Błędy w tłumaczeniu Ewangelii? Tego nie wiedziałeś o św. Mateuszu Ewangeliście

Święty Mateusz nosił dwa imiona: Lewi i Mateusz. Imię Lewi, które pojawia się w Ewangeliach Marka i Łukasza, ma swoje korzenie w Starym Testamencie. To imię było znane wśród Żydów, tak nazywał się jeden z synów Jakuba, protoplasta całego plemienia, którego zadaniem była opieka nad świątynią i pomoc kapłanom (lewici). To imię oznacza „łączyć”

Z kolei imię Mateusz, które oznacza „dar Jahwe”, zostało mu być może nadane po powołaniu przez Jezusa. Pan zmienił imię Szymona na Piotr, być może zrobił to samo z imieniem Lewiego. Św. Hieronim wskazywał, że Lewi i Mateusz to ta sama osoba, a zmiana imienia mogła być związana z próbą ukrycia niechlubnej przeszłości celnika.

Niektórzy komentatorzy sugerują, że Mateusz używał swojego nowego imienia jako wyrazu pokory, nawrócenia i pokazania, co jest najważniejsze: łaska Boga. Imię Mateusz mogło być również symbolem nowego początku, który przyniósł mu Jezus.

Ewangelia Mateusza jest szczególnie skierowana do Żydów, co widać w jej stylu oraz treści. Najprawdopodobniej została napisana najpierw w języku aramejskim, a następnie przetłumaczona na grecki. Dowody na to można znaleźć w licznych odniesieniach do Starego Testamentu oraz w sposobie przedstawiania Jezusa.

Mateusz podkreśla, że Jezus jest nowym Mojżeszem. Tradycja przypisuje mu napisanie Pięcioksięgu, czyli Tory – najważniejszej części Pisma Świętego dla Żydów. Składa się ona z Ksiąg Rodzaju, Wyjścia, Kapłańskiej, Liczb, Powtórzonego Prawa. Jezus zaś w Ewangelii Mateusza wygłasza pięć wielkich mów, w których opisuje, czym jest Królestwo Boże.

Dowodem na aramejski oryginał mogą być też specyficzne sformułowania oraz… błędy w tłumaczeniu. Powiedzenie Jezusa: „łatwiej wielbłądowi przejść przez ucho igielne, niż bogatemu wejść do Królestwa Niebieskiego” brzmi absurdalnie. Istnieje przysłowie z Izraela: łatwiej linie przejść przez ucho igły. To do niego na pewno odniósł się Jezus, ale podobieństwo w zapisie między aramejskim „lina” i „wielbłąd” spowodowały błąd w tłumaczeniu na grecki i zostaliśmy z ogromnym dromaderem przeciskającym się przez igłę.

W popularnym serialu „The Chosen” postać św. Mateusza została przedstawiona jako osoba znajdująca się w spektrum autyzmu. Twórcy zdecydowali się na tę interpretację, by podkreślić jego zdolność do obserwacji, postrzegania świata, a potem – do zapisania historii Jezusa. Taka wizja ma na celu ukazanie, że każdy człowiek ma swoje miejsce przy Jezusie.

Jednakże należy zaznaczyć, że nie ma żadnych dowodów na to, że św. Mateusz rzeczywiście miał cechy autystyczne; jest to jedynie artystyczna wizja twórców serialu. Warto pamiętać, że każda interpretacja postaci biblijnych może być subiektywna i niekoniecznie odzwierciedla rzeczywistość historyczną.

Tradycja głosi, że św. Mateusz ewangelizował w różnych miejscach, a jego misja prowadziła go aż do Etiopii lub Persji. Według niektórych źródeł miał ponieść męczeńską śmierć za głoszenie Ewangelii. Istnieją różne opowieści dotyczące okoliczności jego śmierci; niektóre mówią o tym, że został ścięty mieczem.

Św. Mateusz pozostaje z nami jako nauczyciel wiary w Jezusa. Dzięki swojej Ewangelii, która zawiera jeden z najpiękniejszych tekstów, czyli Osiem błogosławieństw, uczy nas o Bogu, który jest bliski, troszczy się o nas bardziej, niż o lilie i ptaki (por. Mt 6, 26nn) i chce nas wydobyć z ciasnej komory celnej (por. Mt 9, 9nn), w której marnotrawimy siebie na miłość do rzeczy, zamiast pójść za Jezusem (por Mt 19, 16 nn).

Źródło: niedziela.pl, filipini.eu, niebieskiepudelko, jezuici.pl, brewiarz.pl