Znak radości [notatki do Reguły Św. Benedykta]

Rozdział 15, Kiedy należy mówić „Alleluja” 1-4*

Liturgia poucza nas swymi znakami równocześnie delikatnymi i mocnymi – i to poucza prawie wyłącznie pośrednio, w ten sposób, że każe nam coś robić lub mówić (a nie w ten sposób, że liturgia odwraca się do nas jak nauczyciel od tablicy). Tym razem chodzi o jedno słowo – poświęcono mu osobny rozdział.

Słowo Alleluia jest związane z radością wielkanocną, paschalną. Jest ona nieprzerwaną nicią w służbie Bożej. Bez niej nie ma ani chrześcijaństwa, ani jego modlitwy, ani sakramentu Boga Żywego. Dlatego dotykamy tej nadprzyrodzonej radości także w tych oficjach, które muszą brzmieć żałobnie i powinny ćwiczyć w służbie Bożej nasz smutek i ból. Uczucia żałobne wybijają się wtedy chwilami na plan pierwszy, nawet nadają ton przejmującej czerni – a przecież i tak znajdują się w liturgii jedynie jako służki tej radości, że „żyje mój Odkupiciel” (Hi 19, 25), „twój brat zmartwychwstanie” (J 11, 23), zaś ja „będę oglądał dobra Pana w krainie żyjących” (Ps 26, 13). W liturgii wszystkie uczucia ludzkie są po to, aby ukazało się panowanie nadziei i radości nad nimi, w swoim czasie.

W tym kontekście pojawia się pytanie: „w jakich okresach śpiewa się Alleluja”? Nie zawsze bowiem mocny akcent radości paschalnej ma być obecny tak samo dosadnie. Widzimy jego nieustanną obecność w Okresie Wielkanocnym, to oczywiste. W ciągu roku wzmożenie tego tonu nastąpi w każdą niedzielę jako pamiątkę Wielkanocy. „W ciągu roku” znak Alleluja trwa w nabożeństwie nocnym – jak głos strażników oczekujących poranka. Jednak jest też czas, w którym Alleluja znika zupełnie – i nie zaskakuje to, że chodzi o Czterdziestnicę, czyli Wielki Post (Reguła nie wie jeszcze o Przedpościu.)

Fragment książki "Prosta droga, notatki do reguły św. Benedykta", Paweł Milcarek, Biblioteka Christianitas, Dębogora 2021

* Fragment "Reguły" św. Benedykta w tłumaczeniu o. Bernarda Turowicza OSB opublikowany w serii Źródła Monastyczne pt. "Reguła Mistrza. Reguła św. Benedykta"