(bardzo) Wielka Lechia?
Zwolennicy teorii Wielkiej Lechii, czyli starożytnego imperium Słowian, które miało sięgać od Bałtyku aż do Bliskiego Wschodu, podają jako dowód na jej istnienie m.in. fakt, że słowo Lechi pojawia się dwa razy w Starym Testamencie:
w Księdze Samuela:
Pewnego razu zebrali się Filistyni w Lechi. Była tam działka pola pełna soczewicy. Kiedy wojsko uciekało przed Filistynami, on [Samuel – przyp. red.] pozostał na środku działki, oswobodził ją i pobił Filistynów. Pan sprawił wtedy wielkie zwycięstwo (2 Sm 23, 11-12)
oraz w Księdze Sędziów:
Wybrali się następnie Filistyni, aby rozbić obóz w Judzie, najazdy zaś swoje rozciągnęli aż do Lechi. Rzekli wtenczas do nich mieszkańcy Judy: «Dlaczego wystąpiliście przeciwko nam?» «Przyszliśmy pojmać Samsona – odpowiedzieli – aby mu odpłacić za to, co nam uczynił». (…) Związali go więc dwoma nowymi powrozami i sprowadzili ze skały. Gdy tak znalazł się w Lechi, Filistyni krzycząc w triumfie wyszli naprzeciw niego, ale jego opanował duch Pana, i powrozy, którymi był związany w ramionach, stały się tak słabe jak lniane włókna spalone ogniem, a więzy poczęły pękać na jego rękach. Znalazłszy więc szczękę oślą jeszcze świeżą, wyciągnął po nią rękę, uchwycił i zabił nią tysiąc mężów. Rzekł wówczas Samson: «Szczęką oślą ich rozgromiłem. Szczęką oślą zabiłem ich tysiąc». Gdy przestał mówić, odrzucił szczękę i nazwał to miejsce Ramat-Lechi. Następnie odczuł wielkie pragnienie i zwrócił się do Pana modląc się: «To Ty dokonałeś wielkiego ocalenia ręką swego sługi, a oto teraz albo przyjdzie mi umrzeć z pragnienia, albo wpaść w ręce nieobrzezanych». Wtenczas Bóg rozwarł szczelinę, która jest w Lechi, tak że wyszła z niej woda. (Sdz 15, 9-19)
Szczęka i rozpadlina
Przyjrzyjmy się tej sprawie. Po hebrajsku lechi (לחיים) znaczy „policzki”, „szczęki”, „jama ustna”. W Starym Testamencie to słowo występuje jeszcze kilka razy, m.in. w Księdze Powtórzonego Prawa we fragmencie dotyczącym składania ofiar:
Takie zaś będzie prawo kapłanów wobec ludu, wobec składających rzeźną ofiarę: jeżeli to będzie wół czy owca, to odda się kapłanowi łopatkę, obie szczęki i żołądek.
Słowo lechi stosowane jest także na określenie rozpadliny w ziemi. Co ciekawe, polskie słowo „czeluść”, oznaczające dzisiaj jedynie otwór w ziemi albo głębinę, w języku staropolskim oznaczało również zwierzęcą paszczę albo ludzkie usta. Echo utożsamienia tych znaczeń mamy dzisiaj w synonimicznym słowie „jama”, którego używamy dziś w dwóch związkach wyrazowych: „jama w ziemi” i „jama ustna”.
Wielka Paszcza
Podsumowując: w Księdze Samsona Lechia to nazwa miejscowa, która została nadana temu miejscu z dwóch przyczyn: z powodu wyczynu Samsona dokonanego oślą szczęką oraz dlatego, że wytrysnęło tam źródło z ziemnej rozpadliny.
Autor łacińskiego tłumaczenia Pisma Świętego, czyli Wulgaty, dodał to wyjaśnienie w swoim tekście. Tym tropem poszedł również ks. Jakub Wujek, tłumacząc ten fragment z języka łacińskiego na polski:
Przyciągnąwszy tedy Philistynowie do ziemie Juda, położyli się obozem na miejscu, które potem nazwano Lechi, to jest czeluść.
Wygląda więc na to, że gdyby chcieć mówić o Wielkiej Lechii w Starym Testamencie, to gwoli precyzji i językowej poprawności należałoby raczej mówić o Wielkie Paszczy albo Wielkiej Dziurze. Niestety, nie miała ona nic wspólnego z naszymi słowiańskimi przodkami.
źródło: „Czy Pismo Święte wspomina o dawnym Imperium Lechitów?” na portalu Histmag.org
Dziś świętujemy...