Uczestnicy synodu odnowili „Pakt z katakumb” dla ubogiego Kościoła [TŁUMACZENIE DOKUMENTU]

„W obliczu Świętej Trójcy, wobec naszych lokalnych Kościołów, u stóp apostołów Piotra i Pawła, w głębokiej komunii z następcą Piotra, przyzywamy Ducha Świętego i osobiście i wspólnotowo zobowiązujemy się”. Przeczytajcie ten 15-punktowy dokument.

Uczestnicy Synodu Biskupów dla Amazonii odnowili tzw. „Pakt z katakumb” dla ubogiego Kościoła (20 października). Tym samym zaktualizowali gest uczestników II Soboru Watykańskiego, którzy w 1965 r. sygnowali dokument, w którym zobowiązali się do umieszczenia ubogich w centrum ich posługi. Odnowienie paktu odbyło się w miejscu, gdzie pierwotnie został on podpisany, czyli w rzymskich Katakumbach św. Domitylli.

Czytaj także:
„Szamańskie praktyki” w Watykanie? Wyjaśniamy, czym była krytykowana ceremonia

Odnowiony „Pakt z Katakumb” został podpisany po uroczystej Eucharystii, którą w podziemiach bazyliki świętych męczenników Nereusza i Achillesa sprawował kard. Claudio Hummes, który jest relatorem generalnym Synodu Biskupów.

Dokument sygnowało ok. 150 ojców synodalnych, głównie z Brazylii, Ekwadoru i Kolumbii, a także audytorów, ekspertów i gości. W uroczystości uczestniczyli również przedstawiciele wspólnot amazońskich, którzy w czasie trwania synodu animują w Rzymie szereg inicjatyw pod hasłem „Amazonia, nasz wspólny dom”.

Publikujemy tekst tego dokumentu w tłumaczeniu ojca Kaspera M. Kapronia OFM.

Pakt z katakumb dla wspólnego domu

Dla Kościoła o amazońskiej twarzy, ubogiego i służebnego, profetycznego i samarytańskiego

My, uczestnicy Synodu Panamazońskiego, dzielimy radość z życia pośród wielu ludów indiańskich, potomków afro, ludów nadrzecznych, migrantów, wspólnot zamieszkujących peryferie miast tego ogromnego obszaru planety. Razem z nimi doświadczamy siły Ewangelii, która działa w najmniejszych. Spotkanie z tymi ludami jest dla nas wyzwaniem i zaprasza nas do życia w prostocie, dzieląc się tym, co się ma, i do życia pełnego wdzięczności. Wsłuchując się w ich krzyk i łzy, własnymi czynimy słowa papieża Franciszka:

„Wielu braci i sióstr w Amazonii nosi ciężkie krzyże i oczekuje wyzwalającego pocieszenia Ewangelii, pełnej miłości pieszczoty Kościoła. Dla nich, i razem z nimi, wspólnie kroczymy naprzód”.

Z wdzięcznością wspominamy biskupów, którzy w Katakumbach Świętej Domitylli, na zakończenie Soboru Watykańskiego II, podpisali Pakt na rzecz Kościoła ubogiego i służebnego. Z szacunkiem wspominamy wszystkich męczenników, członków podstawowych wspólnot eklezjalnych, duszpasterskich i ruchów ludowych; liderów społeczności indiańskich, misjonarki i misjonarzy, świeckich, kapłanów i biskupów, którzy przelali krew ze względu na opcję na rzecz ubogich, broniąc życia i walcząc w obronie naszego wspólnego domu. Wyrażając wdzięczność za ich heroizm, jednoczymy się w naszej decyzji, aby kontynuować ze stanowczością i odwagą ich walkę. Rodzi się w nas poczucie natychmiastowej konieczności działania wobec form agresji, które obecnie dewastują terytorium Amazonii, zagrożone przemocą drapieżnego i konsumpcyjnego systemu ekonomicznego.

W obliczu Świętej Trójcy, wobec naszych lokalnych Kościołów: Kościołów Ameryki Łacińskiej i Karaibów oraz tych solidaryzujących się w Afryce, Azji, Oceanii, Europie i na północy kontynentu amerykańskiego, u stóp apostołów Piotra i Pawła oraz tak licznych męczenników Rzymu, Ameryki Łacińskiej, a zwłaszcza naszej Amazonii, w głębokiej komunii z następcą Piotra, przyzywamy Ducha Świętego i osobiście i wspólnotowo zobowiązujemy się:

1. W obliczu ekstremalnego zagrożenia globalnym ociepleniem i wyczerpaniem zasobów naturalnych bronić na naszych terytoriach i naszą postawą dżungli amazońskiej. Stąd pochodzą ujęcia wody dla większości terytorium Ameryki Południowej, obieg tlenu i dwutlenku węgla w przyrodzie i regulacja klimatu na poziomie globalnym, ogromna różnorodność biologiczna i wielka rozmaitość społeczna ludzkości i całej Ziemi.
2. Uznać, że nie jesteśmy właścicielami Matki Ziemi, lecz jej synami i córkami, powstałymi z prochu ziemi (Rdz 2, 7-8), gośćmi i pielgrzymami (1 P 1, 17b i 1 P 2, 11), powołanymi, aby być jej troskliwymi opiekunami (Rdz 1, 26). Dlatego też zobowiązujemy się do życia według ekologii integralnej, w której wszystko jest ze sobą powiązane, rodzaj ludzki i całe stworzenie, ponieważ wszystkie istoty są córkami i synami ziemi, a nad wszystkim unosi się Duch Boży (Rdz 1, 2).
3. Przyjąć i każdego dnia odnawiać przymierze Boga ze wszystkim, co zostało stworzone: „Ja zawieram przymierze z wami i z waszym potomstwem, które po was będzie; z wszelką istotą żywą, która jest z wami: z ptactwem, ze zwierzętami domowymi i polnymi, jakie są przy was, ze wszystkimi, które wyszły z arki, z wszelkim zwierzęciem na ziemi” (Rdz 9, 9-10; Rdz 9, 12-17).
4. Odnowić w naszych kościołach preferencyjną opcję na rzecz ubogich, zwłaszcza na rzecz ludów tubylczych, i zagwarantować prawo do tego, aby to oni byli protagonistami w społeczeństwie i w Kościele. Pomagać im w zachowywaniu przez nich ich ziemi, kultury, języków, historii, tożsamości i duchowości. Wzrastać w świadomości, że muszą być szanowani lokalnie i globalnie, a zatem wywierać wpływ, wszelkimi środkami jakie tylko posiadamy, aby na arenie międzynarodowej byli traktowani na równi z innymi narodami, a ich kultura na równi z innymi kulturami.
5. Porzucić w naszych parafiach, diecezjach i wspólnotach wszelkiego rodzaju przejawy mentalności i postawy kolonialne, przyjmując i ceniąc różnorodność kulturową, etniczną i językową w pełnym szacunku dialogu ze wszystkimi tradycjami duchowymi.
6. Denuncjować wszystkie formy przemocy i agresji przeciwko autonomii i prawom ludności tubylczej, ich tożsamości, terytoriom i sposobom życia.
7. Przepowiadać wyzwalającą nowość ewangelii Jezusa Chrystusa, przejawiającą się w postawie przyjęcia innych i odmiennych, tak jak stało się to z Piotrem w domu Korneliusza: „Wiecie, że zabronione jest Żydowi przestawać z cudzoziemcem lub przychodzić do niego. Lecz Bóg mi pokazał, że nie wolno żadnego człowieka uważać za skażonego lub nieczystego”(Dz 10:28).
8. Ekumenicznie kroczyć z innymi wspólnotami chrześcijańskimi w inkulturowanym i wyzwalającym głoszeniu Ewangelii oraz wspólnie z innymi religiami i ludźmi dobrej woli kroczyć na drodze solidarności z ludami tubylczymi, ubogimi i mniejszymi, broniąc ich praw i broniąc nasz Wspólny Dom.
9. Wprowadzić w naszych lokalnych kościołach synodalny styl życia, w którym przedstawiciele rdzennych społeczności, misjonarze, świeccy – ze względu na swój chrzest i w jedności ze swoimi pasterzami – mają głos i pełnię praw w zgromadzeniach diecezjalnych, w radach duszpasterskich i parafialnych, czyli w tym wszystkim, co im jest przynależne w zarządzaniu wspólnotami.
10. Podjąć działania na rzecz jak najszybszego kościelnego uprawomocnienia posług już istniejących we wspólnotach; tych posług, które realizują liderzy pastoralni, katechiści indiańscy, posługujący Słowu (zarówno kobiety, jak i mężczyźni), a zwłaszcza posług dotyczących troski o najsłabszych i odrzuconych.
11. Podjąć skuteczne działania, aby we wspólnotach, które zostały nam powierzone, duszpasterstwo wizyt zostało przekształcone w duszpasterstwo obecności, tak, aby prawo do Stołu Słowa i Stołu Eucharystii stało się rzeczywistością we wszystkich wspólnotach.
12. Uznać posługi i rzeczywistą diakonię ogromnej liczby kobiet, które obecnie kierują społecznościami w Amazonii, i starać się skonsolidować je poprzez wprowadzenie odpowiedniej formy posługi dla kobiet, będących liderkami społeczności.
13. Dla społeczności miejskich, gdzie pełnimy posługę, poszukiwać nowych form duszpasterstwa, gdzie głównymi moderatorami będą osoby świeckie i młodzież, zwracając szczególną uwagę na dzielnice peryferyjne i migrantów, robotników i bezrobotnych, uczniów, wychowawców, naukowców oraz świat kultury i mass-mediów.
14. Wobec lawiny konsumpcjonizmu przyjąć w radości ubogi i skromny styl życia, pełen prostoty i solidaryzujący się z tymi, którzy mają niewiele lub nic nie mają; ograniczyć produkcję odpadów i użycie plastiku, sprzyjać produkcji i komercjalizacji produktów agroekologicznych oraz zawsze, gdy tylko będzie to możliwe, korzystać z transportu publicznego.
15. Stawać po stronie tych, którzy są prześladowani za profetyczną posługę wskazywania przejawów niesprawiedliwości i eliminowania tychże przejawów, broniących ziemi i praw najsłabszych, przyjmujących i wspierających migrantów i uchodźców. Pielęgnować autentyczną przyjaźń z ubogimi, odwiedzać tych, którzy są najbardziej skromni i chorych, realizując posługę słuchania, pocieszenia i wsparcia, dodając otuchy i niosąc nadzieję.

Wobec tak wielkich i poważnych wyzwań, świadomi naszych słabości, ubóstwa i małości, zwracamy się z prośbą o modlitewne wstawiennictwo Kościoła. Przede wszystkim, prosimy nasze wspólnoty kościelne, aby wspierały nas modlitwą, bliskością w Panu i, w razie potrzeby, pełnym miłości braterskim upomnieniem.

Otwartym sercem przyjmujemy zaproszenie kardynała Hummesa, abyśmy w tych dniach Synodu i po naszym powrocie do naszych wspólnot pozwalali się prowadzić Duchowi Świętemu:

„Pozwólcie się otulić płaszczem Matki Boga i Królowej Amazonii. Nie pozwólmy, by zwyciężyły w nas autoreferencyjność, lecz wobec krzyku ubogich i ziemi, niech zwycięży w nas miłosierdzie. Koniecznie musi nam towarzyszyć dużo modlitwy, medytacji i rozeznania, a także konkretna praktyka jedności eklezjalnej i ducha synodalnego. Ten synod jest jak stół, który Bóg przygotował dla swoich biednych i prosi nas, abyśmy byli tymi, którzy usługują przy stole”.

Celebrujemy tę Eucharystię Przymierza jako „akt kosmicznej miłości”. „Tak, kosmicznej! Ponieważ nawet wtedy, gdy odprawiana jest na małym ołtarzu wiejskiego kościoła, to Eucharystia zawsze jest odprawiana niejako na ołtarzu świata”. Eucharystia jednoczy niebo i ziemię, obejmuje i przenika całe stworzenie. Świat, który wyszedł z rąk Boga, powraca do Niego w radosnej i pełnej adoracji. W Chlebie eucharystycznym „stworzenie zmierza do przebóstwienia, świętych zaślubin, zjednoczenia z samym Stwórcą”. Z tego powodu Eucharystia jest także źródłem światła, motywuje nas do troski o świat przyrody i czyni nas stróżami całego stworzenia”.

Katakumby Świętej Domitylli
Rzym, 20 października 2019

Tłum. Kasper M. Kaproń OFM
vaticannews/ks

Czytaj także:
Brak Eucharystii to brak rozwoju chrześcijan. Kard. Hummes o wyzwaniach Synodu dla Amazonii