Przekazując darowiznę, pomagasz Aletei kontynuować jej misję. Dzięki Tobie możemy wspólnie budować przyszłość tego wyjątkowego projektu.
Prowadzone od wielu lat przez NASK badania nad polskimi nastolatkami pokazują, że ponad 40% z nich regularnie gra w gry cyfrowe, niektórzy po wiele godzin dziennie. Coraz więcej nastolatków wykazuje cechy uzależnienia, a dotyka to zwłaszcza chłopców. Jak to się dzieje? Co jest przyczyną problemu, jak go rozwiązać?
Gry online, komputerowe, smartfonów i na konsole, choć mogą oferować pewne korzyści edukacyjne, niosą ze sobą istotne ryzyko dla rozwoju dzieci i młodzieży, zwłaszcza w kontekście uzależnienia.
Mechanizmy odpowiedzialne za uzależnienie od gier cyfrowych:
Pobudzanie układu nagrody w mózgu: Gry, podobnie jak smartfony, wykorzystują mechanizm nagrody w mózgu, uwalniając dopaminę, co wywołuje uczucie przyjemności i chęć powtarzania czynności (gry) . Niepewność wyników, jak np. losowość nagród w grach, dodatkowo wzmacnia ten efekt, utrzymując gracza w stanie ciągłego oczekiwania. Jest to podobny mechnanizm jak w przypadku gier ściśle hazardowych. System powiadomień w grach i aplikacjach, często wykorzystujący dźwięki, wibracje i migające światła, działa na podobnej zasadzie, wywołując pragnienie sprawdzenia, co się stało.
Niedojrzały system kontroli impulsów: U dzieci i młodzieży system kontroli impulsów w mózgu nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, przez co są one bardziej podatne na uzależnienie od gier .
Wpływ na sen: Korzystanie z gier, zwłaszcza późnym wieczorem, zaburza sen6 , co z kolei negatywnie wpływa na koncentrację, samopoczucie i zdrowie psychiczne .
Tworzenie alternatywnej rzeczywistości: Gry oferują świat, w którym można uciec od problemów i doświadczać sukcesów, co może być szczególnie kuszące dla osób zmagających się z trudnościami w realnym życiu9 .
Aspekt społeczny: Gry online umożliwiają interakcje z innymi graczami, tworzenie wirtualnych społeczności, co wzmacnia poczucie przynależności i utrudnia odejście od gry . Bywa, że społeczność online staje się ważniejsza dla gracza niż osoby z jego najbliższego otoczenia i cierpią na tym relacje społeczne.
Co się dzieje z mózgiem nastolatka, który gra za dużo?
- Problemy z koncentracją i uwagą: Badania pokazują, że nadmierna ekspozycja na ekrany, w tym gry, prowadzi do problemów z koncentracją, a w skrajnych przypadkach może naśladować objawy ADHD7 .
- Zaburzenia snu: Światło niebieskie emitowane przez ekrany zaburza produkcję melatoniny, hormonu regulującego sen .
- Problemy z nauką: Uczniowie, którzy spędzają dużo czasu na graniu, mogą mieć gorsze wyniki w nauce8 .
- Izolacja społeczna: Spędzanie zbyt dużej ilości czasu w wirtualnym świecie gier może prowadzić do zaniedbywania relacji z rodziną i przyjaciółmi .
- Problemy emocjonalne: Gry mogą wywoływać stres i lęk, a także nasilać objawy depresji .
Czy granie zawsze jest złe? Co z tym możemy zrobić?
Oto zestaw wypracowanych przez specjalistów zaleceń, jak zapobiec uzależnieniu od gier:
- Ograniczenie czasu grania: Ustalenie jasnych limitów czasu poświęcanego na gry jest kluczowe. Zaleca się, aby dzieci i młodzież spędzały maksymalnie 2 godziny dziennie przed ekranami, wliczając w to gry, telewizję i komputer .
- Stworzenie stref wolnych od elektroniki: Wprowadzenie stref w domu, np. w jadalni czy sypialni, gdzie korzystanie z telefonów i innych urządzeń elektronicznych jest zabronione .
- Wspólne spędzanie czasu: Zachęcanie dzieci i młodzieży do aktywności, które nie wymagają korzystania z elektroniki, np. sport, czytanie, gry planszowe, wspólne wyjścia .
- Promowanie zdrowego stylu życia: Dbanie o odpowiednią ilość snu, zdrową dietę i aktywność fizyczną pozytywnie wpływa na samopoczucie i zmniejsza ryzyko uzależnienia od gier .
- Edukacja: Rozmowy z dziećmi i młodzieżą na temat ryzyka związanego z nadmiernym graniem, mechanizmów uzależnienia oraz promowanie świadomego korzystania z technologii .
- Wsparcie: Jeśli dziecko wykazuje oznaki uzależnienia od gier, ważne jest, aby poszukać profesjonalnej pomocy u psychologa lub terapeuty uzależnień .
Pamiętajmy, że gry same w sobie nie są złe, mogą stanowić jedną z dopuszczalnych form rozrywki. Ważne jest, aby korzystać z nich z umiarem i świadomie, dbając o równowagę między światem wirtualnym a realnym. W tym priorytet dajmy światu realnemu i realnych doświadczeniom.
Wartościowe zasoby
Aby lepiej przygotować się do walki o psychikę i duszę naszych dzieci polecamy szczególnie skorzystanie tu z materiałow wypracowanych przez Fundację Edukacji Zdrowotnej i Psychoterapii: bezpłatnego mini poradnika "Dzieci w wirtualnej sieci" oraz "Nastolatki w wirtualnym tunelu" opisujące szereg problemów charakterystycznych dla nastolatków uwikłanych w świat wirtualny.
