Przekazując darowiznę, pomagasz Aletei kontynuować jej misję. Dzięki Tobie możemy wspólnie budować przyszłość tego wyjątkowego projektu.
Ta tradycja istnieje także w innych krajach katolickich, np. w Niemczech, Włoszech czy Austrii, ale tylko w Polsce przyjęła ona formę tak rozbudowaną i bogatą emocjonalnie i artystycznie. Dla wielu wspólnot parafialnych i zakonnych Grób Pański ma wielkie znaczenie – nie tylko pod względem duchowych, ale także artystycznym i społecznym.
Wystrój bywa częścią lokalnej tradycji albo okazją do skomentowania aktualnych wydarzeń, takich jak wojna na Ukrainie, aborcja, eutanazja, śmierć papieża, dramat uchodźców itp. Przy grobie niekiedy pełnią straż strażacy, żołnierze albo harcerze.
Zobacz niezwykłe Groby Pańskie z polskich kościołów
Miejsce modlitwy i zadumy
Tradycja przygotowywania rozbudowanych Grobów Pańskich sięga w XVII wieku. W Europie pierwsze wzmianki o takim grobie wiążą się ze św. Ulrykiem, biskupem Augsburga w X wieku. Po odprawieniu nabożeństwa chował on Najświętszy Sakrament do skrytki za ołtarzem, którą przysłaniał kamieniem.
W średniowieczu upowszechnił się zwyczaj wystawiania w Wielki Piątek Grobu Pańskiego, do którego chowano krzyż, a przed nim wystawiano leżącą figurę Jezusa. Nowy impuls dały tu krucjaty. Niekiedy wręcz starano się budować repliki grobu z jerozolimskiej Bazyliki Bożego Grobu.
Etnograf Oskar Kolberg szczegółowo opisywał ludowy zwyczaj nawiedzania Grobu Pańskiego w Wielką Sobotę:
"Grób Pana Jezusa urządzano we wszystkich kościołach. Umiejscowiony był zazwyczaj w bocznej kaplicy lub przy ołtarzu. Ozdabiano go kwiatami, świecami i tkaninami, tworząc miejsce modlitwy i zadumy dla wiernych".
Nawiedzanie grobów
Z biegiem czasu powstała, zwłaszcza w miastach, tradycja odwiedzania Grobów Pańskich w okolicy – coś w rodzaju wielkosobotniej „pielgrzymki” po kościołach.
Józef Ignacy Kraszewski w powieści Dziennik Serafiny (1856 r.) pisał:
"Po południu wszystkie niemal kobiety i dziewczęta włożyły czarne suknie i chustki, a mężczyźni szli poważnie, jakby na pogrzeb. Szli od kościoła do kościoła, modląc się przy Grobie Pańskim, zostawiając grosz na kwiaty i światła. Cicho było i jakoś uroczyście – i człowiek, choćby nie chciał, musiał się zamyślić".
Grób Pański, czyli co jest najważniejsze
Choć Groby Pańskie mogą przebierać różne formy artystyczne, warto pamiętać, co jest istotą tej inscenizacji. Przede wszystkim chodzi o adorację Chrystusa obecnego w Najświętszym Sakramencie.
Jak podaje Mszał Rzymski, „miejsce przechowania Eucharystii winno być przygotowane z godnością i powagą, ale bez zbytniej teatralności, by nie przysłaniać istoty – tajemnicy obecności Pana”.
Dlatego centrum grobu zawsze stanowi monstrancja lub tabernakulum, a dekoracje mają jedynie pomagać w modlitwie i kontemplacji – a nie przytłaczać! Symboliczne elementy wystroju: figura martwego Jezusa, skały, grób, płótna, światło i ewentualnie motywy nawiązujące do współczesnych wydarzeń mają skłaniać do refleksji nad cierpieniem i śmiercią Chrystusa w kontekście obecnych wydarzeń.
Zobacz także Groby Pańskie z międzywojnia: