Niektóre środki masowego przekazu odnotowały zmiany poczynione w ostatnim czasie przez papieża Franciszka w zakresie organizacji Opus Dei. W rzeczywistości nie dotyczą one – jak wynika z naszych wniosków – istoty tej katolickiej instytucji, która przynosi Ludowi Bożemu tyle dobra.
W skrócie można przedstawić Opus Dei (z łac. Dzieło Boga) jako instytucję duszpasterską Kościoła katolickiego o hierarchicznej strukturze w formie prałatury personalnej. Jej celem jest udział w zadaniach ewangelizacyjnych Kościoła, a w szczególności propagowanie świadomości powszechnego powołania do świętości i uświęcającej wartości codziennej pracy. Opus Dei zostało założone 2 października 1928 roku przez świętego Josemaríę Escrivę.
Dwie zasadnicze kwestie:
1) Ojciec Święty, jako prawdziwy następca św. Piotra, (cf. Mt 16, 17-19; J 21, 15-17; Łk 22, 31-32) podjął w tym przypadku decyzję o modyfikacji przepisów kanonicznych w oparciu o punkt 553 Katechizmu Kościoła Katolickiego. W odpowiedzi na te zmiany obecny prałat Opus Dei, ks. Fernando Ocáriz, dając wyraz swojej mądrości, 10 sierpnia br. wystosował oświadczenie o następującej treści:
Piszę te słowa, aby przekazać wam, że przyjmujemy ze szczerym synowskim posłuszeństwem te dyspozycje Ojca Świętego i poprosić was, abyśmy wszyscy pozostali zjednoczeni w tej postawie.
Ks. Fernando Ocáriz
2) Swoim posunięciem papież, wbrew niektórym głosom, nie zamierzał działać na szkodę Dzieła. Jak przecież sam przyznaje, „jest wielkim przyjacielem Opus Dei, bardzo kocha ludzi z Opus Dei i oni dobrze pracują w Kościele. Dobro, które czynią, jest ogromne”. (ACI Digital, 21/12/2022, online).
Przejdźmy teraz do tych szeroko komentowanych zmian, które, jak już zostało wspomniane, nie dotykają istoty Opus Dei. Postaramy się to wykazać w następujących punktach:
1Motu proprio papieża „Ad Carisma Tuendum”
Motu proprio Franciszka Ad carisma tuendum („Dla ochrony charyzmatu”) z 14 lipca bieżącego roku przystosowuje Prałaturę Świętego Krzyża i Opus Dei do przepisów wynikających z ogólnej reformy Kurii Rzymskiej na mocy artykułu 117 Konstytucji Apostolskiej Prædicate Evangelium z dnia 19 marca 2022.
Warto w tym miejscu dodać, że prałatura personalna – Opus Dei to jedyna taka instytucja – nie ogranicza się do jednego obszaru (gdyż wtedy byłaby prałaturą terytorialną), ale dociera do świeckich wiernych i ordynariuszy z nią związanych. Taką oto definicję podaje Konstytucja Apostolska Ut sit świętego Jana Pawła II z 28 listopada 1982 roku, która nadal obowiązuje. Nie została ona uchylona przez Franciszka.
Ogłoszone zmiany zakładają dwie nowości:
A) prałat nie będzie już mógł przyjmować godności biskupiej, ale pozostanie ordynariuszem; rzecz jasna, na czele prałatury, zgodnie z jej specyfiką, stoi prałat dysponujący wszystkimi wynikającymi z tej funkcji uprawnieniami (cf. Kodeks Prawa Kanonicznego, kanon 295 § 1 i 2, doprecyzowane w najnowszej wersji dokumentu z 08 sierpnia 2023). Fakt, czy jest on biskupem czy też ordynariuszem ma drugorzędne znaczenie. Błogosławiony Álvaro del Portillo, na początku istnienia prałatury, piastował funkcję prałata, nie będąc biskupem. To samo dotyczy aktualnego prałata, ks. Fernando Ocáriza.
B) Prałatura podlega obecnie Dykasterii ds. Duchowieństwa, a nie jak dotychczas Dykasterii ds. Biskupów; jednocześnie jest zobowiązana do przedstawiania Stolicy Apostolskiej corocznych sprawozdań ze swej działalności, podczas gdy wcześniej podobne sprawozdania przedkładano co pięć lat.
2Nowe kanony
Jak wiadomo, na początku tego miesiąca Ojciec Święty zmodyfikował kanony 295 i 296 Kodeksu Prawa Kanonicznego. Pierwszy, jak już wspomnieliśmy, doprecyzowuje funkcje prałatury personalnej i jej prałata, podczas gdy drugi dotyczy wiernych świeckich należących do prałatury.
Brzmi on następująco:
Na podstawie umowy zawartej z prałaturą, świeccy mogą się poświęcić dziełom apostolskim prałatury personalnej; sposób zaś tej organicznej współpracy, a także główne obowiązki i prawa z nią złączone, winny być odpowiednio określone w statutach.
Kanon ten, jednocześnie, nawiązuje do kanonu 107, którego pierwszy paragraf stanowi, że: „zarówno przez zamieszkanie stałe jak i tymczasowe, każdy uzyskuje własnego proboszcza oraz ordynariusza”. Ta modyfikacja w niewielkim stopniu dotyczy duchownych, gdyż ich stosunek prawny względem prałatury opiera się na inkardynowaniu.
Jeżeli natomiast chodzi o świeckich, kanon określa to, co już w praktyce istnieje – wierni prałatury byli – i nadal pozostają – również członkami swojej diecezji, czyli miejsca zamieszkania stałego lub tymczasowego (połączonego z zamiarem pozostania w nim przez co najmniej trzy miesiące bądź takiego, które przedłużyło się rzeczywiście do trzech miesięcy) (por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kanon 102).
Ufamy, że ten artykuł w zwięzły sposób rozwiewa wszelkie wątpliwości dotyczące zmian, raczej drugorzędnych choć uściślających, które niedawno zaszły w odniesieniu do Opus Dei.
Dziś świętujemy...