separateurCreated with Sketch.

Dziadkowie i wnuki: 6 filarów, które budują trwałą więź międzypokoleniową

whatsappfacebooktwitter-xemailnative
Bogna Białecka - 12.02.25
whatsappfacebooktwitter-xemailnative
Naukowcy zbadali kluczowe czynniki budujące miłość między pokoleniami, niektórymi możecie być zaskoczeni.

Przekazując darowiznę, pomagasz Aletei kontynuować jej misję. Dzięki Tobie możemy wspólnie budować przyszłość tego wyjątkowego projektu.

Wesprzyj nasPrzekaż darowiznę za pomocą zaledwie 3 kliknięć

Relacja między dziadkami a wnukami nie jest automatyczna – to więź, którą trzeba pielęgnować. Badania pokazują, że wspólnie spędzony czas, przekazywanie wartości i emocjonalna bliskość mogą uczynić tę relację silną i wzbogacającą. Jakie czynniki sprawiają, że dziadkowie stają się ważnymi osobami w życiu wnuków?

Częste odwiedziny – klucz do budowania bliskości

Choć może to wydać się banalne, najważniejszym czynnikiem budującym relację jest bliskość w sensie fizycznym. Jest to szczególnie istotne w dzieciństwie, gdy kontakt dotykowy i obecność budują poczucie bezpieczeństwa. Kolana babci czy dziadka i ich czułość odgrywają ogromną rolę w rozwoju dziecka (Bengtson & Oyama, 2010).

Sprzyja temu sytuacja, gdy dziadkowie mieszkają blisko wnuków i mają częste okazje do wspólnego spędzania czasu. Choć współczesna technologia pozwala utrzymywać kontakt na odległość, nie zastąpi to fizycznej obecności: wspólnej zabawy, tulenia się przy czytaniu bajek czy gotowania rodzinnych przysmaków. Badania potwierdzają, że regularne spotkania wzmacniają więź międzypokoleniową (Dunifon & Bajracharya, 2012).

Emocjonalna więź tworzona od najmłodszych lat

Analizy wskazują, że dziadkowie zazwyczaj czują silniejszą więź z wnukami niż odwrotnie (Monserud, 2010). W dobrze funkcjonujących rodzinach rodzice pozostają najbliższymi osobami dla dzieci, dziadkowie zajmują drugie miejsce.

Jednak z wiekiem sytuacja się zmienia. Krąg emocjonalnej bliskości dzieci poszerza się o przyjaciół i pierwsze miłości, podczas gdy u osób starszych często się zawęża. Umierają przyjaciele i krewni, a więź z wnukami zaczyna odgrywać coraz większą rolę. Dlatego warto pielęgnować te relacje od samego początku – nawet jeśli oznacza to cierpliwość wobec dokazującego dwulatka czy kreatywnego pięciolatka (Hlebovy, Gitimu Waithaka & Gitimu, 2016).

Poszanowanie wartości – autentyczność ponad wszystko

Dziadkowie często odgrywają kluczową rolę w przekazywaniu wartości. Uczą wnuki podstawowych zasad moralnych, na przykład: „Nie zabieraj, co nie twoje” czy „Pomóż mamie, zanieś widelce na stół”. Jednak wraz z dorastaniem wnukowie kształtują własny system wartości, który nie zawsze pokrywa się z poglądami dziadków.

Co zrobić, by różnice światopoglądowe nie prowadziły do konfliktów? Kluczowa okazuje się integralność, czyli życie w zgodzie z wyznawanymi wartościami. Nastolatkowie są szczególnie wyczuleni na hipokryzję, dlatego autentyczność dziadków buduje ich autorytet i szacunek (Janmaat & Keating, 2019). Nawet jeśli wnuki oddalą się od przekonań dziadków, docenią ich konsekwencję i spójność w działaniu.

Trwała rodzina – fundament stabilnych relacji

Jednym z największych zagrożeń dla więzi międzypokoleniowych jest rozwód rodziców wnuków. Gdy dzieci pozostają przy jednym z rodziców, często zrywają kontakt z rodziną drugiego. Nawet jeśli oboje rodzice sprawują wspólną opiekę, reorganizacja życia po rozwodzie osłabia relacje międzypokoleniowe.

Badania pokazują, że szczególnie trudne jest utrzymanie kontaktu z dziadkami ze strony ojca, gdy dziecko zostaje pod opieką matki (Attar-Schwartz & Fuller-Thomson, 2017). Mimo że starsze osoby nie mają wpływu na decyzje dorosłych dzieci, warto unikać eskalowania konfliktu. Zachowanie neutralności może pomóc w utrzymaniu więzi z wnukami nawet po rozpadzie małżeństwa ich rodziców (Doyle, O’Dywer & Timonen, 2010).

Tradycjonalizm – budowanie rodzinnej wspólnoty

W niektórych rodzinach więzi międzypokoleniowe są naturalnie silniejsze, ponieważ opierają się na przekazywanych normach kulturowych i rodzinnych. Jeśli rodzina czuje się zbiorowo odpowiedzialna zarówno za wychowanie dzieci, jak i opiekę nad seniorami, relacje między pokoleniami są głębsze (Blundon, 2013).

Z kolei w społeczeństwach kładących większy nacisk na indywidualizm i samorealizację więzi te bywają osłabione. Badacze podkreślają, że dzieci wychowywane w kulturze wspólnotowej mają większą skłonność do troski o starszych członków rodziny i utrzymywania relacji z dziadkami przez całe życie.

Rola babci ze strony mamy – naturalna bliskość

Badania pokazują, że najbliższą relację z wnukami zazwyczaj ma babcia ze strony matki. Psychologowie ewolucyjni tłumaczą to wczesnym nawiązywaniem więzi z nowo narodzonym dzieckiem (Danielsbacka & Tanskanen, 2012).

Często to właśnie ona angażuje się w opiekę nad niemowlęciem i wspiera swoją córkę w pierwszych tygodniach macierzyństwa. Z tego powodu wiele wnucząt, nawet jako nastolatkowie, zwraca się właśnie do niej po rady i wsparcie. Według badań brytyjskich aż 8 na 10 nastolatków regularnie rozmawia z babcią ze strony mamy na temat swoich życiowych celów i marzeń.

Co najważniejsze – miłość i zaangażowanie

Więź między dziadkami a wnukami nie jest czymś, co dzieje się samoistnie. Wymaga troski, zaangażowania i czasu. Warto pamiętać, że inwestycja w te relacje przynosi obopólne korzyści – wnuki otrzymują bezwarunkową miłość, wsparcie i mądrość, a dziadkowie czerpią radość z towarzystwa młodego pokolenia, poczucie bycia potrzebnym i spełnionym.

W chrześcijańskiej perspektywie ta relacja staje się także pięknym świadectwem miłości rodzinnej, która odzwierciedla Boży zamysł o pokoleniach wspierających się nawzajem. Jak powiedział w 2018 roku papież Franciszek:

„Dziadkowie są skarbem rodziny. Proszę, dbajcie o ich obecność, o ich mądrość i miłość”.

Przytaczane badania dla dociekliwych:

Bengtson VL, Oyama PS. Intergenerational solidarity and conflict. InIntergenerational solidarity. 2010;35-52. Palgrave Macmillan, New York.

Dunifon, R., & Bajracharya, A. (2012). The Role of Grandparents in the Lives of Youth. Journal of family issues. 2012;33(9):1168–1194.

Monserud MA. Continuity and Change in Grandchildren's Closeness to Grandparents: Consequences of Changing Intergenerational Ties. Marriage Fam Rev. 2010;46(5):366–388.

Hlebovy S, Gitimu Waithaka A, Gitimu P. Grandparent-Adult Grandchild Relationships: Perspective of Attachment among College Students. International Journal of Social Science and Humanities Research. 2016; 1(4):26-34.

Janmaat, J. G., & Keating, A. Are today’s youth more tolerant? Trends in tolerance among young people in Britain. Ethnicities. 2019 Feb;19(1):44–65.

Attar-Schwartz S, Fuller-Thomson E. Adolescents' closeness to paternal grandmothers in the face of parents' divorce. Children and Youth Services Review. 2017 Jun 1;77:118-26.

Doyle M, O’Dywer C, Timonen V. “How Can You Just Cut Off a Whole Side of the Family and Say Move On?” The Reshaping of Paternal Grandparent‐Grandchild Relationships Following Divorce or Separation in the Middle Generation. Family Relations. 2010; 59(5):587-98.

Blundon A. The Role of Grandparents. Rural Transformation and Newfoundland and Labrador Diaspora. Transgressions (Cultural Studies and Education). 2013 (pp. 243-250). SensePublishers, Rotterdam.

Danielsbacka M, Tanskanen AO. Adolescent grandchildren's perceptions of grandparents' involvement in UK: An interpretation from life course and evolutionary theory perspective. Eur J Ageing. 2012;9(4):329-341.

Timonen V, Arber S. Introduction: A new look at grandparenting. Contemporary Grandparenting: Changing Family Relationships in Global Contexts. Policy Press, Bristol, UK. 2012:1-27.

Newsletter

Aleteia codziennie w Twojej skrzynce e-mail.

Wesprzyj Aleteię!

Jeśli czytasz ten artykuł, to właśnie dlatego, że tysiące takich jak Ty wsparło nas swoją modlitwą i ofiarą. Hojność naszych czytelników umożliwia stałe prowadzenie tego ewangelizacyjnego dzieła. Poniżej znajdziesz kilka ważnych danych:

  • 20 milionów czytelników korzysta z portalu Aleteia każdego miesiąca na całym świecie.
  • Aleteia ukazuje się w siedmiu językach: angielskim, francuskim, włoskim, hiszpańskim, portugalskim, polskim i słoweńskim.
  • Każdego miesiąca nasi czytelnicy odwiedzają ponad 50 milionów stron Aletei.
  • Prawie 4 miliony użytkowników śledzą nasze serwisy w social mediach.
  • W każdym miesiącu publikujemy średnio 2 450 artykułów oraz około 40 wideo.
  • Cała ta praca jest wykonywana przez 60 osób pracujących w pełnym wymiarze czasu na kilku kontynentach, a około 400 osób to nasi współpracownicy (autorzy, dziennikarze, tłumacze, fotografowie).

Jak zapewne się domyślacie, za tymi cyframi stoi ogromny wysiłek wielu ludzi. Potrzebujemy Twojego wsparcia, byśmy mogli kontynuować tę służbę w dziele ewangelizacji wobec każdego, niezależnie od tego, gdzie mieszka, kim jest i w jaki sposób jest w stanie nas wspomóc.

Wesprzyj nas nawet drobną kwotą kilku złotych - zajmie to tylko chwilę. Dziękujemy!