Czy w demokratycznym świecie Jezus może być królem?

Dom Jean Pateau, opat z Fontgombault, w artykule opublikowanym w L’Homme Nouveau podkreśla, że choć Sobór Watykański II w deklaracji Dignitatis Humanae potwierdził prawo do wolności religijnej, nie zaprzeczył tradycyjnej doktrynie Kościoła o obowiązkach państwa wobec religii. Wręcz przeciwnie – dokument ten dopuszcza istnienie państw oficjalnie katolickich, co jest zgodne z nauczaniem św. Piusa X i Piusa XI.

Święty Jan Paweł II, szczególnie w kontekście walki z komunizmem, mocno akcentował, że wykluczenie Chrystusa z historii jest aktem przeciwko człowiekowi. Jednocześnie papież podkreślał wartość demokracji, choć nie bez świadomości jej ograniczeń. Filozof Jacques Maritain zauważał rozróżnienie między demokracją jako systemem a duchem demokracji, który może być sprzeczny z prawem chrześcijańskim, gdyż suwerenność pochodzi od Boga, a nie od narodu.

Pius XI w encyklice Ubi Arcano przestrzegał przed skutkami odrzucenia Boga i Chrystusa w życiu publicznym, co prowadzi do upadku podstaw władzy. Niestety, jak zauważa Dom Jean Pateau, problem ten przeniknął nawet do dokumentów Kościoła, takich jak Kompendium nauki społecznej Kościoła, które wskazuje naród jako podmiot władzy politycznej. Ta zmiana wymaga korekty zarówno w doktrynie, jak i w praktyce.

Paradoksalnie to właśnie świeccy, mając bezpośredni kontakt z rzeczywistością społeczną, często najlepiej rozumieją potrzebę przywrócenia królowania Chrystusa w życiu społecznym. Pius XII przypominał, że od formy ustroju społecznego zależy dobro dusz, a warunki społeczne mogą utrudniać chrześcijańskie życie. Papież Franciszek, w duchu nauczania swoich poprzedników, zachęca świeckich do aktywnego zaangażowania się w politykę i przemianę społeczeństwa, wskazując na „obowiązek” przywrócenia sprawiedliwych struktur na wzór miłości Chrystusa.

Sto lat po ogłoszeniu encykliki Quas Primas przesłanie o Chrystusie Królu pozostaje niezwykle aktualne. W świecie pełnym wyzwań Kościół nadal wzywa do uznania Chrystusa jako najwyższej władzy, zarówno w życiu duchowym, jak i społecznym. Współczesne nauczanie papieży wskazuje drogę do realizacji tego ideału poprzez świadome zaangażowanie świeckich i odnowę struktur społecznych zgodnych z prawem Bożym. Niech ten rocznicowy rok będzie okazją do refleksji, działania, ale i modlitwy na rzecz Królestwa Chrystusa w naszych czasach.