Jeśli ta teoria się potwierdzi, będzie to odkrycie na miarę Nagrody Nobla. Trzeba będzie zrewidować obowiązującą dziś tezę, że gatunek ludzki ma wielu protoplastów (poligenizm). Będzie to też znaczyło, że historia homo sapiens zaczęła się 900 tys. lat temu – a nie, jak przyjmuje się obecnie, znacznie wcześniej.
Co ciekawe, kiedy się czyta ustalenia różnych zespołów genetyków z ostatnich lat, trudno uciec przed skojarzeniami z biblijnym opisem stworzenia człowieka.
Ważne „śmieci”
W styczniu 2000 r. prezydent USA Bill Clinton oraz premier Wielkiej Brytanii Tony Blair ogłosili na wspólnej konferencji prasowej, że międzynarodowej grupie naukowców udało się zmapować genom człowieka. Tamto badanie owocuje do dzisiaj kolejnymi odkryciami.
Inny zespół badaczy odkrył później, że tylko ok. 2% ludzkiego DNA odpowiada za syntezę białek, z których zbudowany jest organizm człowieka. Z pozostałego, „śmieciowego” DNA można jednak dowiedzieć się mnóstwa rzeczy o przeszłości ludzkości. Zawiera ono bowiem zapisaną historię mutacji, które miały miejsce w przeszłości gatunku homo sapiens, a które każdy z nas dostaje w spadku po przodkach.
Dwoje polskich uczonych: prof. Anna Gambin, bioinformatyczka z Uniwersytetu Warszawskiego, i prof. Paweł Stankiewicz, genetyk z Baylor College of Medicine w USA, badając „śmieciowe” DNA dokonali przełomowego odkrycia w sprawie pochodzenia człowieka. Opowiedzieli o nim w rozmowie z Radiem Naukowym: Genetyczny Adam – to on dał początek kluczowej mutacji?
Minus dwa chromosomy
Ludzie mają po 46 chromosomów, a małpy człekokształtne (np. goryl, szympans, orangutan) – po 48 chromosomów. U człowieka musiało więc kiedyś dojść do zmniejszenia się liczby chromosomów. Właśnie to zjawisko stało się przedmiotem dociekań polskich badaczy.
Chromosomy musiały się kiedyś połączyć. Analizując „sklejenia” wewnątrz chromosomów i wykorzystując skomplikowaną metodologię z zakresu najnowszych odkryć genetyki i informatyki badacze ustalili, że ok. 900 tys. lat temu doszło do zmniejszenia się liczby chromosomów z 48 do 47. Nastąpiła wtedy także utrata części materiału genetycznego. Zdarzenie to wystąpiło tylko jeden raz w historii ludzkości – bo każdy człowiek ma „sklejenie” dokładnie w tym samym miejscu w DNA. Wniosek? Wszyscy ludzie mają ten sam rodowód i pochodzą od jednego praojca!
Mądrzejsi, atrakcyjniejsi
Mutacja wytworzyła barierę reprodukcyjną pomiędzy człowiekiem a małpami człekokształtnymi. Krzyżówki tych dwóch gatunków dawały niepłodne potomstwo, podobnie jak np. niepłodne są muły, czyli krzyżówki konia i osła. Genetycy sugerują, że zmniejszenie się liczby chromosomów miało miejsce u samca. Ponieważ kuzyni krzyżowali się ze sobą, w trzecim pokoleniu i kolejnych pojawiły się osobniki z 46 chromosomami. To właśnie był moment założycielski gatunku homo sapiens!
Wspomniane zmiany genetyczne niosły liczne korzyści ewolucyjne. Nowo powstałe istoty były „bardziej dwunożne”, to znaczy łatwiej i chętniej przybierały postawę wyprostowaną. Były też bardziej inteligentne. Mogły więc rozpoznawać się nawzajem wśród innych osobników i chętniej się łączyć w pary. „Błysk w oku, wysmukła sylwetka… Mogli zwracać uwagę” – żartowała prof. Anna Gambin w rozmowie z Radiem Naukowym.
Rajska dolina
Wyniki badań Polaków współgrają z odkryciem międzynarodowego zespołu uczonych, którego wyniki opublikowano we wrześniu 2023 r. w piśmie Science. Zespół zbadał sekwencje genetyczne ponad 3000 współcześnie żyjących osób i doszedł do wniosku, że pomiędzy 900 a 800 tys. lat temu cała populacja człowieka nie wynosiła więcej niż 1300 osobników. W gazetach i portalach internetowych można było wtedy przeczytać omówienia tego badania pod sensacyjnymi tytułami typu: Ludzkości groziło wyginięcie lub Był czas, że niemal wyginęliśmy.
Na ziemi panowały wtedy bardzo niesprzyjające warunki do życia, więc możliwe, że ta właśnie malutka grupa praludzi przeżyła dlatego, że zamieszkiwała jakąś przyjazną dla życia „rajską dolinę”. Co ciekawe, początek „wąskiego gardła” populacji homo sapiens pokrywa się w czasie z pojawieniem się genetycznego „Adama” z wyliczeń polskich uczonych.
źródło: Genetyczny Adam – to on dał początek kluczowej mutacji?
Dziś świętujemy...