Ciekawe bardzo, że św. Meliton porusza temat tego, czy ten sam Bóg działa w Starym i Nowym Testamencie
Przekazując darowiznę, pomagasz Aletei kontynuować jej misję. Dzięki Tobie możemy wspólnie budować przyszłość tego wyjątkowego projektu.
Istnieje wiele tekstów autorów wczesnochrześcijańskich, do których odnoszą się Ojcowie Kościoła, a które odnaleziono stosunkowo niedawno. Na dzieła takie jak Didache lub Nauka dwunastu apostołów, czy autentyczne listy św. Ignacego z Antiochii często powoływano się z należną rewerencją, jednak często na ich ślad natrafiono dopiero w ostatnich stuleciach, znajdując je schowane w zakamarkach starych bibliotek.
Czytaj także:
Dlaczego Jezus po zmartwychwstaniu złożył chustę, która okrywała Jego twarz w grobie?
Jeden z takich odkrytych dość niedawno manuskryptów zawiera najstarszą znaną nam homilię odnoszącą się do świąt Zmartwychwstania Pańskiego.
W 1940 r. naukowiec Campbell Bonner opublikował tłumaczenie tekstu św. Melitona z Sardes pt. O Wielkanocy. Św. Meliton był niezwykle barwną postacią – urodził się w greckiej części cesarstwa rzymskiego i przyjął chrześcijaństwo jako konwertyta z judaizmu. Był biskupem w zachodniej części Azji Mniejszej i zmarł w roku 180. O jego tekstach wspominają np. św. Klemens z Aleksandrii i św. Hieronim, a także inni znaczący pisarze wczesnego okresu chrześcijaństwa, jak Euzebiusz, Orygenes czy Tertulian.
Święty Meliton znany był jako mąż świątobliwy i prorok (którym to terminem pierwsi chrześcijanie określali szczególnie charyzmatycznych kaznodziejów, por. List do Efezjan 4, 1). Homilia Paschalna jest doskonałym przykładem na to, jak Ojcowie Kościoła ukazywali spójność Starego i Nowego Testamentu.
Św. Meliton żył w czasach, kiedy spójność ta była dla wielu daleka od oczywistości! Dość znaczna liczba wyznawców Chrystusa uważała, że Stary Testament był chrześcijanom niepotrzebny; wszak sam Jezus oznajmił, że nie przyszedł znieść prawo, lecz je wypełnić. Niektórzy z autorów poszli dalej i głosili, że Bóg Starego Testamentu był całkowicie różny od Boga Nowego Przymierza.
Z drugiej jednak strony, idąc za przykładem autorów Nowego Testamentu, Ojcowie Kościoła wskazywali, w jaki sposób Stary Testament jest zapowiedzią życia i działalności Jezusa. Jak twierdził św. Augustyn, „to, co nowe ukryte jest w tym co dawne, zaś to, co dawne odnajdywane jest w tym, co nowe”.
W swoim tekście poświęconym Wielkanocy, to samo myślenie służy św. Melitonowi do ukazania związku pomiędzy starotestamentalną Paschą i ofiarą, którą Chrystus składa na krzyżu. Autor pisze, że „tajemnica Paschy jest nowa i stara zarazem… Jest stara, jeśli chodzi o prawo, lecz nowa w odniesieniu do Ewangelii; czasowa, jeśli chodzi o jej rodzaj, wieczna jeśli chodzi o łaskę; niedoskonała w odniesieniu do ofiary składanej z baranka oraz doskonała przez ofiarę złożoną przez naszego Pana; śmiertelna z powodu złożenia do grobu i nieśmiertelna z racji zmartwychwstania”.
Św. Meliton wspomina Paschę, podczas której Bóg zesłał ostatnią plagę na Egipt – oto anioł zagłady miał zabić wszystkich pierworodnych, zachowując jedynie te rodziny, które oznaczyły krwią baranka ofiarnego odrzwia swoich domostw. Św. Paweł mówi o Jezusie jako o Baranku paschalnym (1 List do Koryntian 5, 7). Podobnie traktuje Jezusa św. Jan, autor Księgi Apokalipsy.
Św. Meliton idzie dalej, podkreślając, że nie tylko baranek paschalny był zapowiedzią ukrzyżowanego Chrystusa, lecz że w pewnym sensie zbawcza śmieć Chrystusa na krzyżu była częścią już pierwszej Paschy!
Św. Meliton pisze:
Powiedz mi, Aniele, co cię powstrzymało? Ofiara z baranka czy życie Pana? śmierć baranka czy zapowiedź Pana? krew baranka czy Duch Pana? Jest oczywiste, że powstrzymało cię to, iż ujrzałeś tajemnicę Pana – jak ,,życie Pana” dokonywującą się w baranku, życie Pana, w ofiarowaniu baranka, zapowiedź Pana w śmierci baranka.
Autor kontynuuje w dalszej części tekstu:
Zaiste, zbawienie Pańskie i prawda były już obecne jako zapowiedź w ludzie Izraela, a nauki Ewangelii z góry już zwiastowało Prawo. Lud Izraela był jakby pierwszym zarysem planu, a Prawo jakby zapisaną przypowieścią, Ewangelia jest zaś wyjaśnieniem i wypełnieniem Prawa … Model był więc cenny, póki nie nadeszła rzeczywistość, a przypowieść – godna podziwu, póki nie została wyjaśniona.
Św. Meliton rozprawia się także z tymi, którzy przeczą, iż ten sam Bóg działa w Starym i Nowym Testamencie. Ukazuje, że to ten sam Bóg, który „w niebie stworzył anioły … który wiódł do Egiptu … który do ciebie przyszedł, który leczył twoich chorych i twoich zmarłych wskrzeszał”.
W okresie wielkanocnym, kiedy nadal wspominamy zmartwychwstanie Pana Jezusa, św. Meliton pomaga nam ujrzeć to wydarzenie jako kulminację historii zbawienia, obejmujące także całą dawną przeszłość, w której żył już i działał ten sam nasz Pan. Św. Meliton w swojej homilii O Wielkanocy uświadamia nam, że to, co nowe ukryte jest w tym, co dawne.
Czytaj także:
Po zmartwychwstaniu będziemy mieć płeć? I jakie będzie nasze ciało? Pytamy ks. Grzegorza Strzelczyka
