Św. Teresa z Lisieux w okopach I wojny światowej

Podobnie jak w wielu kościołach we Francji i na całym świecie, także w kaplicy św. Józefa Karmelickiego (Saint-Joseph des Carmes) w Paryżu znajduje się figura św. Teresy od Dzieciątka Jezus i Najświętszego Oblicza. Jest to kaplica poświęcona w całości patronce misji, zaprojektowana wkrótce po jej kanonizacji w 1925 roku. „Aby ją udekorować” – wyjaśnia Jean de Saint-Chéron w swojej książce o Małej Teresie, dwaj malarze i bracia Paul i Amédée Buffet opracowali cykl siedmiu scen opowiadających o życiu świętej. Ostatni witraż przedstawia Teresę „na linii frontu, w godzinie szturmu, w okopie czternastym”.

Co I wojna światowa ma wspólnego ze św. Tereską, która zmarła w 1897 r. a beatyfikowana została w 1923 r.? Jeśli na froncie jaśniało jakieś światło nadziei, to była nim Mała Tereska. W błotnistych okopach karmelitańska zakonnica dawała nadzieję. Wiemy o tym dzięki listom, które francuscy żołnierze wysyłali z pola walki do samej Teresy lub do Matki Przełożonej, opowiadając o cudach dokonanych przez Boga pośród horroru walk, za wstawiennictwem przyszłej świętej.

Od 1898 roku sława młodej karmelitanki wyszła poza mury klasztoru. W tym samym roku opublikowano „Dzieje duszy” – jej duchowy dziennik, który stał się jedną z najpopularniejszych książek początku XX wieku. W 1907 r. biskup Bayeux zezwolił na publikację modlitwy o beatyfikację Teresy Martin. Był to początek ogromnego ruchu modlitewnego o wstawiennictwo kobiety, która obiecała: „Zobaczycie w chwili mojej śmierci, jaka kaskada róż spadnie na ziemię”. Wielu żołnierzy przybyło na front z wizerunkiem lub nawet relikwiami Teresy w torbie. I nie wahali się wołać do niej, gdy zbliżała się śmierć, niezależnie od tego, czy byli Francuzami, Niemcami, Belgami czy Anglikami.

Każdego dnia, począwszy od 7 września 1914 r., do Lisieux przychodziło do stu listów. Ci, którzy „wierzyli w niebo lub nie wierzyli w niebo [wzywali ją], aby towarzyszyła im przez cztery lata walk, które były jak piekło na ziemi”. Jeden z żołnierzy wspomina, jak chronił go „mały kwiat Jezusa”. Inny wyjaśnia, że poznał ją, ponieważ zakonnica w szpitalu uzdrowiła go, nakładając relikwię na jego ranę. Inny oświadczył, że był „dumny z tego, że mógł zaświadczyć o dobroci Boga i siostry Teresy dla biednego grzesznika” po tym, jak miał objawienie karmelitańskiej zakonnicy na polu bitwy. W innym miejscu przeczytamy, że pewien żołnierz napisał „Działo św. Teresy od Dzieciątka Jezus” na armacie, która spadła na niego, nie raniąc go. Poczta pantoflowa również miała wpływ, a żołnierze pisali z prośbą o obrazy i relikwie Małej Tereski.

Fragmenty listów można przeczytać na stronie archiwum Karmelu w Lisieux. To poruszające świadectwa. Pewien marynarz napisał: 

W 1916 roku do Watykanu wysłano nawet zbiór listów i petycji od żołnierzy, aby pokazać kult, jakim otaczali przyszłą świętą. Inicjatywa wyszła od Pierre'a Mestre, żołnierza stacjonującego w Lisieux przed wojną, który napisał do papieża Benedykta XV 24 lipca 1916 r.: 

Prośby płynące nie tylko od żołnierzy, ale też od tysięcy wiernych pozwoliły przyspieszyć proces beatyfikacyjny i pominąć pewien jego etap: nie trzeba było udowadniać opinii świętości wśród ludu Bożego.

Aby podziękować karmelitankom żołnierze wysyłali nie tylko listy. Przekazywali również zakonnicom sztandary i medale; wysyłano modele samolotów, statuetki żołnierzy, pagony, warkocze, odznaki, futra, wstążki, odznaki, a nawet amunicję i linki spadochronowe. Przechowywane w Lisieux wciąż przypominają o obecności św. Teresy od Dzieciątka Jezus w okopach I wojny światowej.

Artykuł ukazał się we francuskiej edycji Aletei. Tłumaczenie: Aleteia.