Zamień złe nawyki na nowe, dobre przyzwyczajenia

Jeśli określisz mechanizmy i rekompensaty związane z nawykiem, możesz zmienić przyzwyczajenia. Jest to możliwe w większości przypadków. Jednak przy niektórych nawykach potrzebny jest jeszcze inny czynnik – wiara w sens i zwycięstwo.

Złota reguła zmiany

Gdy ustalamy cel zmiany naszego nawyku, istnieje złota reguła, którą wielu naukowców określa jako jedno z najskuteczniejszych narzędzi zmiany.

Oto ta reguła: jeśli zidentyfikujemy sygnał poprzedzający przyzwyczajenie, które pragniemy zmienić, a także rekompensatę, jakiej dostarcza nam to przyzwyczajenie, możemy nauczyć się odnajdywać inne przyzwyczajenie, dzięki któremu osiągniemy tę samą rekompensatę i w ten sposób zmienimy nasz nawyk. Niemal wszystkie zachowania można przemienić, jeśli problem i rekompensata będą nieustannie te same.

Ta złota reguła sprawdziła się przy leczeniu z alkoholizmu, otyłości, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych i setek innych destrukcyjnych zachowań; zrozumienie tego mechanizmu może pomóc w zmianie starych nawyków.

Terapia odwracania nawyków

Pytanie siebie, jakie okoliczności uruchamiają nawyk – na co wskazuje nasza rutyna – nazywa się treningiem uświadamiającym i stanowi pierwszy krok procesu zwanego terapią odwracania nawyków. Jest możliwe, że na początku możemy nie znać motywów, które doprowadzają nas do jakiegoś złego nawyku, jednak jeśli będziemy szukać, to najprawdopodobniej je odkryjemy.

Terapia działa mniej więcej w ten sposób: zastanawiamy się, w jakich typowych sytuacjach pojawia się nawyk, następnie określamy, co czujemy po zastosowaniu takiego nawykowego zachowania.

Na przykład, nasz nawyk palenia lub podjadania może nam dostarczać fizycznego wrażenia stymulacji czy dopływu energii. Wówczas, gdy pojawia się problem i odkrywamy, jaką rekompensatę otrzymaliśmy od naszego złego nawyku, musimy wypracować konkurencyjną odpowiedź, aby zastąpić przyzwyczajenia (na przykład krótki szybki spacer). Możemy notować okoliczności, w jakich w ciągu całego dnia problem się pojawia i za każdym razem zastępować konkurencyjną odpowiedzią nawyk, który staramy się zwalczyć.

Techniki oferowane przez psychologię a skierowane na odwrócenie nawyku wskazują na jedną z fundamentalnych zasad nawyku: wielokrotnie nie rozumiemy pragnień leżących u podstaw naszych zachowań, gdyż nie zatrzymujemy się, aby je zaobserwować.

Trudna zmiana

Chociaż z łatwością możemy opisać proces zmiany nawyku, nie znaczy to, że łatwo tego dokonać. Może nam się wydawać, iż nawyk palenia, alkoholizmu, nadmiernego objadania się czy inny głęboko w nas zakorzeniony można zmienić bez większych wysiłków, jednak prawdziwa przemiana wymaga zarówno zrozumienia pragnień, które prowadzą do takich zachowań, jak i ciężkiej pracy. Zmiana każdego nawyku wymaga determinacji.

Wiara w sens i zwycięstwo

Jeśli określisz mechanizmy i rekompensaty związane z nawykiem, możesz zmienić przyzwyczajenia. Jest to możliwe w większości przypadków. Jednak przy niektórych nawykach potrzebny jest jeszcze inny czynnik – wiara w sens i zwycięstwo.

Na przykład, w przypadku alkoholików, nawet jeśli zaproponujemy im lepsze nawyki, taka zmiana nie uleczy przyczyny, która doprowadza ich do picia. Przyjdzie taki moment, zły dzień i żadna nowa rutyna nie sprawi, by wszystko wydało się pozytywne. Sytuacja może się zmienić, jeśli taka osoba uwierzy, że jest w stanie stawić czoła stresowi bez uciekania w alkohol.

Podsumowując: aby na trwałe zmienić nawyki, musimy być przekonani, że taka zmiana jest możliwa. To przekonanie znacząco zwiększa potencjał sukcesu. Pamiętajmy, że przecież nasze życie zależy od nas, to my podejmujemy decyzje i to my trzymamy stery.

Czytaj także:
Myślenie może prowadzić do katastrofy, kieruj się nawykami – tak jak piloci!

Czytaj także:
5 nawyków, które czynią cię nieszczęśliwą

Czytaj także:
Jak oszczędzać pieniądze. 4 skuteczne nawyki