Położył przed tobą ogień i wodę, po co wyciągniesz rękę? [komentarz do czytań]

Słyszymy dziś w liturgii fragment księgi zwanej Mądrością Syracha. To niezwykle ciekawy zbiór różnorodnych sentencji mądrościowych, dotyczących różnych dziedzin życia, powstały na początku II w. przed Chrystusem. Znamy go przede wszystkim z tekstu greckiego Septuaginty, choć XIX i XX wiek przyniosły odkrycia pozwalające ustalić większość oryginalnego hebrajskiego tekstu księgi.

Pierwsze zdanie czytanego w dzisiejszą niedzielę fragmentu brzmi: „Jeżeli zechcesz, zachowasz przykazania, a dochowanie wierności zależy od Jego upodobania”. To jedno z możliwych tłumaczeń greckiego tekstu. Inne wydają się precyzyjniejsze: „Jeśli tylko chciał będziesz, zachowasz przykazania; sprawą chętnego wyboru dochowanie wiary”. Albo: „Jeśli chcesz, będziesz zachowywał przykazania, a wierność będzie owocem twej dobrej woli”. Tekst hebrajski ma swoje uzupełnienie: „Jeśli zechcesz, zachowasz przykazania i potrafisz wypełnić Jego wolę. Jeśli dochowasz Mu wierności, także ty będziesz żył”. Zarówno wersja grecka, jak i pierwotna hebrajska, podkreśla wolność człowieka w zachowywaniu Bożych przykazań. To wolny wybór, osobista decyzja, prowadzi człowieka drogą wierności Bogu. Pojęciem kluczowym są tu p r z y k a z a n i a. Czym one są?

Biblia pełna jest wskazówek dotyczących zachowywania Bożych przykazań. Przy czym pojęcie: „przykazanie” (hebr. micwa) nie dotyczy wyłącznie – wbrew naszym skojarzeniom – dziesięciorga przykazań (Dekalogu), ale wszystkich nakazów i zakazów zawartych w Torze (Pięcioksięgu). W Biblii znajdziemy wiele synonimów pojęcia „przykazań”, pomagających zrozumieć istotę Bożego Prawa. Doskonałym tego przykładem jest Psalm 119 – najdłuższy w Biblii, liczący aż 176 wersetów – gdzie w każdym wersecie obecny jest jakiś synonim pojęcia „przykazania”: prawo, pouczenia, drogi, ustawy, nakazy, wyroki, słowa, obietnice...

W Torze znajduje się 613 przykazań. Podzielone są na 248 nakazów i 365 zakazów. Żydzi uznają Torę za kodeks Boskiego Prawa, zawartego w 613 przykazaniach obecnych w jej tekście. Dla religijnego Żyda celem studiowania Tory jest jak najlepsze wypełnianie Bożych przykazań. Talmud uczy: „Nie nauka jest istotą, ale czyn”.

Ten kontekst żydowskiej tradycji pozwala nam lepiej zrozumieć ogromny szacunek, jaki żywił Jezus dla przykazań i Bożego Prawa. Ucząc poszanowania każdej, nawet najmniejszej litery Tory, przestrzegając przed lekceważeniem przykazań, objawiał zarazem zaskakującą prawdę: w Nim Boże nakazy znajdują swe wypełnienie.

Dopiero On ukazuje ich ostateczny sens. Jezusowe słowa Kazania na Górze otwierają fascynującą perspektywę nowego życia. Przyniesie je, by podzielić się nim z ludźmi, zmartwychwstały Pan. W Nim Boże Prawo ostatecznie się wypełni.