separateurCreated with Sketch.

Dzisiaj inauguracja pontyfikatu, dawniej koronacja papieża

Dzisiaj inauguracja pontyfikatu, dawniej koronacja papieża

Kard. Ottaviani zakłada koronę na głowę Pawła VI, który był ostatnim koronowanym papieżem

whatsappfacebooktwitter-xemailnative
Tomasz Rowiński - publikacja 18.05.25
whatsappfacebooktwitter-xemailnative
Od tiary do prostoty. Historia papieskich koronacji.

Przekazując darowiznę, pomagasz Aletei kontynuować jej misję. Dzięki Tobie możemy wspólnie budować przyszłość tego wyjątkowego projektu.

Wesprzyj nasPrzekaż darowiznę za pomocą zaledwie 3 kliknięć

Papież Leon XIV jest już piątym papieżem, który rozpoczyna swój pontyfikat bez koronacji, a jedynie poprzez uroczystą mszę inaugurującą. Choć dziś taka inauguracja pontyfikatu wydaje się naturalna, przez wieki to właśnie koronacja papieża była najbardziej podniosłym momentem objęcia urzędu przez Następcę św. Piotra. Czym była ta bogata w symbole ceremonia i dlaczego odeszła w przeszłość?

Koronacja papieża. Historia i przebieg ceremonii

Koronacje papieskie to dawna uroczysta ceremonia inauguracji pontyfikatu nowego papieża, podczas której na jego głowę nakładano potrójną koronę zwaną tiarą. Pierwsza potwierdzona koronacja papieska miała miejsce w 858 roku, za pontyfikatu papieża Mikołaja I, a ostatnia odbyła się 30 czerwca 1963 roku, kiedy koronowano papieża Pawła VI.

Dzisiaj inauguracja pontyfikatu, dawniej koronacja papieża
Tiara papieska w kościele św. Piotra w Monachium. Tiara spoczywa na głowie figury św. Piotra, ale jest z niej zdejmowana po śmierci papieża i zakładana na głowe posągu po inauguracji pontyfikatu następnego papieża

Koronacje papieskie tradycyjnie odbywały się początkowo w bazylice św. Jana na Lateranie, a po okresie niewoli awiniońskiej zazwyczaj w bazylice św. Piotra w Watykanie. Ceremonia rozpoczynała się procesją, która zatrzymywała się trzykrotnie na tzw. intromisję – obrzęd, podczas którego mistrz ceremonii zapalał pęk konopi i wypowiadał słowa „Sancte Pater, sic transit gloria mundi” („Ojcze Święty, tak przemija chwała tego świata”). Miało to przypominać papieżowi o kruchości życia i przemijalności ziemskich zaszczytów.

Podczas mszy koronacyjnej dziekan kolegium kardynalskiego nakładał papieżowi paliusz – symbol jego rangi, a po mszy kardynał protodiakon zdejmował papieską infułę i nakładał tiarę z potrójną koroną, wypowiadając słowa podkreślające władzę papieża jako „Ojca książąt i królów, władcy świata i Wikariusza Chrystusa”.

Po koronacji papież udzielał uroczystego błogosławieństwa „Urbi et Orbi” (miastu i światu).

Dzisiaj inauguracja pontyfikatu, dawniej koronacja papieża
Koronacja Piusa III (1439-1503). Fresk w katedrze w Sienie

Co warto wiedzieć o koronacjach papieskich?

  • Tiara papieska, będąca potrójną koroną, była używana przez ponad tysiąc lat, jednak papież Paweł VI w 1963 roku symbolicznie złożył ją na ołtarzu i sprzedał, przekazując uzyskane pieniądze biednym w Indiach. Od tego czasu papieże zrezygnowali z ceremonii koronacyjnych oraz noszenia tiary.
  • Zwyczaj koronacji papieża w bazylice św. Piotra, przy grobie św. Piotra, wywodzi się od Leona III (pontyfikat 795–816). Intronizacja na katedrę biskupią odbywała się osobno na Lateranie, a koronacja miała miejsce w Watykanie.
  • Podczas koronacji śpiewana była specjalna litania zwana "Laudes", wywodząca się z VI wieku, którą wykonywał najstarszy kardynał-diakon przy grobie św. Piotra, a wierni odpowiadali modlitwą o pomoc dla papieża.
  • Ceremonia koronacyjna była wydarzeniem o ogromnym znaczeniu i wzbudzała wielkie emocje wśród wiernych. Przykładowo podczas koronacji papieża w 1903 roku tłum wiwatował i entuzjastycznie reagował na błogosławieństwo papieskie, co świadczyło o ogromnym szacunku i oddaniu dla nowego papieża.
  • Papieskie korony są także symbolem czci i władzy, które pojawiły się także poza samą koronacją papieży. Przykładem są papieskie korony ozdabiające jasnogórski obraz Matki Bożej, będące repliką pierwszych koron podarowanych sanktuarium przez papieża Klemensa XI w 1717 roku – była to pierwsza koronacja obrazu odbywająca się poza Włochami.

Dzisiaj inauguracja pontyfikatu

Po papieżu Pawle VI jego następcy zrezygnowali z koronacji na rzecz prostszej mszy inauguracyjnej, podczas której papież otrzymuje paliusz i pierścień rybaka – symbol władzy papieskiej. Ostateczne zniesienie koronacji papieskich nastąpiło w 1996 roku na mocy konstytucji apostolskiej "Universi Dominici gregis", określającej zasady wyboru papieży.

Podsumowując: ceremonia koronacji papieskiej była przez wieki symbolem władzy duchowej i świeckiej papieża, pełną bogatych obrzędów i symboliki, a jej zakończenie oznaczało przejście do bardziej skromnej formy inauguracji pontyfikatu. Nic w tej sprawie nie zmieni się za pontyfikatu Leona XIV; papieże doby współczesnej wyraźnie nie widzą potrzeby, by dawna tradycja była kontynuowana.

Newsletter

Aleteia codziennie w Twojej skrzynce e-mail.

Wesprzyj Aleteię!

Jeśli czytasz ten artykuł, to właśnie dlatego, że tysiące takich jak Ty wsparło nas swoją modlitwą i ofiarą. Hojność naszych czytelników umożliwia stałe prowadzenie tego ewangelizacyjnego dzieła. Poniżej znajdziesz kilka ważnych danych:

  • 20 milionów czytelników korzysta z portalu Aleteia każdego miesiąca na całym świecie.
  • Aleteia ukazuje się w siedmiu językach: angielskim, francuskim, włoskim, hiszpańskim, portugalskim, polskim i słoweńskim.
  • Każdego miesiąca nasi czytelnicy odwiedzają ponad 50 milionów stron Aletei.
  • Prawie 4 miliony użytkowników śledzą nasze serwisy w social mediach.
  • W każdym miesiącu publikujemy średnio 2 450 artykułów oraz około 40 wideo.
  • Cała ta praca jest wykonywana przez 60 osób pracujących w pełnym wymiarze czasu na kilku kontynentach, a około 400 osób to nasi współpracownicy (autorzy, dziennikarze, tłumacze, fotografowie).

Jak zapewne się domyślacie, za tymi cyframi stoi ogromny wysiłek wielu ludzi. Potrzebujemy Twojego wsparcia, byśmy mogli kontynuować tę służbę w dziele ewangelizacji wobec każdego, niezależnie od tego, gdzie mieszka, kim jest i w jaki sposób jest w stanie nas wspomóc.

Wesprzyj nas nawet drobną kwotą kilku złotych - zajmie to tylko chwilę. Dziękujemy!