Jak pożegnać się z ukochaną osobą, kiedy serce nie chce pozwolić jej odejść?

Podobno czas leczy rany, ja jednak nie do końca tak uważam. Czas uczy jak żyć z poczuciem straty, ale tych ran nie zabliźnia. Pamiętajmy, że nie wymagają one leczenia, ponieważ świadczą o miłości, a nie o chorobie.

Przygotowujemy się prawie do wszystkiego, co nas czeka w życiu. Studiujemy na prestiżowych uczelniach, by zdobyć najlepsze kwalifikacje i zajmować wysokie stanowiska. Jednak na to, czego prędzej czy później każdy z nas doświadczy, czyli śmierć, nie jesteśmy przygotowani. Zaskakuje nas zarówno nasza śmierć, jak i odejście kogoś bliskiego. Zastanówmy się, czy w ogóle możemy przygotować się na te chwile.

W pewnym sensie tak. Jeżeli przeżywamy życie w perspektywie wieczności, z oczyma utkwionymi w niebo, wtedy spotkanie z Bogiem twarzą w twarz jest spełnieniem naszej najpiękniejszej nadziei. Również na odejście ukochanej osoby można patrzeć w duchu głębokiej ufności i wdzięczności za wspólnie przeżyte chwile, ze świadomością, że nasi bliscy są dla nas darem, a nie naszą własnością. Tak, ta perspektywa jest bardzo przekonująca i możemy ją pojąć umysłem, ale NIE sercem. Dlatego tak trudno nam się pożegnać ze zmarłym.

Poczucie pustki

Z całą pewnością można stwierdzić, że zupełnie inaczej przeżywa się żałobę w duchu miłości i wdzięczności, niż pogrążając się we własnych lękach i wyrzutach sumienia. Jak by nie patrzeć, śmierć zawsze przychodzi znienacka, szokuje i wyrywa nam serce. Po pewnym czasie dopiero widzimy, że ból kanalizowany w zdrowy sposób ma moc oczyszczać i przemieniać nasze wnętrze.

Co powoduje największe cierpienie? Czy chodzi jedynie o fizyczną nieobecność ukochanej osoby? Czujemy się tak, jakby dosłownie ktoś wbił nam nóż w serce. Jedynie ci, którzy doznali jakieś wielkiej straty, będą w stanie to wyrazić i zrozumieć. Pożegnanie bardzo boli, choć wszyscy, którzy wierzymy w życie wieczne, wiemy, że rozłąka jest tymczasowa.

Doskwiera nam brak obecności danej osoby. Tęsknota za jej zapachem, słowami, tonem głosu. Jej ulubiona piosenka przenosi nas do tych chwil, które chcielibyśmy przeżyć ponownie, aby zwyczajnie kolejny raz popatrzeć na ukochaną osobę i spojrzeniem powiedzieć jej jak bardzo ją kochamy. Gdybyśmy wtedy wiedzieli, że tak szybko jej zabraknie…

Bolą wspomnienia i słowa, które nigdy nie padły między nami. Bolą wszystkie niedomknięte sprawy i nierozwiązane problemy. Bolą niewyrażone gesty czułości i nieskradzione pocałunki; boli nieudzielone przebaczenie i nieodwzajemniona chęć pojednania;

Boli odtrącona miłość, nieodebrane telefony, SMS-y bez odpowiedzi. Boli jedynie wirtualna obecność ukochanej osoby, bezradność wobec jej odejścia. Boli niezaspokojone pragnienie objęcia jej i szukanie pociechy we wspomnieniu tej chwili, kiedy ostatni raz czuliśmy uścisk jej ramion. Tak bardzo pragniemy ponownie się w nich schronić, a pozostaje nam jedynie kurczowo ściskać poduszkę, w którą płaczemy. Pragniemy usłyszeć jej głos, potrzebujemy jej rady, a z oddali dobiega nas tylko wspomnienie, ponieważ nie ma nikogo, kto by nam odpowiedział czy ukoił w naszym bólu.

Jak żyć dalej?

Przytłacza nas fakt, że świat o niej zapomina, że powoli blednie ślad, który zostawiła na świecie swoją miłością. Cierpienie zaślepia nas do tego stopnia, że dzień miesza nam się z nocą, budzimy się rano wbrew naszej woli. Wiemy, że czeka nas kolejny dzień płaczu i przeszywającego bólu, przez który z trudem oddychamy. Dusimy się od płaczu i żyjemy w jakimś równoległym świecie. W głowie pojawia nam się jedna myśl: Jak ja mam dalej bez ciebie żyć? Chcę iść tam, gdzie ty, a nie mogę… Nadal jestem tu, ale tak jakbym był obok. Żyję, ale jakby nie swoim życiem …

A co potem? Potem następuje okres, kiedy zaczynamy podchodzić do życia inaczej, udaje nam się oswoić ból, uczymy się z nim żyć. Z czasem cierpienie zmienia się i nabiera nowego znaczenia.

Od znawców tematu dowiadujemy się, że w żałobie można wyróżnić różne stadia. Model opracowany przez amerykańską lekarkę E. Kübler-Ross zajmującą się pacjentami w terminalnym stadium raka, wyróżnia 5 psychologicznych etapów, przez które przechodzimy w konfrontacji z nieuleczalną chorobą i perspektywą śmierci, takich jak: zaprzeczenie, gniew, negocjacja, załamanie (depresja) i akceptacja. Choć przedstawiony model powstał w oparciu o postawy osób terminalnie chorych, analogicznie dotyczy on również tych, którzy doświadczają starty bliskich.

Ale czy kiedy jesteśmy pogrążeni w żałobie, zastanawiamy się, która to faza? Gdyby chociaż ktoś umiał nam powiedzieć, kiedy przyjdzie taki czas, że przestaniemy tęsknić, nie będziemy dłużej cierpieć, otrzemy łzy bezradności wywołane wspomnieniami,  przestaniemy wołać do nieba z pytaniem: Dlaczego odszedłeś? Dlaczego mnie zostawiłeś? Czy ktoś umie wskazać, na którym etapie znika ból z powodu straty syna albo brata, który miał jeszcze żyć?

Trwanie w milczeniu

W okresie żałoby wiele osób stara się okazać nam swoje wsparcie. Choć w rozmowie z nami kierują się dobrymi intencjami, często ich słowa brzmią w naszych uszach kompletnie niedorzecznie. Słysząc na przykład takie zdanie: „Ona teraz jest już w lepszym świecie”, myślimy w duchu: „Wcale nie! Ja chcę, by była nadal przy mnie!” albo „Masz kolejnego aniołka w niebie, który nad tobą czuwa” – „Czyżby? Ja nie potrzebuję kolejnego anioła stróża! Potrzebuję, by tutaj była ze mną, tutaj nade mną czuwała i mnie przytulała”.

Zdanie, które wyjątkowo działa mi na nerwy to: „Nie załamuj się, musisz się trochę wysilić”. Wysilić się? Jak niby mam to zrobić? Skąd mam wziąć te siły? Mam je z siebie wykrzesać aktem woli? Co za nonsens! Jak mam się zmusić do jakiegokolwiek wysiłku, skoro jedyne czego pragnę, to umrzeć razem z osobą, która odeszła. Właśnie takie uczucie nam towarzyszy – wewnętrzne doświadczenie śmierci za życia. Dlatego tak ważne jest nauczyć się nie ingerować w sposób, w jaki ktoś przeżywa swój ból. Wystarczy, jeżeli w milczeniu będziemy przy nim trwali. W takich chwilach jedyną pomocą jest wiara, która kieruje nas ku Bogu w poszukiwaniu pociechy.

Rany nie do leczenia

Czas żałoby to bardzo osobisty okres, każdy przeżywa go na swój indywidualny sposób. To dlatego, że każda strata jest jedyna w swoim rodzaju i doświadczenie jej zależy od naszych cech osobowościowych. Ważne jest, by przejść przez ten proces bardzo świadomie i w naszym cierpieniu dać się prowadzić za rękę Bogu.

Podobno czas leczy rany, ja jednak nie do końca tak uważam. Czas uczy, jak żyć z poczuciem straty, ale tych ran nie zabliźnia. Pamiętajmy, że nie wymagają one leczenia, ponieważ świadczą o miłości, a nie o chorobie. Z żałoby po stracie ukochanej osoby nie mamy się leczyć, tylko zwyczajnie przez nią przejść. Ponadto, jeżeli terapeutyczne działanie czasu ma oznaczać to, że przestanę o kimś myśleć i za nim tęsknić, to wolę pozostać chora, ponieważ ten, kto odszedł dzięki mojej pamięci nadal żyje.

Zamiast jednak koncentrować się na bólu po stracie naszych bliskich zdecydowanie lepiej i mądrzej jest po prostu cieszyć się ich obecnością tu i teraz, dopóki możemy być razem, przeżywając każdy dzień tak, jakby miał być ostatnim dniem naszego życia.

To mój dar serca dla Ciebie, LI.