„Typowy Kowalski” wcale nie taki typowy. Jakie są najpopularniejsze nazwiska w Polsce?

Jakie nazwisko nosi najwięcej Polaków? Nawet Amerykanie uważają, że Kowalski (tak się nazywa np. jeden z pingwinów-komandosów w animowanym filmie „Madagaskar”). Ale okazuje się, że najwięcej mamy…

Wiecie, ile osób w Polsce nosi to samo nazwisko co wy? Nowak i Wiśniewski często mogą spotkać niespokrewnione osoby o tym samym nazwisku, ale jakie szanse ma na to Wilk, a jakie Parzyjagła? Ministerstwo Cyfryzacji opublikowało dane na temat nazwisk zarejestrowanych w systemie PESEL.

Pingwin komandos Kowalski

Jakie nazwisko nosi najwięcej Polaków? Nawet Amerykanie uważają, że Kowalski (tak się nazywa np. jeden z pingwinów-komandosów w animowanym filmie „Madagaskar”). My też mówiąc o statystycznym mieszkańcu naszego kraju, używamy określeń typu „typowy Kowalski”. Kowalski jest wprawdzie bardzo popularnym nazwiskiem, ale odkąd prowadzi się spisy ludności, nigdy nie plasowało się na pierwszym miejscu.

Czytaj także:
A może klasyka? 10 męskich imion, które nigdy nie wyjdą z mody

Nowaki górą

Najwięcej mamy Nowaków – pod koniec 2017 roku w systemie PESEL zarejestrowanych było 183 tys. Polaków z tym nazwiskiem (90,5 tys. kobiet i prawie 93 tys. mężczyzn). Kowalskich jest sporo mniej – 126 tys.

Kolejne miejsca zajmują: Wiśniewski, Wójcik (moje największe zdziwienie, bo chociaż sama znam kilka rodzin Wójcików, to jednak nie przypuszczałam, że jest ich w Polsce tak wielu), Kowalczyk, Kamiński, Lewandowski, Zieliński i Woźniak. Pierwszą dziesiątkę zamyka Dąbrowski. Wszystkie brzmią znajomo, nieprawdaż?

Polak to rzadko Polak

Ciekawe, że poza pierwszą setką znalazły się takie – wydawałoby się – popularne nazwiska, jak np. Lipiński, Wesołowski, Markowski i Polak. Widocznie w Polsce niezbyt często ludzie mieli potrzebę nazywania kogoś Polakiem.

Zaskakująca może być duża popularność nazwisk pochodzących od nazw zwierząt, które raczej nie uchodzą za bardzo częste: Zając (24. miejsce wśród męskich nazwisk), Dudek (36. miejsce), Baran (45. miejsce), Bąk (56. miejsce), Wilk (61. miejsce), Lis (66. miejsce).

Swoje odpowiedniki w nazwiskach mają wszystkie dni tygodnia i prawie wszystkie miesiące… z wyjątkiem października. 24 mężczyzn w Polsce nosi nazwisko Październik, ale w zestawieniu nazwisk kobiecych nie ma takiego punktu. Czyżby panie nie chciały wychodzić za mąż za panów Październików? A może tylko po ślubie nie przyjmują ich nazwisk? Wytłumaczenie jest bardziej prozaiczne. Zestawienie Ministerstwa Cyfryzacji uwzględnia nazwiska, które noszą co najmniej 22 osoby. Zapewne istnieją panie o nazwisku Październik, ale jest ich mniej niż 22.

Czytaj także:
11 imion dla chłopca – prosto od świętych!

Kędyś i Ojczenasz

Niektóre z nazwisk na końcu listy to prawdziwe perełki dla językoznawców, np. Kędyś, Iśtok, Grajżul, Forsztyl, Parzyjagła i Ojczenasz. Od czego pochodzi nazwisko Forsztyl? Jak mówi „Słownik etymologiczny” Aleksandra Brücknera „forszt” (od niemieckiego „forst” i „forzt”) to „deska”, a więc Forsztyl to syn Forszta.

Są nazwiska, które ewidentnie zawdzięczają swoje rzadkie występowanie temu, że ktoś je kiedyś błędnie zapisał, np. Gurka, Zoglowek, Kulessa, Zacharias.

Niektóre nazwiska wywołują nie tylko zdziwienie, ale też skrępowanie, np. Pupa, Dupnik, Pizdołap, Sikała, Orgazm. Cóż, brawa dla tych państwa za to, że kontynuują rodzinną tradycję i nie zmienili nazwisk, które odziedziczyli po przodkach.

Mogą tylko mieć nadzieję, że kiedyś (raczej nie za ich życia) te nazwiska przestaną się kojarzyć wulgarnie. Tak się stało np. z nierzadkim dzisiaj nazwiskiem Kuś (nosi je prawie 12 tys. osób), które w dawnej Polsce było nazwą męskiego narządu płciowego albo nazwiskami pochodzącymi od słowa „kiep” (np. Kiepura), które oznaczało jego żeński odpowiednik.

Jak zmienić nazwisko?

Jeśli nosimy nazwisko, które jest dla nas utrapieniem, możemy je zmienić na bardziej neutralne. To łatwiejsze, niż mogłoby się wydawać! Wystarczy napisać podanie do kierownika urzędu stanu cywilnego i wpłacić 30 zł. Państwo Pupowie i Orgazmowie raczej nie powinni mieć problemów z uwzględnieniem ich prośby. Trzeba jednak później wymienić wszystkie dokumenty.

Nie możemy zmienić nazwiska na takie, które należało do znanej postaci historycznej, np. na Radziwiłł, Mickiewicz czy Chrobry. Nowe nazwisko musi być polskie. Pewien mieszkaniec Radomia, który kilka lat temu chciał zmienić imię na James, a nazwisko na Bond, nie spotkał się ze zrozumieniem urzędników ani sądu, do którego się odwołał.

Czytaj także:
Zastanawiasz się, jak nazwać córeczkę? Oto 11 pięknych imion świętych kobiet