Na czym polega konstruktywne wyrażanie uczuć? I czemu w ogóle o to pytamy?

Co mamy na myśli pytając o to, jak wyrażać swoje emocje? Często w odpowiedzi słyszymy, że najlepiej jest to robić w sposób konstruktywny. Co to oznacza?

Być może chęć poszukiwania sposobu wyrażenia swoich emocji wynika ze świadomości tego, jak bardzo istotne jest to w procesie budowania relacji osobistych i zawodowych. Konstruktywność oznacza właśnie to, że proces uzewnętrzniania własnych przeżyć sprzyja kształtowaniu związków z innymi ludźmi, w opozycji do ich niszczenia czy rozpadu. Jak możesz się tego nauczyć? Na czym polega konstruktywne wyrażanie uczuć?

Wyrażanie emocji

Wyrażanie emocji najczęściej kojarzymy z tym, że o nich mówimy. Wraz ze słowami przychodzą nam na myśl różne zachowania dotyczące danych przeżyć, gesty, postawa ciała czy mimika twarzy. Co jeszcze składa się na ten proces?

Nasze uczucia nie są w pełni wyrażone, jeżeli po prostu próbujemy się ich pozbyć i w jakiejś formie z siebie “wyrzucić”. Emocje wychodzą z nas wówczas bez udziału naszej woli czy świadomości. Przestajemy się kontrolować i po prostu wybuchamy.

Tak naprawdę nasze emocje są wówczas rozładowywane, a nie wyrażane. Jeżeli dajemy upust swoim nieprzyjemnym uczuciom to zawyczaj zachowujemy się w sposób agresywny wobec siebie lub innych. Możemy na przykład krzyczeć, niszczyć jakieś przedmioty, palić papierosy, objadać się czy głodzić. W ten sposób dajemy sobie ulgę, ale tylko na chwilę, poprzez uwolnienie się od nagromadzonego w nas napięcia.

Rozładowanie emocji

Wyeksmitowane nieprzyjemne emocje będą powracać, często ze zdwojoną siłą, szybciej niż myślimy, podczas tej samej lub podobnej sytuacji. Rozładowywanie swoich emocji w działaniu nie pozwala przepracować naszych przeżyć, to znaczy ich zrozumieć, a poprzez to ukoić na dłuższy czas. Ponadto może być zgubne dla relacji jakie tworzymy.

Często bywa tak, że tzw. wybuch kierujemy w stronę osoby, którą kochamy i której nie chcemy ranić, a jednak brak kontroli nad emocjami sprawia, że postępujemy wbrew swojej woli. Z tego powodu potrzebujemy wykształcić w sobie bardziej dojrzałe mechanizmy radzenia sobie z emocjami. Poprzez wewnętrzną pracę nad swoimi emocjami jesteś w stanie nauczyć się bardziej korzystnych rozwiązań.

Emocje – złożony proces

Wyrażanie emocji to złożony i wielokierunkowy proces. Możesz rozpocząć od rozpoznania i nazwania tego, co czujesz. Pełne wyrażenie emocji jest możliwe w kontakcie z tym, co w danym momencie przeżywasz.

Ten kontakt możemy uzyskać skupiając się na odczuciach płynących z ciała. Początkowo może to być bardzo trudne. Jeżeli przez lata tłumiłeś swoje emocje, “odcinałeś się” tym samym od swojego ciała. Przyjęło ono formę zbroi czy pancerza, stało się napięte, a jedynym odbieranym przez ciebie komunikatem mógł być mniej lub bardziej silny ból.

Aby zadbać o swoje emocje potrzebujesz niejako powrócić do swojego ciała i odświeżyć relację ciało-umysł tak, aby sygnały płynące z ciała mogły być “pomyślane”. W kontakcie ze swoim ciałem możesz rozpoznać to, co czujesz, a następnie przejść do próby określenia swoich uczuć – nadania im nazwy oraz znaczenia.

W nazywaniu emocji może pomóc ci dojście do źródła swoich przeżyć – zapytaj sam siebie z jaką sytuacją możesz skojarzyć obecny stan? Pomyśl o aktualnych wydarzeniach, ale też o tych, które wydarzyły się już dawno, a mogą się łączyć z tym, co dzieje się tu i teraz. Możesz zatem pytać siebie skąd pochodzi twoja złość lub najpierw zadać sobie pytanie, co się dzieje, a wówczas możesz dojść do tego, jaką emocje przeżywasz w danej chwili. Na przykład uświadomienie sobie straty może pomóc nam dojść do obecnego w nas smutku.

Komunikacja uczuć

Proces rozpoznawania i nazywania emocji może rozpocząć się w niewerbalnej formie. Zanim poszukamy odpowiednich słów możemy spróbować dojść do swoich przeżyć innymi “kanałami”. Cenne może być wykonanie rysunku czy obejrzenie filmu, obrazu czy zdjęcia. Innym sposobem jest posłuchanie muzyki. Dane medium może otworzyć proces uświadamiania sobie własnych przeżyć.

Gdy już będziemy świadomi własnych uczuć, możemy przejść do ich uzewnętrznienia, czyli tego, co zazwyczaj rozumiemy jako wyrażanie uczuć. To, co dzieje się w naszym wnętrzu próbujemy ujawnić i przenieść do zewnętrznego świata.

Zachodzi proces komunikacji uczuć. Ta komunikacja może zachodzić poprzez słowa, a wówczas ważne jest  to, by dokładnie określić, jak się czujemy w związku z daną sytuacją i powiedzieć o tym drugiej osobie. Istotne jest oparcie się o fakty, a nie własne fantazje dotyczące tego, co zadziało się w rzeczywistości.

Komunikacja uczuć obejmuje również wszelkie formy niewerbalnego przekazu, takie jak gest, mimika czy ton głosu. Swoje uczucia możesz uzewnętrzniać w kontakcie z inną osobą lub poza nim, na przykład poprzez jakąś formę sztuki. Niezależnie od wybranego sposobu, wewnętrzny proces “obróbki” uczuć, czyli ich wcześniejsze rozpoznanie, nazwanie i zrozumienie, pozwoli nam wyrazić uczucia w sposób konstruktywny. Będzie sprzyjał budowaniu bliskich, satysfakcjonujących więzi z innymi ludźmi, likwidując mur niezrozumienia oraz lęku przed sobą i innymi.

Czytaj także:
Emocje – dobry czy zły doradca?

Czytaj także:
Katolik vs. gniew, smutek, złość – czy takie emocje to grzech?

Czytaj także:
Słownik kobiet: Emocje