Cyfrowa rewolucja – Antiqua et nova. Konferencja o rzeczach ważnych [wywiad]

Czy sztuczna inteligencja naprawdę zagraża człowiekowi i relacjom małżeńskim? Ks. Rafał Kamiński tłumaczy, że nie technologia jest problemem, lecz sposób, w jaki jej używamy. I zaprasza do wspólnej refleksji podczas konferencji „Cyfrowa rewolucja – Antiqua et nova. Bóg–człowiek–sieć” na UKSW już w najbliższą środę.

Aleteia: Tytuł konferencji nawiązuje do słów „antiqua et nova” – stare i nowe. Jaka myśl przyświecała takiemu tytułowi?

Ks. Rafał Kamiński: Inspiracją dla takiego tematu konferencji była nota opracowana przez Dykasterie Nauki Wiary oraz Kultury i Edukacji, która została opublikowana 28 stycznia tego roku pod takim właśnie tytułem „Antiqua et nova”. Jak wiemy, watykańskie dokumenty biorą swoje tytuły najczęściej od pierwszych ich słów. Autorzy dokumentu, o którym mówimy napisali na początku: „Z dawną i nową mądrością (por. Mt 13, 52) jesteśmy wezwani do rozważenia współczesnych wyzwań i możliwości, jakie niesie wiedza naukowa i technologiczna, a w szczególności niedawny rozwój sztucznej inteligencji (AI)”. Skoro Kościół wzywa nas do takiej refleksji, chcemy ją podjąć i to w sposób interdyscyplinarny. Prelegenci reprezentują różne środowiska i różne dyscypliny naukowe od teologicznych, poprzez społeczne, psychologiczne i prawne.

W programie pojawia się pytanie „Czy sztuczna inteligencja niszczy człowieka?” — jak z perspektywy teologa i kanonisty brzmiałaby Księdza odpowiedź?

– Sztuczna inteligencja, podobnie jak i inne zdobycze ludzkości, wytwory ludzkiego umysłu, takie jak kino, prasa, radio, telewizja, internet, jest narzędziem. Ono ma człowiekowi służyć, ułatwiać życie i pomagać mu „czynić sobie ziemię poddaną” (por. Rdz 1, 28). Z narzędziem jest tak, że samo w sobie nie nosi wartości. Ona zależy od jego użycia. Lubię posługiwać się prostym przykładem. Nóż jest również narzędziem. Można nim ukroić chleb, ale można też zabić nim człowieka. Od tego jak go użyjemy, będzie zależeć jego wartość. Sztuczna inteligencja może zniszczyć człowieka, tylko wtedy gdy będzie jej źle używał. Na końcu tego łańcucha zawsze bowiem stoi ludzka inteligencja, która także  wymyśliła tę sztuczną.
Czy Kościół – instytucjonalnie i duszpastersko – jest gotowy na świat, w którym AI staje się codziennym narzędziem pracy, a nawet formowania sumienia? Jak wyglądają te przygotowania?

– Kościół zawsze ostrożnie podchodzi do nowych wynalazków, do nowych technologii. Stara się przyglądać, badać i wreszcie formułować swoje obserwacje, oceniać je z punktu antropologii chrześcijańskiej. Ta ostrożna postawa nie oznacza jednak lęku. Kościół widzi również szansę dla ewangelizacji w nowoczesnych mediach. Musi być tam obecny ze swoim orędziem, bo tam są obecni ludzie, którym chce głosić Ewangelię. Dla młodych ludzi świat wirtualny, jest światem paralelnym. Jest ich „środowiskiem życia”. Dlatego podejmowana jest refleksja nad tym, jak wykorzystać ten „nowy areopag” dla głoszenia Dobrej Nowiny.

W swoim wystąpieniu podejmuje Ksiądz temat „cyfrowych zagrożeń dla małżeństwa”. Jak nowe technologie wpływają dziś na relacje sakramentalne i czy można mówić o „cyfrowych zdradach”?

– Wracam do nowych technologii jako do narzędzia. Niestety złe ich użycie może powodować i powoduje szkody dla ludzkich relacji. Wiele małżeńskich zdrad, tych realnych, rozpoczyna się niestety od kontaktów wirtualnych. Dwuznaczne wiadomości, flirtowanie na czatach, pornografia, cyberseks. To tylko niektóre ludzkie zachowania, które wpływają bardzo destrukcyjnie na wspólnotę małżeńską i szerzej na rodzinę. Poza tym mówimy dziś o nowych uzależnieniach, wśród których to od Internetu zajmuje miejsce naczelne. Są także oprócz wyżej wymienionych, takie jak e-hazard, uzależnienie od gier komputerowych, od internetowego shoppingu. Takie zachowania będą zawsze niszczące, ale niekiedy, pojawiając się we wcześniejszej fazie życia sprawiają, że człowiek „wchodzi z tym” w małżeństwo. W skrajnych przypadkach może to oznaczać, że jest niezdolny do jego zawarcia, zawiera je zatem nieważnie. Opowiem o tym więcej w najbliższą środę. Serdecznie zapraszam na konferencję o „cyfrowej rewolucji”. Wstęp wolny.

Już 29 października w Auli Jana Pawła II na UKSW w Warszawie (Aula Jana Pawła II, ul. Dewajtis 5) w godzinach 9.00-16.00 spotkają się naukowcy, duchowni i eksperci, by wspólnie odpowiedzieć na pytanie, jak zachować człowieczeństwo w świecie cyfrowych przemian. Warto być częścią tej rozmowy.

9.00 - Otwarcie Konferencji - J.M. Rektor UKSW, prof. dr hab. Ryszard Czekalski - Powitanie - ks. dr hab. Dariusz Borek, prof. ucz, Dziekan WPK UKSW

I sesja - Prowadzenie: ks. dr hab. Tomasz Jakubiak, prof. AKW
9.15 - 9.45 - dr hab. inż. Jerzy Surma, prof. SGH, Prawda a generatywna sztuczna inteligencja, czyli jak korporacje cyfrowe sterują algorytmami
9.45 - 10.15 - mgr Bogna Białecka, Czy sztuczna inteligencja niszczy człowieka? - w jaki sposób korzystanie z AI wpływa na naszą psychikę, intelekt i duchowość
10.15 - 10.45 - dr Małgorzata Więczkowska, Człowiek w sieci uzależnienia od mediów społecznościowych i gier cyfrowych 10.45 - 11.00 - Dyskusja
11.00 - 11.15 - Przerwa

II sesja - Prowadzenie: ks. dr. hab. Jan Krajczyński, prof. UKSW
11.15 - 11.45 - dr hab. Monika Przybysz, prof. UKSW, Cyberbezpieczeństwo w świecie nauki i dydaktyki akademickiej
11.45 - 12.15 - ks. dr hab. Józef Kloch, prof. UPJP2, Dylematy uniwersyteckiego wykładowcy. Narzędzia AI oraz IT w dydaktyce i pracy naukowej
12.15 - 12.45 - mgr Maciej Kiliszek, Szkoła Doktorska UKSW, Cyfrowy student – wyzwania dla studenta
12.45 - 13.00 - Dyskusja
13.00 - 13.15 - Przerwa

III sesja - Prowadzenie: dr hab. Michał Poniatowski, WPK UKSW
13.15 - 13.45 - ks. dr hab. Arkadiusz Domaszk, prof. UKSW, Magisterium Kościoła wobec świata cyfrowego: Antiqua et nova
13.45 - 14.15 - ks. dr hab. Rafał Kamiński, UKSW, Cyfrowe zagrożenia dla małżeństwa – doświadczenia sądów kościelnych,
14.15 - 14.45 - ks. dr hab. Tomasz Jakubiak, prof. AKW, Czy w kurii diecezjalnej jest miejsce dla AI?
14.45 - 15.00 - Dyskusja
15.00 - Zakończenie i podsumowanie, ks. dr hab. Rafał Bednarczyk, prof. UKSW, Dziekan Wydziału Teologicznego UKSW