Dzisiaj inauguracja pontyfikatu, dawniej koronacja papieża

Papież Leon XIV jest już piątym papieżem, który rozpoczyna swój pontyfikat bez koronacji, a jedynie poprzez uroczystą mszę inaugurującą. Choć dziś taka inauguracja pontyfikatu wydaje się naturalna, przez wieki to właśnie koronacja papieża była najbardziej podniosłym momentem objęcia urzędu przez Następcę św. Piotra. Czym była ta bogata w symbole ceremonia i dlaczego odeszła w przeszłość?

Koronacje papieskie to dawna uroczysta ceremonia inauguracji pontyfikatu nowego papieża, podczas której na jego głowę nakładano potrójną koronę zwaną tiarą. Pierwsza potwierdzona koronacja papieska miała miejsce w 858 roku, za pontyfikatu papieża Mikołaja I, a ostatnia odbyła się 30 czerwca 1963 roku, kiedy koronowano papieża Pawła VI.

Koronacje papieskie tradycyjnie odbywały się początkowo w bazylice św. Jana na Lateranie, a po okresie niewoli awiniońskiej zazwyczaj w bazylice św. Piotra w Watykanie. Ceremonia rozpoczynała się procesją, która zatrzymywała się trzykrotnie na tzw. intromisję – obrzęd, podczas którego mistrz ceremonii zapalał pęk konopi i wypowiadał słowa „Sancte Pater, sic transit gloria mundi” („Ojcze Święty, tak przemija chwała tego świata”). Miało to przypominać papieżowi o kruchości życia i przemijalności ziemskich zaszczytów.

Podczas mszy koronacyjnej dziekan kolegium kardynalskiego nakładał papieżowi paliusz – symbol jego rangi, a po mszy kardynał protodiakon zdejmował papieską infułę i nakładał tiarę z potrójną koroną, wypowiadając słowa podkreślające władzę papieża jako „Ojca książąt i królów, władcy świata i Wikariusza Chrystusa”.

Po koronacji papież udzielał uroczystego błogosławieństwa „Urbi et Orbi” (miastu i światu).

Po papieżu Pawle VI jego następcy zrezygnowali z koronacji na rzecz prostszej mszy inauguracyjnej, podczas której papież otrzymuje paliusz i pierścień rybaka – symbol władzy papieskiej. Ostateczne zniesienie koronacji papieskich nastąpiło w 1996 roku na mocy konstytucji apostolskiej "Universi Dominici gregis", określającej zasady wyboru papieży.

Podsumowując: ceremonia koronacji papieskiej była przez wieki symbolem władzy duchowej i świeckiej papieża, pełną bogatych obrzędów i symboliki, a jej zakończenie oznaczało przejście do bardziej skromnej formy inauguracji pontyfikatu. Nic w tej sprawie nie zmieni się za pontyfikatu Leona XIV; papieże doby współczesnej wyraźnie nie widzą potrzeby, by dawna tradycja była kontynuowana.