Leon XIV przypomina o Piusie XII: Papież, który ratował Żydów podczas wojny

Leon XIV, przemawiając spontanicznie w letniej rezydencji papieskiej, podkreślił, że jego poprzednik nie pozostał obojętny wobec tragedii Holocaustu. W samym Castel Gandolfo schronienie znalazło około 3 tysięcy uchodźców – w większości Żydów – chronionych pod opieką papieża i Watykanu. „To był czas, gdy Kościół działał w milczeniu, ale z ogromną odwagą” – zauważył Leon XIV, stanowczo odrzucając oskarżenia o rzekomą bierność Piusa XII.

Choć Pius XII nie przemawiał z trybun politycznych, jego działania miały ogromny zasięg. Wśród kluczowych faktów warto przypomnieć:

Pius XII zabierał też głos publicznie – potępił eksterminację Żydów w orędziu bożonarodzeniowym w 1942 roku i w przemówieniu do kardynałów w 1943. Jego słowa były wyraźnym wezwaniem do sumień – tych, które jeszcze nie uległy ciemności.

Tuż po wojnie wiele środowisk żydowskich wyraziło swoją wdzięczność. W 1945 roku Światowy Kongres Żydów przekazał 20 tys. dolarów na cele charytatywne Watykanu. Do papieża zwracały się delegacje byłych więźniów obozów koncentracyjnych, dziękując za konkretne działania podejmowane przez Kościół.

Postać Piusa XII przez lata była przedmiotem ostrych kontrowersji. Krytykowano jego rzekome milczenie wobec zbrodni nazistowskich. Jednak współczesne badania, dostęp do watykańskich archiwów i świadectwa ocalałych pokazują, że jego „milczenie” było w rzeczywistości przemyślaną strategią działania – chroniącą życie i umożliwiającą skuteczniejszą pomoc.

Wypowiedź papieża Leona XIV nie tylko rzuca nowe światło na postać Piusa XII, ale także staje się zaproszeniem do głębszej refleksji nad odpowiedzialnością, jaką niesie wiara. Historia Kościoła w czasie wojny nie jest historią bierności, lecz często niezauważanej miłości czynnej – pokornej, ukrytej, ale niosącej życie.

W obliczu tragedii Holocaustu Kościół – poprzez swoich pasterzy, zakonników, zakonnice i świeckich – nie zamilkł. Służył. A dziś ta pamięć staje się drogowskazem dla współczesnych chrześcijan: by działać tam, gdzie inni się boją, i by nie rezygnować z prawdy – nawet gdy milczy.