separateurCreated with Sketch.

Oficjum dwunastu czytań [notatki do Reguły Św. Benedykta]

notatki do Reguły Św. Benedykta
whatsappfacebooktwitter-xemailnative
Paweł Milcarek - 14.10.24
whatsappfacebooktwitter-xemailnative
Gdy nie ma pracy, trzeba dać więcej modlitwie.
Pomóż Aletei trwać!
Chcemy nadal tworzyć dla Ciebie wartościowe treści
i docierać z Dobrą Nowiną do wszystkich zakątków internetu.
Wesprzyj nas

Twoje wsparcie jest dla nas bardzo ważne.
RAZEM na pewno DAMY RADĘ!

W niedzielę należy wstawać wcześniej na Wigilie. Zachowuje się na Wigiliach następujący porządek: po odśpiewaniu, jak postanowiliśmy wyżej, sześciu psalmów i wersetu, wszyscy bracia zasiadają na ławach w porządku i kolejności starszeństwa. Będzie się czytać z księgi, jak już powiedzieliśmy, cztery lekcje z ich responsoriami, tylko po czwartym responsorium kantor powie Chwała Ojcu, a gdy tylko zacznie, wszyscy natychmiast z uszanowaniem powstaną. Po tych następuje po porządku sześć dalszych psalmów z antyfonami i wersetem. Z kolei znowu czyta się cztery lekcje z ich responsoriami, w takim porządku jak poprzednio. Po tym odmawia się trzy kantyki z proroków wyznaczone przez opata. Te kantyki śpiewa się z Alleluja. Po odmówieniu wersetu i błogosławieństwie opata czyta się dalsze cztery lekcje z Nowego Testamentu, w takim porządku jak poprzednio. Po czwartym responsorium niech opat zaintonuje hymn Ciebie, Boże, chwalimy. Po jego ukończeniu niech opat odczyta urywek z Ewangelii, przy czym wszyscy mają stać z uszanowaniem i bojaźnią. Po odczytaniu wszyscy odpowiadają Amen, a opat zaraz rozpocznie hymn Tobie przystoi chwała, a po udzieleniu błogosławieństwa rozpoczynamy Jutrznię. Ten porządek Wigilii należy zachować zarówno w czasie lata, jak i zimy, chyba żeby przypadkiem bracia później wstali, co nie powinno się zdarzyć. Wtedy należałoby coś skrócić z lekcji lub responsoriów. Trzeba jednak starannie czuwać, aby się to nie zdarzyło. Jeżeli jednak się zdarzy, ten, kto to spowodował przez zaniedbanie, niech należycie zadośćuczyni Bogu w kościele.

Rozdział 11, Jak należy odprawiać wigilie w niedzielę, 1-13*

Oficjum dwunastu czytań

To, że w niedzielę wstaje się wcześniej, jest dla człowieka ze świata zawsze dużym zaskoczeniem: z niejakim ociąganiem uznaje on oczywistość tej zasady, idącej przecież wbrew naszemu wyobrażeniu o późnym i powolnym wstawaniu jako najlepszej celebracji niedzieli. Gdy nie ma pracy, trzeba dać więcej modlitwie – i oficjum niedzielne jest rzeczywiście najuroczystsze, począwszy od nocnego czuwania.

Oficjum będzie dłuższe. Są nie dwie, lecz trzy części psalmodii (nokturny): Psalmów są nadal dwie serie, każda po sześć Psalmów – ale w trzecim nokturnie recytuje się jeszcze „trzy kantyki z Proroków”. Co to za kantyki, Reguła nie precyzuje i chyba zostawia to opatowi. Tradycyjnie mamy zaś dzisiaj w tym miejscu podzielony na trzy części kantyk Habakuka (Hbk 3, 1-6; 7-12; 13-19).

Zamiast trzech czytań mamy w niedzielę dwanaście (stąd pojawiające się w mowie brewiarzy określenia dla całej uroczystej wigilii: „oficjum dwunastu czytań”): w każdym nokturnie po cztery. Tradycja zrozumiała to tak, że w pierwszym nokturnie jest Stary Testament, w drugim – Ojcowie Kościoła, a w trzecim – z Nowego Testamentu (Dzieje lub listy).

Na samym końcu recytuje się hymn Te Deum laudamus,a potem opat (ten, w którym widzi się samego Chrystusa) czyta Ewangelię (tę, która potem wróci we Mszy świętej), której oczywiście słucha się na stojąco, czyli ze szczególną oznaką czci.

Noc przed świtem

Wszystko to powinno się odbyć w porze, którą może ogarnąć określenie: noc, przed świtem. Przede wszystkim długość oficjum nocnego nie może spowodować, że wgryzie się ono daleko w poranek. Dlatego trzeba wstawać wcześniej, około pół godziny.

Punktualność – zwłaszcza oficjów – jest w dobrych klasztorach punktem ich honoru. Ta punktualność jest po prostu materialną podstawą porządku. Dlatego Reguła rzeczywiście wraca często do tego, aby wszystko działo się we właściwym momencie, a każdy na niego zdążył. Przy tym wszystkim jednak święty Ojciec Benedykt jest realistą – więc musi powiedzieć, co ma się dziać, jeśli mimo wszystko zdarzy się ludzkie niedomaganie. Udzielając odpowiedzi, uczy nas też hierarchii ważności. Jeśli z racji spóźnienia należy w oficjum coś skracać, to na pewno nie Psalmy; raczej coś z czytań i responsoriów… Niech pamiętają także reformatorzy.

* Fragment "Reguły" św. Benedykta w tłumaczeniu o. Bernarda Turowicza OSB opublikowany w serii Źródła Monastyczne pt. "Reguła Mistrza. Reguła św. Benedykta"

Prosta Droga
Newsletter

Aleteia codziennie w Twojej skrzynce e-mail.