
Z czasem – lub w tym samym czasie – zaczęto przypisywać brzozie właściwości magiczne. Symbolizowała ona płodność i życie. Dlatego używano witek brzozowych, by zyskać większy wzrost roślin, chronić od zła, pożarów, burzy, czy uroków. Gałązkami brzozy okładano obłąkanych, by wygnać z nich zło. Dawniej na pierwszy wypas wyganiano krowy za pomocą witek – miało to uchronić je od nieszczęścia.
Brzozy często sadzono przy grobach zmarłych lub wykonywano z nich krzyże cmentarne. W Wielkopolsce wierzono, że pod samotnie rosnącą brzozą leży człowiek, który był grzesznikiem. Uważano, że w takim drzewie nie płynie sok, ale krew zmarłego.
Nic dziwnego, że tak ważne dla gospodarstwa drzewo było wykorzystywane również do ozdabiania świątyń i ołtarzy. Wiara w zabobon mieszała się tu z wiarą w Boga.
Wiara czy zabobon?
Odłamana gałązka brzozy, która stała przy ołtarzu z Bożego Ciała stała się przypomnieniem przejścia Jezusa w Najświętszym Sakramencie. Wierni do dziś wbijają te gałązki na polach, by prosić o urodzaje i błogosławieństwo. Dawniej wkładano je w strzechę, by uchronić dom od pożarów. Łączy się to ze śpiewanymi w czasie procesji suplikacjami: „Święty Boże, Święty Mocny, Święty Nieśmiertelny […] Od powietrza, głodu ognia i wojny – zachowaj nas Panie”.
Wiara w to, że sama gałązka ma jakąkolwiek moc, jest sprzeczne z I przykazaniem: „Nie będziesz miał bogów cudzych przede Mną”. W Katechizmie Kościoła Katolickiego przeczytamy:
Zabobon jest wypaczeniem postawy religijnej oraz praktyk, jakie ona nakłada. Może on także dotyczyć kultu, który oddajemy prawdziwemu Bogu, na przykład, gdy przypisuje się jakieś magiczne znaczenie pewnym praktykom, nawet uprawnionym lub koniecznym. Popaść w zabobon – oznacza wiązać skuteczność modlitw lub znaków sakramentalnych jedynie z ich wymiarem materialnym, z pominięciem dyspozycji wewnętrznych, jakich one wymagają.
KKK, 2111
Nie zrywać gałązek?
Czy powyższe oznacza, że nie wolno zrywać tych gałązek, bo będzie to grzech zabobonu? To zależy od intencji i wiary! Podobnie jest z medalikiem noszonym na szyi: jeśli noszę go jako talizman, która samą swoją obecnością ochroni mnie przed grzechem, to nie jest to postawa wiary. Jeśli zaś jest to przypomnienie, że Bóg jest przy mnie, a ja chcę być przy Nim – to jest to właściwe podejście.
Jeśli ktoś zrywa gałązkę jako pamiątkę po przejściu Jezusa, a potem z wiarą – nie w witkę, ale w Jezusa – wbija ją w pole i modli się do Boga to brzoza stanie się przypomnieniem dla tego człowieka.
To tak jak z dziewczyną, która otrzymuje kwiat od chłopaka. Sam kwiat to tylko roślina, ale kryje się za nią miłość i przywiązanie. Staje się symbolem czegoś dużo głębszego i potężniejszego.
Źródło: www.poradnikzdrowie.pl, nikidw.edu.pl, www.stegny.marianie.pl, www.agrofakt.pl
Dziś świętujemy...