5 sierpnia tego roku papież Franciszek po raz drugi w czasie swojego pontyfikatu odwiedzi sanktuarium w Fatimie w Portugalii, przy okazji podróży na Światowe Dni Młodzieży w Lizbonie. Fatima, miejsce o międzynarodowej renomie, co roku przyjmuje wiele tysięcy przyjezdnych, a od roku 1917, czyli od objawień maryjnych odwiedziło ją wielu papieży.
Papież Franciszek i Fatima
Według doniesień biskupa José Ornelasa Carvalho, biskupa Leiria-Fatimy, papież powiedział do organizatorów ŚDM: “Nawet jeśli przyjadę na wózku inwalidzkim, przyjadę na pewno“. Biorąc pod uwagę ograniczenia ruchowe 86-letniego papieża i jego kłopoty z kolanem, liczącą około 130 km trasę między Lizboną a Fatimą można by pokonać helikopterem, podsunął biskup. Stolica Apostolska jeszcze nie podjęła decyzji w tej sprawie.
Po wstąpieniu na tron św. Piotra przybyły z Argentyny papież nawiązał szczególną więź z Fatimą. Na jego prośbę ówczesny patriarcha Lizbony, kardynał José Policarpo, 13 maja 2013 roku przewodniczył zawierzeniu tego pontyfikatu Matce Bożej.
Następnie 25 kwietnia 2018 roku, podczas audiencji generalnej, Franciszek pobłogosławił i koronował figurę Matki Bożej Fatimskiej przeznaczoną dla jednej z włoskich parafii.
W miesiąc po wybuchu wojny w Ukrainie, w czasie celebracji pokutnej 25 marca 2022 roku w bazylice Świętego Piotra, papież z Argentyny postanowił zawierzyć Rosję i Ukrainę niepokalanemu Sercu Maryi, w myśl sławnej “drugiej tajemnicy” Fatimskiej. W tym samym dniu jego wysłannik kardynał Konrad Krajewski dokonał takiego samego zawierzenia w sanktuarium w Fatimie.
Papieże pielgrzymujący do Fatimy
Przed Franciszkiem trzej papieże stanęli na ziemi Cova da Iria. Pierwszy z nich, Paweł VI, dotarł tam 13 maja 1967 roku, z okazji pięćdziesiątej rocznicy objawień, oficjalnie uznanych przez Kościół katolicki w 1930 roku. Papież złożył w darze Matce Bożej różańcowej “złotą różę”.
Jan Paweł II z kolei odwiedził Fatimę trzykrotnie (w 1982, 1991 i 2000 roku). Karol Wojtyła czuł się szczególnie związany z portugalskim sanktuarium od czasu zamachu, z którego ledwie uszedł z życiem 13 maja 1981 roku, na placu Świętego Piotra. Polski papież, zaskoczony zbieżnością dat, widział tu znak, że Matka Boża zmieniła tor śmiercionośnego pocisku, wystrzelonego przez wynajętego mordercę.
Rok później, 13 maja 1982 roku, papież osobiście udał się do Fatimy, żeby wyrazić swoją wdzięczność Matce Bożej. Jan Paweł II był tam znowu dziewięć lat później, 12 i 13 maja 1991 roku; i wreszcie 12 i 13 maja 2000 roku, żeby odprawić mszę beatyfikacyjną trojga widzących.
W końcu jego następca Benedykt XVI odwiedził Fatimę w maju 2010 roku, z okazji dziesiątej rocznicy beatyfikacji pastuszków. Ale jeszcze jako kardynał Joseph Ratzinger, prefekt Dykasterii Nauki wiary, udał się tam na polecenie papieża Jana Pawła II, by ujawnić trzecią i ostatnią tajemnicę objawień Fatimskich, przy okazji Wielkiego Jubileuszu 2000 roku.
Papieże i tajemnice Fatimskie
Szczególną więź portugalskiego sanktuarium ze Stolicą Piotrową częściowo tłumaczy historia papieży i sławnych “trzech tajemnic Fatimskich”. Matka Boża objawiła te trzy tajemnice pastuszkom: pierwsza z nich była wizją piekła; druga prośbą o zawierzenie Rosji jej niepokalanemu Sercu; trzecią apokaliptyczną wizją papieża w zrujnowanym mieście.
W drugiej “tajemnicy”, opisującej nową wojnę, straszniejszą niż pierwsza wojna światowa, Matka Boża poprosiła o zawierzenie jej Rosji, aby ten kraj nie rozciągnął “swoich błędów na cały świat” niszcząc narody. “Jeśli moje prośby zostaną spełnione, powiedziała Matka Boża, Rosja się nawróci i zapanuje pokój”.
Po zapoznaniu się z tym ostrzeżeniem Pius XII potraktował je poważnie i 31 października 1942 roku, w czasie trwania drugiej wojny światowej, zawierzył świat niepokalanemu Sercu Maryi, nie wymieniając jednak oddzielnie Rosji. Dziesięć lat później, 7 lipca 1952 roku, papież odnowił to zawierzenie, wymieniając tym razem “wszystkie ludy Rosji“.
Następnie Paweł VI, zaraz po wstąpieniu na Stolicę Piotrową, odpowiadając na prośbę biskupów o nowe zawierzenie Rosji w czasie Zimnej Wojny, dokonał tego zawierzenia 21 listopada 1964 roku. W tym samym duchu Jan Paweł II przewodniczył “aktowi zawierzenia” świata 7 czerwca 1981 roku w Rzymie, który odnowił 13 maja 1982 roku w Fatimie i 25 marca 1984 roku na placu Świętego Piotra w łączności ze wszystkimi biskupami świata.
“Trzecia tajemnica”, o której także wiele napisano, mówi o prześladowaniu Kościoła i następcy św. Piotra. Tajemnicę tę ujawniono późno, dopiero 26 czerwca 2000 roku, na prośbę Jana Pawła II. Kardynał Joseph Ratzinger ujawnił ją i opatrzył komentarzem teologicznym. Niemiecki prefekt wyjaśnił między innymi, że nie chodzi tu o pesymistyczny film o przyszłości, ale że tajemnica ta zachęca do “mobilizacji sił, żeby wszystko przemienić w dobro”.
Czwarta tajemnica fatimska?
Benedykt XVI nawet po swojej rezygnacji z funkcji papieża wracał do tej tajemnicy, której był emisariuszem. W liście z 15 marca 2016 roku do historyka Yvesa Chirona, zacytowanym w jego książce Fatima Prawdy i legendy (wydawnictwo Artège, 2017), już jako papież emeryt, w odpowiedzi na zarzuty pewnych grup katolickich zapewnił, że “czwarta tajemnica Fatimska nie istnieje“.
Dziś świętujemy...