Oficjum dwunastu czytań [notatki do Reguły Św. Benedykta]

Gdy nie ma pracy, trzeba dać więcej modlitwie.

Przekazując darowiznę, pomagasz Aletei kontynuować jej misję. Dzięki Tobie możemy wspólnie budować przyszłość tego wyjątkowego projektu.

Wesprzyj nasPrzekaż darowiznę za pomocą zaledwie 3 kliknięć

W niedzielę należy wstawać wcześniej na Wigilie. Zachowuje się na Wigiliach następujący porządek: po odśpiewaniu, jak postanowiliśmy wyżej, sześciu psalmów i wersetu, wszyscy bracia zasiadają na ławach w porządku i kolejności starszeństwa. Będzie się czytać z księgi, jak już powiedzieliśmy, cztery lekcje z ich responsoriami, tylko po czwartym responsorium kantor powie Chwała Ojcu, a gdy tylko zacznie, wszyscy natychmiast z uszanowaniem powstaną. Po tych następuje po porządku sześć dalszych psalmów z antyfonami i wersetem. Z kolei znowu czyta się cztery lekcje z ich responsoriami, w takim porządku jak poprzednio. Po tym odmawia się trzy kantyki z proroków wyznaczone przez opata. Te kantyki śpiewa się z Alleluja. Po odmówieniu wersetu i błogosławieństwie opata czyta się dalsze cztery lekcje z Nowego Testamentu, w takim porządku jak poprzednio. Po czwartym responsorium niech opat zaintonuje hymn Ciebie, Boże, chwalimy. Po jego ukończeniu niech opat odczyta urywek z Ewangelii, przy czym wszyscy mają stać z uszanowaniem i bojaźnią. Po odczytaniu wszyscy odpowiadają Amen, a opat zaraz rozpocznie hymn Tobie przystoi chwała, a po udzieleniu błogosławieństwa rozpoczynamy Jutrznię. Ten porządek Wigilii należy zachować zarówno w czasie lata, jak i zimy, chyba żeby przypadkiem bracia później wstali, co nie powinno się zdarzyć. Wtedy należałoby coś skrócić z lekcji lub responsoriów. Trzeba jednak starannie czuwać, aby się to nie zdarzyło. Jeżeli jednak się zdarzy, ten, kto to spowodował przez zaniedbanie, niech należycie zadośćuczyni Bogu w kościele.

Rozdział 11, Jak należy odprawiać wigilie w niedzielę, 1-13*

Oficjum dwunastu czytań

To, że w niedzielę wstaje się wcześniej, jest dla człowieka ze świata zawsze dużym zaskoczeniem: z niejakim ociąganiem uznaje on oczywistość tej zasady, idącej przecież wbrew naszemu wyobrażeniu o późnym i powolnym wstawaniu jako najlepszej celebracji niedzieli. Gdy nie ma pracy, trzeba dać więcej modlitwie – i oficjum niedzielne jest rzeczywiście najuroczystsze, począwszy od nocnego czuwania.

Oficjum będzie dłuższe. Są nie dwie, lecz trzy części psalmodii (nokturny): Psalmów są nadal dwie serie, każda po sześć Psalmów – ale w trzecim nokturnie recytuje się jeszcze „trzy kantyki z Proroków”. Co to za kantyki, Reguła nie precyzuje i chyba zostawia to opatowi. Tradycyjnie mamy zaś dzisiaj w tym miejscu podzielony na trzy części kantyk Habakuka (Hbk 3, 1-6; 7-12; 13-19).

Zamiast trzech czytań mamy w niedzielę dwanaście (stąd pojawiające się w mowie brewiarzy określenia dla całej uroczystej wigilii: „oficjum dwunastu czytań”): w każdym nokturnie po cztery. Tradycja zrozumiała to tak, że w pierwszym nokturnie jest Stary Testament, w drugim – Ojcowie Kościoła, a w trzecim – z Nowego Testamentu (Dzieje lub listy).

Na samym końcu recytuje się hymn Te Deum laudamus,a potem opat (ten, w którym widzi się samego Chrystusa) czyta Ewangelię (tę, która potem wróci we Mszy świętej), której oczywiście słucha się na stojąco, czyli ze szczególną oznaką czci.

Czytaj także :PROSTA DROGA: Notatki do Reguły Świętego Ojca Benedykta – nowy cykl

Noc przed świtem

Wszystko to powinno się odbyć w porze, którą może ogarnąć określenie: noc, przed świtem. Przede wszystkim długość oficjum nocnego nie może spowodować, że wgryzie się ono daleko w poranek. Dlatego trzeba wstawać wcześniej, około pół godziny.

Punktualność – zwłaszcza oficjów – jest w dobrych klasztorach punktem ich honoru. Ta punktualność jest po prostu materialną podstawą porządku. Dlatego Reguła rzeczywiście wraca często do tego, aby wszystko działo się we właściwym momencie, a każdy na niego zdążył. Przy tym wszystkim jednak święty Ojciec Benedykt jest realistą – więc musi powiedzieć, co ma się dziać, jeśli mimo wszystko zdarzy się ludzkie niedomaganie. Udzielając odpowiedzi, uczy nas też hierarchii ważności. Jeśli z racji spóźnienia należy w oficjum coś skracać, to na pewno nie Psalmy; raczej coś z czytań i responsoriów… Niech pamiętają także reformatorzy.

Czytaj także :Wstać ze snu [notatki do Reguły Św. Benedykta]

Fragment książki "Prosta droga, notatki do reguły św. Benedykta", Paweł Milcarek, Biblioteka Christianitas, Dębogora 2021

* Fragment "Reguły" św. Benedykta w tłumaczeniu o. Bernarda Turowicza OSB opublikowany w serii Źródła Monastyczne pt. "Reguła Mistrza. Reguła św. Benedykta"