Ani ciemne, ani mroczne
Sformułowanie mroki średniowiecza chyba już na dobre odeszło do lamusa. Teraz pora na zrewidowanie wyobrażeń na temat tego, jak wyglądały kościoły w średniowieczu. Te budowle wcale nie były mroczne i ponure. Przeciwnie – pełne były światła i kolorów.
Mity dotyczące średniowiecznej architektury obalają w portalu The Conversation prof. José Alberto Moráis Morán i prof. María Dolores Teijeira Pablos z Uniwersytet w León w Hiszpanii. Jest to epoka, którą w kinie, telewizji, literaturze i malarstwie zwykle wyobraża się jako mroczną i złowrogą, targaną chorobami, które spustoszyły Europę, z brudnymi, niezdrowymi miastami i budynkami – zauważają historycy.
Na przykład w filmie Imię róży na podstawie bestsellera Umberto Eco kościoły i klasztory są ponure i chłodne. Podobnie surowa i ciemna jest romańska architektura w serialu Filary ziemi. Także katedrę Notre Dame w Paryżu przedstawiono w powieści Victora Hugo Dzwonnik z Notre Dame i jej ekranizacjach jako smętną, złowrogą i odstręczającą. Do tego dodajcie obowiązkowe błotniste ulice dookoła kościoła, zimne pałace, nieoszlifowane kamienne mury i ogólnie depresyjną atmosferą.
Rzeczywistość była inna. Ze źródeł pisanych, wykopalisk i oględzin budowli wyłania się zaskakująco kolorowy obraz ówczesnych budowli sakralnych. Bardzo pomocne były techniki rekonstrukcji cyfrowej.
Niemal luksusowo
Wiele kościołów wczesnego średniowiecza było pomalowanych na jasne kolory. Upływający czas zatarł te barwy i zniszczył delikatne malowidła ścienne. Zniszczeniu uległo też wyposażenie.
Badacze zrekonstruowali m.in. bazylikę św. Piotra, wzniesioną w IV w. w Watykanie przez cesarza Konstantyna Wielkiego (świątynia została później zburzona i zastąpiona obecną). Wnętrze kościoła było kolorowe, a dzięki dużym oknom – przestronne i jasne. Wyposażono je wystawnie: marmurem, mozaikami i tkaninami, podkreślając smukłe proporcje kolumn. Miejsca, do których słabiej docierało światło słoneczne, rozświetlał blask świec i lamp. Wszystko to robiło wręcz luksusowe wrażenie.
Strzeliste i wielobarwne
Pamiętajmy, że kościoły inaczej wyglądały w pierwszych wiekach średniowiecza, a inaczej pod jego koniec. Pierwsze były bardziej masywne, a późniejsze, gotyckie – strzeliste, z dużymi oknami i wielobarwnymi witrażami.
Wielkie gotyckie katedry we Francji – w tym Notre Dame w Paryżu i katedra w Amiens – zostały dokładnie zbadane przez Stephena Murraya i Andrew Tallona przy użyciu technik laserowych i analizy strukturalnej. Efekty tych badań są kluczowe w ustaleniu tego, w jaki sposób należy odbudować te kościoły, zwłaszcza Notre Dame, poważnie zniszczoną przez pożar w 2019 r.
Dziś wiemy, że sztuka średniowieczna była kolorowa i żywa – podsumowują prof. José Alberto Moráis Morán i prof. María Dolores Teijeira Pablos.
Zobacz filmową rekonstrukcję bazyliki św. Piotra w Watykanie z IV wieku:
źródło:The Conversation
Dziś świętujemy...