Abp Gądecki: Kościół nie jest ani po lewej, ani po prawej stronie sceny politycznej

Kościół powinien z dystansem odnosić się do polityki. Ma swoją własną drogę, a jest to droga Ewangelii. Natomiast księża dobrowolnie rezygnują z utożsamiania się z jakąkolwiek partią po to, aby służyć wszystkim. Zdaje się, że księża powoli zaczynają to rozumieć.

Marcin Przeciszewski/KAI: Co sprawiło, że tegoroczne zgromadzenie plenarne CCEE (Rada Konferencji Episkopatów Europy – Consilium Conferentiarum Episcoporum Europae) odbywa się w Poznaniu? W jaki sposób mieszkańcy stolicy Wielkopolski a także Kościół poznański będzie towarzyszyć temu spotkaniu?

Abp Stanisław Gądecki: Są dwa motywy, którymi kierowałem się proponując Poznań: 1050-lecie powstania naszej diecezji oraz 100-lecie niepodległości Polski. Zaprosiłem członków CCEE, m. in. po to, aby mogli poznać naszą tożsamości, umiłowanie wolności oraz religijność, która ma dawne korzenie i wciąż jest mocno osadzona w społeczeństwie.

Czytaj także:
Biskupi też potrafią robić selfie

KAI: Tematem obrad poznańskich jest „Duch solidarności w Europie”. O czym konkretnie będzie mowa, jakie będą główne zagadnienia dyskutowane przez przewodniczących Episkopatów? Czy chodzi bardziej o solidarność, w rozumieniu solidarności z ludźmi potrzebującymi i ubogimi czy o solidarność Europejską, która zdaje się dziś przeżywać kryzys?

Głównym tematem spotkania w Poznaniu są solidarność i wolontariat. Potrzebujemy nieustannie wracać do idei Solidarności, która również wyrasta z chrześcijaństwa.

KAI: Jak rozumiem, temat ten został zainicjowany przez Księdza Arcybiskupa?

Owszem. Prosiłem aby podjąć te oba tematy: wolontariat i solidarność. Wolontariat jest wewnętrzną cechą kultury europejskiej i znakiem darmowej miłości wobec ludzi cierpiących, ludzi w potrzebie. Również jest ważnym narzędziem edukacji na rzecz budowania bardziej zwartego społeczeństwa, gotowego do przepowiadania Ewangelii.

Drugim punktem obrad jest solidarność. Ma ona duże znaczenie w nawiązaniu do coraz bardziej szerzącego się indywidualizmu. Zauważa się wręcz zanik poczucia solidarności. Powoduje to, że ludzie, choć im nie brakuje tego co konieczne pod względem materialnym, czują się nieraz bardzo osamotnieni, zostawieni samym sobie i pozbawieni uczuciowego wparcia. Jeśli Europa ma być przeżywana jako rodzina narodów, to Kościół może wnieść olbrzymi wkład, również dzięki takim instytucjom jak CCEE.

KAI: A czy tematem rozmów Księży Biskupów będzie również solidarność europejska? Czy to nie jest wyzwanie także dla Kościoła?

Trzeba promować solidarność międzyludzką oraz oczywiście solidarność między krajami Europy. Nigdy rozwój cywilizacyjny nie jest jednak jednokierunkowy. Nie jest tak, że jak raz coś dobrego się zakorzeni, to będzie się rozwijać. Wszystko przeżywa różne próby i tak jest dziś z solidarnością.

KAI: Św. Jan Paweł II apelował wielokrotnie, aby Europa była „wspólnotą Ducha” i by nie zapominała o swym chrześcijańskim dziedzictwie oraz twórczo z niego korzystała. Od śmierci papieża Wojtyły upłynęło 13 lat. O co dziś powinien najbardziej apelować Kościół w Europie?

Najistotniejszą sprawą – wobec sekularyzacji i narzucania antropologii bez Boga – jest odwrót od tego sposobu myślenia. Na polu filozoficznym potrzebna jest odpowiedź na nihilizm i relatywizm, obecne w teorii poznania i w moralności. Bowiem skutkuje to pragmatyzmem a nawet cynicznym hedonizmem w sferze życia codziennego.

Odpowiedzią może być tylko dojrzała wiara. Nic cenniejszego nie mamy do ofiarowania Europie niż dojrzałą wiarę.

KAI: A jaką rolę w tym procesie może odegrać Kościół z Polski?

Skoro dzisiejsza sytuacja Europy jest właśnie taka, katolicy w Polsce rozumiejąc tę sytuację winni podejmować wysiłki w kierunku zdobycia dojrzałej wiary. Dojrzałej, to znaczy takiej, która jest również misyjna. Potrzebne jest przejście od wiary podtrzymywanej społeczną tradycją, do wiary bardziej osobistej, dojrzałej, oświeconej i płynącej z głębokiego przekonania. Tylko w taki sposób Polska będzie w stanie pomóc Europie.

Nie jesteśmy w stanie pomóc w sensie ekonomicznym czy technicznym. Dlatego najdoskonalszą pomocą, jaką może świadczyć Europie Kościół w Polsce, jest właśnie dojrzała wiara.

Ważne jest to, że Kościół w Polsce ma głębokie korzenie i może przechodzić przez okresy kryzysu i rozwoju. Tak jak drzewo, któremu jesienią usychają niektóre gałęzie i opadają liście. Ale inne rodzą się na wiosnę – i tak jest też z Kościołem. Pod warunkiem, że to drzewo ma mocne zakorzenienie, że Kościół ma ducha, tego samego, który był w Chrystusie. A gdyby był kierowany przez jakiegokolwiek innego ducha, uschnie.

KAI: A czy biskupi z innych krajów europejskich dostrzegają nasze słabości?

Statystyki są po naszej stronie, gdyż pokazują skalę ochrzczonych oraz praktykujących. Ale jednocześnie widać – i biskupi z zewnątrz to dostrzegają – że w Polsce postępuje sekularyzacja.

Wielokrotnie też mówiłem, że Kościół powinien z dystansem odnosić się do polityki. Kościół i polityka, to nie są te same drogi. Kościół nie jest ani po lewej, ani po prawej stronie sceny politycznej, ani nawet nie jest w środku. Ma swoją własną drogę, a jest to droga Ewangelii.

Uczestniczyć w polityce mogą i powinni katolicy świeccy, gdyż ich celem jest przekształcanie rzeczywistości świeckiej w duchu chrześcijańskim – tak aby coraz bardziej przypominała Królestwo Boże. Dlatego angażują się w różnych zrzeszeniach czy partiach politycznych.

Natomiast księża dobrowolnie rezygnują z utożsamiania się z jakąkolwiek partią po to, aby służyć wszystkim. Kościół jest drogą nawrócenia dla każdego i przestrzenią budowania wspólnoty. Tymczasem partie zazwyczaj prowokują ostrą walkę. Zdaje się, że księża powoli zaczynają to rozumieć.

Czytaj także:
Księża i polityka – co im wolno, a czego nie?

KAI: Z pewnością podczas obrad „wypłynie” kwestia przyjmowania uchodźców i migrantów. Czy Kościół w Polsce nadal podtrzymuje propozycję otwarcia korytarzy humanitarnych dla uchodźców? Jaki jest stan rozmów z władzami w tej sprawie?

Rządy mają prawo do podjęcia działań przeciwko nielegalnej emigracji. Ale należy pamiętać o tej podstawowej różnicy, jaka zachodzi pomiędzy uchodźcami, którzy uciekają z kraju z przyczyn politycznych, religijnych, etnicznych czy innych form prześladowania, a osobami, które szukają nielegalnego wejścia do danego kraju, tymi, którzy wyjeżdżają, aby polepszyć swoją sytuację materialną.

Ale – jak głębiej sięgnąć – powstaje pytanie, dlaczego człowiekowi z Afryki, który żyje w nędzy, zabraniać poszukiwania lepszego miejsca i lepszej pracy. Przecież Polakom tego nie zabraniamy. Jest to delikatny punkt.

Chrześcijaństwo nieustannie podkreśla, że jesteśmy jedną rodziną ludzką. Wszyscy też mamy takie same prawo do korzystania z dóbr ziemi, których przeznaczenie jest powszechne. Nie ma takiego argumentu, na podstawie którego moglibyśmy odmówić przyjmowania uchodźców czy innych potrzebujących. To tak, jakby odbierać chleb drugiemu człowiekowi.

KAI: A jak to należy odnieść do sytuacji w Polsce?

Nie została u nas rozwiązana kwestia przyjmowania uchodźców, lecz wyłącznie pomocy im na miejscu, w tych krajach, gdzie żyją. Rząd tłumaczy, że uchodźcy zagrażają naszemu bezpieczeństwu, a poprzez środki przekazu stara się w Polakach umocnić to przekonanie.

Ale jest to tylko część prawdy. A druga jej część jest taka, że ludzie, którzy przybywają, przynoszą nowe bogactwa i zyski dla danego kraju. Wnoszą też swoją tożsamość i bogactwo swej kultury.

Kiedy próbujemy rozmawiać z rządem nt. przyjmowania uchodźców, to rozmowy te kończą się zawsze jedną odpowiedzią: „Pomagamy na zewnątrz, nie chcemy narażać bezpieczeństwa Polaków, przyjmując tutaj uchodźców”. Nawet kiedy idzie o korytarze humanitarne, to rząd odbija piłeczkę mówiąc: „Zaprosimy stu, a za chwilę przyjedzie ich tysiąc”.

Jest to szczególnie źle odbierane w tych krajach, gdzie ludzie pamiętają pomoc, jaką świadczyli Polakom, wtedy kiedy byliśmy w potrzebie. Usiłowania, jakie podejmowałem do tej pory, spaliły na panewce.

Czytaj także:
Korytarze humanitarne. Czym tak naprawdę są?

KAI/ks