Hitchcock, “Zły człowiek” i moc różańca. Jedyny taki film w jego dorobku

Był to jedyny film Alfreda Hitchcocka oparty na prawdziwej historii. Niezwykła opowieść, o której mówił cały świat latem 1953 r., kiedy magazyn Life opublikował ją w reportażu Herberta Breana „A Case of Identity”.

Trzy lata później Hitchcock przeniósł ją na ekran jako Zły człowiek (1956). Ten zapomniany klejnot przyćmiły później jego inne głośne thrillery, takie jak Psychoza (1960) czy Ptaki (1963). A jednak ta historia niewinnego człowieka podejrzanego o zbrodnię – gatunek, który reżyser szczególnie lubił, zaczynając od Lokatora (1927), w którym gospodyni omyłkowo bierze lokatora za Kubę Rozpruwacza – zasługuje na uważne spojrzenie.

Alfred Hitchcock słynął z tego, że w każdym swoim filmie pojawiał się na chwilę na ekranie – wsiadając do autobusu, idąc ulicą czy siedząc w restauracji. Ten żartobliwy znak rozpoznawczy reżysera stał się jego firmowym „podpisem”.

W Złym człowieku zrobił wyjątek. Zrezygnował z cameo i pojawił się jedynie w prologu, jako cień na tle ekranu, zanim jeszcze zaczęły się napisy. Tam, wprost do widza, wypowiedział słowa: „Każde słowo jest prawdą”.

Decyzja miała głęboki sens – Hitchcock chciał podkreślić, że nie jest to fikcja, lecz prawdziwa historia człowieka, którego życie zostało zniszczone przez niesłuszne oskarżenie. Rezygnując z charakterystycznego „żartu” filmowego, nadał opowieści powagę i dokumentalny ciężar.

UWAGA, SPOILERY.

Prawdziwa opowieść, którą przedstawia, to losy Christophera Emmanuela „Manny’ego” Balestrero (Henry Fonda), spokojnego, pracowitego muzyka z Queens. Jego stabilne, pełne miłości życie z żoną Rose (Vera Miles) i dwoma synami – Gregorym i Robertem – zostaje nagle wywrócone do góry nogami, gdy, w sposób wręcz niewiarygodny, zostaje fałszywie oskarżony o napad z bronią w ręku.

Wszystko rozpoczyna się 14 stycznia 1953 r., kiedy Manny pojawia się w Prudential Insurance Company of America przy Roosevelt Avenue, niedaleko ich domu w Jackson Heights. Chce pożyczyć pieniądze pod zastaw polisy ubezpieczeniowej żony, aby opłacić jej nadchodzące leczenie dentystyczne. Zwyczajna sprawa. Jednak kasjerka od razu staje się podejrzliwa – jest przekonana, że to właśnie on napadł na firmę dwukrotnie w ciągu ostatniego roku. Inni pracownicy potwierdzają jej zdanie. To on.

Kiedy Manny wraca do domu, gotów wspiąć się po schodach, by spędzić kolejny spokojny wieczór z rodziną, zostaje zatrzymany przez policję i zabrany na przesłuchanie.

Ten prawy, prostolinijny muzyk, który grywał na kontrabasie w popularnym Stork Club na Manhattanie, nie pił alkoholu, a żony nie stać było, by choć raz zabrać ją do eleganckiego klubu. Ale mieli siebie – i małżeństwo pełne ciepła oraz miłości, które widz poznaje w pierwszych scenach. Wkrótce jednak, w typowym dla Hitchcocka stylu, spokojna codzienność zamienia się w pasmo dramatycznych zwrotów akcji, a widz śledzi historię w napięciu.

Manny zostaje poprowadzony jak przez labirynt – wprowadzany kolejno do sklepów, które padły ofiarą napadów. Gdy właściciele są pewni, że to on, zostaje aresztowany na posterunku 110.

Policja opróżnia jego kieszenie, zabierając wszystko oprócz różańca. Ten może zatrzymać.

Dzięki modlitwom i determinacji rodziny Manny wychodzi za kaucją w wysokości 7500 dolarów. Udaje mu się także znaleźć adwokata – Franka O’Connora (Anthony Quayle), który skrupulatnie pracuje nad zebraniem dowodów niewinności i alibi.

Jednak stres całej sytuacji staje się ponad siły Rose – jej zdrowie psychiczne gwałtownie się załamuje.

Manny natomiast trwa mocny. Widzimy go, jak podczas procesu przesuwa w palcach paciorki różańca. Przekaz jest jasny: to Maryi powierza ten ciężki krzyż, prosząc o pomoc.

Kiedy proces kończy się unieważnieniem z powodu niewłaściwego zachowania jednego z ławników, los wreszcie się odwraca. Prawdziwy sprawca zostaje schwytany, a Manny oczyszczony z zarzutów.

Niestety, nie zdążyło to uchronić Rose przed trwałym uszczerbkiem na zdrowiu. Kolejny krzyż, zapewne znoszony przez Manny’ego także przy pomocy wielu różańców.