Tu modlą się polscy muzułmanie. Wyjątkowy Szlak Tatarski [zdjęcia]

Gdyby zapytać przeciętnego Polaka, gdzie w Polsce można się pomodlić w meczecie, pewnie trochę by się zdziwił. A już na pewno trudno się spodziewać odpowiedzi: na Podlasiu. Kiedy to właśnie na tych terenach w obrębie wsi królewskich, a konkretniej w Studziance, Nietupach, Kruszynianach, Drahlach, Malawiczach, Łużanach i Bohonikach, ponad 300 lat temu osadzili się Tatarzy. Ziemie te otrzymali od samego Jana III Sobieskiego w 1679 r. w żołdzie za wsparcie wojsk polskich w licznych walkach prowadzonych w tamtym okresie.

Tatarzy obecni są w historii Polski przynajmniej od początku XV wieku – brali udział w bitwie pod Grunwaldem, a dalej w powstaniu kościuszkowskim, po stronie gwardii Napoleona i w powstaniach narodowych. Zaszczepili też na polskich ziemiach tradycje ułańskie. Najprawdopodobniej także wielcy Polacy, jak np. Henryk Sienkiewicz, mieli wśród swych przodków Tatarów.

Meczety w Bohonikach i Kruszynianach to zabytkowe obiekty, których wyjątkowość została doceniona dopiero w 2012 r. przez Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego w specjalnym zarządzeniu o uznaniu ich za Pomniki Historii. Najstarszy z nich, który jest też jednocześnie najstarszym meczetem w Polsce, podziwiać można w Kruszynianach. Tamtejsza świątynia pamięta losy Królestwa Polskiego z XVIII w., a jej bogactwo wciąż zachwyca dzięki generalnej renowacji z 1846 r. Świątynia pomalowana jest z zewnątrz na charakterystyczny kolor zielony, co tym bardziej nie pozwala zapomnieć o tym nietypowym pomniku historii. Zwiedzający mogą także zobaczyć wnętrze z oddzielnymi pomieszczeniami dla modlących się kobiet i mężczyzn.

W Bohonikach historia przedstawia się nieco inaczej. Mimo że meczet istniał tutaj prawdopodobnie od XVIII w., nie ma pewności na kiedy datować postawienie nowego budynku – mówi się o drugiej połowie XIX w. Wciąż jednak jest to znak wielowiekowej tradycji. Obecność sąsiadujących ze sobą meczetów, cerkwi i kościołów katolickich w tym rejonie Polski wskazuje na wielowyznaniową kulturę Podlasia, o której obecnie już rzadko się pamięta.

Oba obiekty wraz z przyległymi mizarami (muzułmańskimi cmentarzami) zostały wpisane na listę obiektów polskiego Szlaku Tatarskiego. Niestety to nie znaczy, że przez wszystkich traktowane są z należytym szacunkiem – wciąż bywają narażone na ataki ze strony wandali.

Jeszcze w latach 20. XX w. w Polsce czynnie działało siedemnaście meczetów, dziś już tylko trzy pozostają w użyciu, z czego dwa – właśnie na Podlasiu. Trzeci, zaś, zapewne równie nieznany, znajduje się w Gdańsku. Jednak ten wyróżnia się na tle swoich towarzyszy ze względu na konstrukcję. Wybudowany na przełomie lat 80. i 90. XX w., meczet w Gdańsku jest jedynym murowanym meczetem w Polsce.

*Źródło: Muzułmański Związek Religijny RP, http://mzr.pl/