separateurCreated with Sketch.

Zimny prysznic, mocna kawa i… różaniec? Jak małe dawki dyskomfortu budują siłę

whatsappfacebooktwitter-xemailnative
Bogna Białecka - publikacja 16.05.25
whatsappfacebooktwitter-xemailnative
Nie każdy stres niszczy. Istnieje taki, który – niczym duchowy post – wzmacnia ciało i psychikę. To tzw. stres hormetyczny. Oto dlaczego warto się z nim zaprzyjaźnić.

Przekazując darowiznę, pomagasz Aletei kontynuować jej misję. Dzięki Tobie możemy wspólnie budować przyszłość tego wyjątkowego projektu.

Wesprzyj nasPrzekaż darowiznę za pomocą zaledwie 3 kliknięć

Trudność, która wzmacnia zamiast ranić

Kiedy słyszymy „stres”, pierwsze skojarzenia są zwykle negatywne: bezsenność, ból brzucha, zmęczenie, depresja. I słusznie – przewlekły stres naprawdę niszczy. Ale istnieje jego druga strona – ta, która zamiast wypalać, buduje.

W świecie, który promuje wygodę i natychmiastową gratyfikację, coraz trudniej zaakceptować fakt, że pewien poziom dyskomfortu… może nam służyć. I choć „co cię nie zabije, to cię wzmocni” brzmi jak frazes, w rzeczywistości dobrze opisuje działanie tzw. stresu hormetycznego – czyli umiarkowanego wyzwania, które hartuje organizm.

Nie chodzi tu o przewlekłe napięcie, które prowadzi do chorób psychosomatycznych, ale o krótkotrwałe, kontrolowane „potrząśnięcia” systemem. To jak trening dla duszy i ciała – dokładnie taki, jakiego potrzebujemy, by rozwijać się, a nie zamierać w stagnacji.

Jak działa hormeza?

Stres hormetyczny polega na tym, że niewielka dawka czynnika stresogennego mobilizuje układ odpornościowy i przygotowuje ciało na większe wyzwania.

Dzięki temu mechanizmowi możemy rozwijać odporność nie tylko fizyczną, ale także psychiczną. Kiedy uczymy się czegoś nowego, podejmujemy intelektualny wysiłek lub mierzymy się z konstruktywną frustracją – nasz mózg buduje nowe połączenia. To dlatego nawet rozwiązywanie krzyżówek czy gra w szachy może mieć działanie zdrowotne.

Krótkie, intensywne ćwiczenia fizyczne (HIIT), morsowanie, korzystanie z sauny, ale też wszelkie aktywności intelektualne wymagające skupienia – to wszystko formy pozytywnego napięcia.

Podobnie jest z frustracją towarzyszącą nauce nowej umiejętności. Kiedy uczymy się czegoś trudnego – nowego języka, gry na instrumencie, programowania – mózg się męczy, ale jednocześnie tworzy nowe połączenia nerwowe. To właśnie ten chwilowy dyskomfort przynosi długofalowe korzyści.

Stres, który... daje radość?

Ciekawie wypadają badania nad seniorami, którzy – zamiast biernej emerytury – podejmują się trudnego zadania opieki nad młodzieżą z trudnych środowisk. Choć początkowo stresujące, to doświadczenie w dłuższej perspektywie przynosiło im nowe siły, poczucie sensu, lepsze samopoczucie i dużo radości.

Jak żyć, by stres działał na korzyść?

Warto zastanowić się na początek, czy twój codzienny stres nie jest przypadkiem toksyczny – wynikający z pracy ponad siły, złych relacji czy nadmiaru bodźców. Bo może być tak, że sami sobie aplikujemy wielkie porcje toksycznego stresu - np skrolując godzinami w mediach społecznościowych.

Jeśli tak, warto pomyśleć o wymianie: mniej chaosu, więcej wyzwań z sensem. Zamiast kolejnego oglądania TikToka – krótki spacer w deszczu lub zadanie logiczne.

Duchowe ćwiczenia dla ciała i umysłu

Nie trzeba jednak od razu zanurzać się w przeręblu. W Kościele od wieków znamy sposoby na takie „hartowanie ducha”, które idealnie wpisują się w logikę hormetycznego napięcia. Codzienna modlitwa, systematyczna spowiedź, rekolekcje w ciszy, milczenie, post – to wszystko praktyki wymagające wysiłku, ale przynoszące głęboki, trwały owoc.

One również bywają trudne. Odmówienie różańca w skupieniu, wytrwanie w ciszy adoracji, przeżycie liturgii bez uciekania w rozproszenia – to rodzaje napięcia, które nas nie niszczą, ale budują. Duchowość chrześcijańska nie unika trudu. Wręcz przeciwnie – pokazuje, jak go przemieniać.

Nie wszystko na raz

Zanim jednak rzucimy się w wir lodowych kąpieli czy intensywnych wyzwań intelektualnych, warto uważnie przyjrzeć się swojemu codziennemu funkcjonowaniu. Jeśli żyjemy w ciągłym biegu, zmagamy się z chronicznym zmęczeniem czy trudnymi emocjami, to najpierw trzeba zatroszczyć się o redukcję toksycznego napięcia.

Hormetyczne wyzwania mają sens wtedy, gdy pojawiają się zamiast, a nie obok codziennego przeciążenia. Może się okazać, że wystarczy – zamiast kolejnego serialu – spacer, zamiast niekończącego przeglądania Internetu – rozmowa z drugim człowiekiem. Nawet systematyczne wstawanie pięć minut wcześniej może być pierwszym krokiem do większej wewnętrznej dyscypliny.

Newsletter

Aleteia codziennie w Twojej skrzynce e-mail.

Wesprzyj Aleteię!

Jeśli czytasz ten artykuł, to właśnie dlatego, że tysiące takich jak Ty wsparło nas swoją modlitwą i ofiarą. Hojność naszych czytelników umożliwia stałe prowadzenie tego ewangelizacyjnego dzieła. Poniżej znajdziesz kilka ważnych danych:

  • 20 milionów czytelników korzysta z portalu Aleteia każdego miesiąca na całym świecie.
  • Aleteia ukazuje się w siedmiu językach: angielskim, francuskim, włoskim, hiszpańskim, portugalskim, polskim i słoweńskim.
  • Każdego miesiąca nasi czytelnicy odwiedzają ponad 50 milionów stron Aletei.
  • Prawie 4 miliony użytkowników śledzą nasze serwisy w social mediach.
  • W każdym miesiącu publikujemy średnio 2 450 artykułów oraz około 40 wideo.
  • Cała ta praca jest wykonywana przez 60 osób pracujących w pełnym wymiarze czasu na kilku kontynentach, a około 400 osób to nasi współpracownicy (autorzy, dziennikarze, tłumacze, fotografowie).

Jak zapewne się domyślacie, za tymi cyframi stoi ogromny wysiłek wielu ludzi. Potrzebujemy Twojego wsparcia, byśmy mogli kontynuować tę służbę w dziele ewangelizacji wobec każdego, niezależnie od tego, gdzie mieszka, kim jest i w jaki sposób jest w stanie nas wspomóc.

Wesprzyj nas nawet drobną kwotą kilku złotych - zajmie to tylko chwilę. Dziękujemy!