Dawanie tego, co potrzebne [notatki do Reguły Św. Benedykta]

Rozdział 55, 15-22*

Poza ubraniem klasztor udostępnia mnichowi także niezbędne sprzęty. W epoce Reguły, gdy mnisi nie posiadali osobnych cel, a nocowali razem, głównym lub jedynym sprzętem przydzielanym każdemu z nich było łóżko. O nim tu najpierw mowa – o jego pościeli. Komentatorzy zmęczyli się dociekaniami, co konkretnie oznaczają poszczególne nazwy. W każdym razie tradycja identyfikowała je dość różnie w rozmaitych odnogach benedyktyńskiego monastycyzmu.

Skoro łóżko było dla mnicha jedynym takim sprzętem wyodrębniającym „miejsce” zostawione jego używaniu, stawało się też polem pokusy ukrywania, jeśli coś uznawało się za „własne”. Reguła poleca, by sam opat działał przeciw temu – ale zaraz dopowiada, że dobrym sposobem wykorzenienia „grzech własności” jest „dawanie wszystkiego, co potrzebne” – tak żeby nikt nie miał pretekstu, że musi sobie „sam załatwić” coś niezbędnego.

Ciekawe zdanie: „Niech więc opat uwzględnia słabość potrzebujących, a nie złą wolę zawistnych”. W zespołach ludzkich – nie tylko w klasztorze, także w rodzinie – przydzielanie przedmiotów to sztuka wymagająca połączenia sprawiedliwości z roztropnością pod patronatem miłosierdzia. Ten, kto rozdziela (opat czy rodzic), zawsze natrafi na podejrzenia, wyrzuty niezadowolonych, oskarżenia o „niesprawiedliwość” itp. Reguła pilnuje, żeby te dąsy nie powstrzymywały przełożonego przed dawaniem różnym osobom różnych rzeczy – według oceny tego, co jest potrzebne każdemu z nich.

Fragment książki "Prosta droga, notatki do reguły św. Benedykta", Paweł Milcarek, Biblioteka Christianitas, Dębogora 2021

* Fragment "Reguły" św. Benedykta w tłumaczeniu o. Bernarda Turowicza OSB opublikowany w serii Źródła Monastyczne pt. "Reguła Mistrza. Reguła św. Benedykta"