Jak przerwać grę w obwinianie? Gdy dorosłe dziecko wciąż zrzuca winę na ciebie

„Gdybyś mnie tak nie cisnął, nie miałabym teraz nerwicy”. Albo: „Nigdy mnie nie wspierałaś, nic dziwnego, że nie potrafię sobie poradzić”. Jeśli twoje dorosłe dziecko regularnie cię obwinia, ten artykuł może pomóc wyjść z zaklętego kręgu.

Twoje dziecko ma 25, 35 czy nawet 40 lat? Wciąż możesz być emocjonalnym celem jego frustracji. I choć może ci się wydawać, że masz już ten etap za sobą, zdania w stylu: „Przez ciebie nie umiem funkcjonować” czy „To twoja wina, że moje życie tak wygląda” potrafią zaboleć równie mocno jak w czasach nastoletniego buntu.

To, jak zareagujesz w tych momentach, ma ogromne znaczenie – nie tylko dla twojego spokoju, ale i dla przyszłości tej relacji. Spokój, stanowczość i brak potrzeby kontrolowania drugiej strony to najlepsze, co możesz dać sobie i swojemu dziecku.

Gdy słyszysz oskarżenia, odruch obronny pojawia się automatycznie. Gdy 28-letni Tomasz powiedział swojej mamie: „Zawsze wolałaś moją siostrę, nic dziwnego, że mam zaniżoną samoocenę”, jego mama, Jolanta, poczuła ukłucie winy. Miała ochotę odpowiedzieć: „To nieprawda! Traktowałam was równo!”. Zamiast tego wzięła głęboki oddech i powiedziała: „Przykro mi, że tak się czujesz. Powiedz mi więcej – co dokładnie przeżywasz?”.

To była reakcja, której nauczyła się podczas sesji z coachem rodziców. Jolanta nie zgodziła się z zarzutem, ale pokazała gotowość do wysłuchania. Zamiast wzniecać ogień, poszła drogą ciekawości i empatii. Obrona nie pomaga – najczęściej zmienia rozmowę w kłotnię i wzajemne obwinianie.

Możesz uznać uczucia dziecka bez brania pełnej odpowiedzialności za jego obecne trudności. Gdy 35-letnia Marzena oskarżyła swojego tatę Jana, że „cisnął ją w szkole i zrobił z niej perfekcjonistkę”, Jan odpowiedział spokojnie: „Widzę, że czułaś presję. Przepraszam za stres, jaki ci to sprawiało. Porozmawiajmy, jak to na ciebie wpływa teraz. Co teraz możemy z tym zrobić”.

Nie zaprzeczył temu, co powiedziała Marzena, ale też nie wziął całej winy na siebie. Taka równowaga daje przestrzeń do budowania bliskości – bez rezygnacji z własnych granic.

Gra w obwinianie niemal zawsze dotyczy przeszłości. Rozdrapywanie wspomnień jest bezproduktywne, sprawia, że tkwimy w niej zamiast w tu i teraz. Właśnie dlatego lepiej delikatnie przekierować rozmowę na to, co można zrobić teraz. Gdy 40-letnia Anna zarzuciła swojej mamie, że przez jej błędy rozpadło się jej małżeństwo, mama nie zaczęła analizować błędów wychowawczych sprzed lat. Powiedziała: „Przykro mi, że tak się czujesz. Jak mogę cię teraz wesprzeć?”.

Taka zmiana perspektywy pomaga dziecku zrozumieć, że choć nie możemy zmienić przeszłości, to teraźniejszość i przyszłość są wciąż przed nami.

Jeśli temat wraca wciąż i wciąż, warto postawić granice. Wieczne „przeżuwanie” dawnych urazów może zaszkodzić relacji – i twojemu zdrowiu psychicznemu. Jolanta, której Tomasz po raz kolejny wrócił do tematu siostry, powiedziała: „Widzę, że to do nas wraca. Chcę cię wysłuchać, ale też potrzebuję, byśmy szli do przodu. Jeśli chcesz, możemy omówić to wspólnie z terapeutą”.

Taka reakcja łączy szacunek z troską, a jednocześnie zatrzymuje niekończącą się spiralę pretensji. I daje konkretną propozycję: rozwiązujmy problemy, nie tylko je opłakujmy.

W wirze emocji łatwo zapomnieć o własnych potrzebach. Znajdź czas na odpoczynek, przemyślenia i zadbanie o swoje granice. Rozmowy z przyjacielem, modlitwa, prowadzenie dziennika czy konsultacja z psychologiem – wszystko, co pomaga ci wrócić do równowagi, jest w tym momencie na wagę złota.

Jeśli zastosowałeś powyższe kroki, to znaczy, że przyjąłeś odpowiedzialność – ale tylko za to, co naprawdę się wydarzyło. Teraz czas na ruch drugiej strony. Dorosłe dziecko powinno podjąć decyzję: co z tym zrobi?

W przeciwnym razie każda życiowa porażka będzie zrzucana na ciebie. A przecież dojrzałość to nie umiejętność oskarżania, ale zdolność podejmowania decyzji. Pomóż dziecku wrócić do realności. Możesz zadać pytania:

Takie pytania mogą być początkiem prawdziwego dojrzewania.