Dlaczego baranek, jajko i zając? Odkryj religijną treść wielkanocnych symboli

Symbol baranka jest najbardziej biblijny spośród wszystkich symboli wielkanocnych. Wskazuje on najpierw na baranka ofiarnego ze Starego Testamentu. Według Księgi Wyjścia w noc Paschy Izraelici oznaczyli swoje domy krwią złożonego w ofierze niewinnego baranka. Ten znak uchronił ich od śmierci i pozwolił na ucieczkę z Egiptu. Baranek paschalny stał się symbolem przejścia z niewoli do wolności.

Baranek ten był jednak tylko zapowiedzią prawdziwego Baranka. Jezus Chrystus, który przez swoją ofiarę i krew przelaną na krzyżu ocala od śmierci wszystkich, którzy w Niego wierzą, daje im prawdziwą wolność i życie, które się nigdy nie skończy. Pamiętamy, że „Barankiem Bożym” nazwał Jezusa Jan Chrzciciel.

Podczas każdej mszy świętej słyszymy jego słowa: „Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata”. Księga Apokalipsy ukazuje Jezusa uwielbionego jako „stojącego Baranka jakby zabitego”, któremu całe stworzenie oddaje cześć. To właśnie dlatego sztuka pierwszych chrześcijan zaczęła przedstawiać baranka ze zwycięską flagą, który trzyma zapieczętowaną księgę. Jest to najczęstszy obraz zmartwychwstałego, żyjącego i królującego Chrystusa.

Jajko nie posiada tak wyraźnych odniesień do Pisma Świętego, jak baranek. Chociaż jego symbolika jest bardziej jednoznaczna. We wszystkich kręgach kulturowych było symbolem nowego początku i rodzącego się życia. Należało także do przedmiotów kultu, a w życiu codziennym miało zapewnić pomyślność w domu i w rodzinie.

Symbol jajka ma duże znaczenie w judaizmie. Spożywanie go jest jednym z elementów świętowania Paschy. Podczas wieczerzy żydowskiej (sederu) gotowane na twardo jajko zanurza się w słonej wodzie. Ma to charakter żałobny i przypomina dwukrotne zburzenie świątyni jerozolimskiej (w 586 r. przed Chrystusem i w 70 r. po Chrystusie). Jajko zjedzone w czasie wieczerzy paschalnej ma przypominać, że dopiero odbudowa świątyni przywróci Izraelowi prawdziwą radość.

Pierwsi chrześcijanie pochodzący z judaizmu, podczas własnej liturgii paschalnej spożywali jajka na znak ich łączności z resztą Izraela. Natomiast chrześcijanie pochodzenia pogańskiego nie mieli już tego odniesienia i widzieli w jajku symbol płodności, wszelkiego zdrowia oraz szczęścia i rozkwitu.

Św. Augustyn porównywał do jajka nadzieję chrześcijańską. Pisał: „Tak jak nadzieja nie jest jeszcze rzeczywistością, tak jajo nie jest jeszcze kurczęciem. Jest jajo, a nie ma jeszcze pisklęcia, trzeba na nie cierpliwie czekać… Okryte jest skorupą, musi zostać ogrzane, aby ożyło”.

Sztuka pierwszych chrześcijan w jajku widziała symbol grobu, który pękł, tak jak pęka skorupa jajka, aby mogło wyjść z niego nowe życie, czyli Zmartwychwstały Chrystus.

Zając w wielu kulturach jest symbolem nieśmiertelności, odradzania się przyrody i zwierzęcej płodności. Ponieważ jest zwierzęciem bardzo płochliwym, w starożytnej sztuce chrześcijańskiej zając wyobrażał uciekający czas, wskazywał na niepewność i ulotność ludzkiego życia, które śpiesznie podąża do wieczności.

Zając jest także symbolem lęku i czujności. Przysłowie mówi, że „zając śpi z otwartymi oczami”. Dlatego już dla pierwszych chrześcijan stał się znakiem czujności i żywego oczekiwania na przyjście Pana.

Symbol zająca odnosił się także do chrześcijan, którzy dopiero niedawno przyjęli chrzest. Św. Augustyn porównywał nowo ochrzczonych do lękliwych i słabych zajęcy, chroniących się za skałą, którą jest Jezus Chrystus.

Niech w tę Wielkanoc nie zabraknie w naszych domach baranka z chorągiewką, kolorowych jajek, kurczaczków i zajączków. Niech towarzyszą nam podczas wspólnego świętowania, bo to właśnie one symbolizują chrześcijańską radość z nowego życia, które przynosi Zmartwychwstały Chrystus.